Is het tekort pact-proof?

Bij het maken van het regeerakkoord voor Paars II zijn de beoogde coalitiepartners uitgegaan van een jaarlijkse inkomensgroei van 2% in de komende kabinetsperiode. Die groei is bepalend voor de ontwikkeling van een groot deel van de ontvangsten van de collectieve sector: veel belastingopbrengsten en de ontvangsten van de sociale fondsen (sociale premies) hangen positief samen met de ontwikkeling van het bruto binnenlands product (bbp). En de groei van het bbp heeft ook invloed op een deel van de collectieve uitgaven. Bijvoorbeeld: meer productiegroei betekent minder werkloosheid dus minder uitkeringen. Gegeven die veronderstelde 2% groei van het bbp, komt het regeerakkoord uit op een tekort bij de collectieve sector van 1,2% van het bbp. Als de grondleggers van Paars II waren uitgegaan van 3% groei in plaats van 2% was het tekort waarschijnlijk zo'n 0,8%-punt kleiner uitgevallen op 0,4%. In de aflevering van Economie voor jou van 13 juli 1998 ('Behoedzaam kader'), werden de uitgangspunten van de onderhandelaars aan de erg voorzichtige kant genoemd.
Maar een drietal economische analisten (van de banken J.P. Morgan, Morgan Stanley en de Rabobank) vindt dat Paars II juist van een te rooskleurige groeiveronderstelling uitgaat ('Brussel dwingt bezuinigingen af', NRC Handelsblad 17 juli 1998). Los van elkaar hebben zij berekend dat met ieder procentpuntje dat de Nederlandse economie meer of minder groeit, het tekort van de collectieve sector met 0,8 procentpunten lager of hoger uitvalt. Zij stellen dat als er een recessie komt in de komende vier jaar, de groei wel eens 3 procentpunten lager zou kunnen uitvallen dan de 2% waarmee Paars II rekent. Met andere woorden, deze bankiers hanteren een gitzwart krimpscenario van 1%. In dat geval zou het tekort van de collectieve sector niet 1,2% zijn, maar 3,6% (1,2% + 3 x 0,8%). En dat is ruim boven de 3% die het Stabiliteitspact binnen de Economische en Monetaire Unie (EMU) als maximum voorschrijft. Hun conclusie is dan ook dat het regeerakkoord niet pact-proof is.
Het is onwaarschijnlijk dat de informateurs slapeloze nachten zullen hebben van deze bancaire noodkreten. Mocht de conjunctuur echt zo sterk blijken tegen te vallen als de drie analisten vrezen, dan zal er alsnog extra bezuinigd moeten worden. Nu al uitgaan van een mogelijke recessie, zou de komst van zo'n recessie juist kunnen bevorderen. Immers extra bezuinigingen bij de collectieve sector zetten een domper op de huidige gunstige conjunctuur.

JP