Wereldreiziger in Parijs

Laat de Eiffeltoren voor wat zij is, vergeet het Centre Pompidou en durf het Louvre een keer over te slaan als u in Parijs bent. Want de Franse hoofdstad heeft spannender dingen te bieden: Oosterse markten, little India, cafés waar je een waterpijp kunt roken en een Marokkaans restaurant op een dak langs de Seine. Maak een culturele en culinaire wereldreis door Parijs en kom eens thuis met een ander verhaal.

HADEWYCH BOUVARD

Het is marktdag in Belleville. Te midden van de krioelende menigte probeer ik me een weg te banen door deze grootste soek van Parijs. Er is een overdaad aan fruit en groentes uit de hele wereld, aan kleuren en geuren, kaneel, saffraan, curry en kummel, die talrijke bonte piramides vormen. In andere kraampjes tronen blinkende couscouspannen naast schoonheidproducten als henna en 'ghassoul'. 's Zomers vind je hier ook Oosterse stoffen, de koran, boeken over het boeddhisme en cassettes met Arabische muziek.

Voor een wereldreis door Parijs zijn niet alleen volksbuurten als Belleville (markt op di en vr morgen op de boulevard de Belleville, Mø Couronnes) en la Goutte d'Or (markt op wo en za morgen op de boulevard de la Chapelle, Mø La Chapelle) - beide smeltkroezen van culturen uit de hele wereld - aan te bevelen. Er zijn nog honderden andere exotische bestemmingen, cultureel of culinair, verspreid over de stad, die je een cultuurschok kunnen bezorgen. Wat heb je nodig voor de reis? Alleen een paar metrokaartjes, een beetje geduld en nieuwsgierigheid.

Om de hoogvlaktes van Tibet te bereiken, moeten we de Montagne Sainte- Geneviève, in het 5de arrondissement bestijgen. Daar is het centrum van de Tibetaanse gemeenschap gevestigd. Van de duizenden Tibetaanse vluchtelingen wonen er zo'n tweehonderd in Parijs. Op nr 3 van de rue des Fossés-Saint Jacques (Mø Luxembourg) bevindt zich boekwinkel La Route du Tibet (00-33146331016), waar je alles te weten kunt komen over het Tibetaanse boeddhisme en de Dalai Lama. Volgens eigenaresse Tashi Tsering hebben films als Zeven jaar in Tibet van Jean-Jacques Annaud en Kundun van Martin Scorcese de interesse voor haar land enorm vergroot. Tegenover de boekwinkel, op nr 4, is het onvermijdelijke Tashi Dèlèk (vreugde en geluk), het eerste Tibetaanse restaurant dat zich sinds de Chinese invasie in het land in Parijs vestigde (dag beh zo, 00-33143265555). Is er bij Tashi Dèlèk geen plaats, dan kun je ook heel goed terecht bij Lhassa, 13, rue de la Montagne-Sainte-Geneviève, aan de andere kant van de 'berg', waar je bovendien bediend wordt door beeldschone Tibetaanse meisjes (00-33143262219; 70 110FF). Als u toch in de rue de la Montagne-Sainte-Geneviève bent, neem dan een kijkje in de Budostore op nr 34 (dag beh zo, 00-33144416333). Om in dit mekka van de oosterse vechtsporten te belanden, ga je eerst door een mooi portaal, dan over een romantisch groen binnenplaatsje, waar je links achter naar de eerste etage stijgt. De Budostore is naar eigen zeggen de grootste boekwinkel in Europa gewijd aan vechtsporten, van judo tot karate via aikido en tai-ji. Ook vind je hier alle benodigdheden om de sporten te beoefenen. We keren nog even terug naar Tibet om de mooie kleurrijke Tibetaanse tempel Kagyu-Dzong in het Bois de Vincennes (Route de la Ceinture-du-Lac-Daumesnil, 00-33140049806) niet te hoeven missen. Om 9u30 en 18u (dag beh ma en één weekend per maand) kun je er mediteren en elke woensdag om 18u30u geeft een lama onderricht.

Je te goed doen aan couscous, een oriëntaalse waterpijp roken, wandelen in de tuinen van la Grande Mosquée, een avond in een raï discotheek of een oosters cabaret doorbrengen, naar een concert van Arabisch-Andalusische muziek, je ontspannen in een Turks bad: het is allemaal mogelijk in de Franse hoofdstad, waar geen gemeenschap uit Noord-Afrika en het Midden-Oosten ontbreekt. Wie nu al moe is van het wereldreizen door Parijs kan terecht in het Café Maure de la Grande Mosquée, 39, rue Geoffroy-Saint-Hilaire (Mø Monge; dag 10-21u, 00-33143313820). In dit vredige oord met zuilen, arcades, patio's en fonteinen waan je je aan het hof van een rijke kalief. Je drinkt er de lekkerste pepermuntthee van de stad. In het aangrenzende, sfeervolle restaurant (dag 12u30-15u en 19u30-22u30, 00- 33143311814) kunnen liefhebbers van Marokkaans eten hun hart ophalen aan heerlijke couscous. Ook de hammam van de moskee heeft een spectaculair decor. Ondanks de irreële sfeer geef je je al gauw over aan de magie van dit oord, waar je gepolijst, gezuiverd, gemasseerd, geölied en oneindig licht uit tevoorschijn komt (00- 33143311814). De ingang van de moskee zelf (1922) bevindt zich op de Place de Puits-de-l'Ermite. Prachtig zijn de patio's met een weelderige plantengroei en de cederhouten plafonds, zoals die van de gebedszaal (dag beh vr 9-12 en 14-18u). Tweehonderd meter verder, in de kleurrijke boetiek La Maison Franco-Orientale op nr 19 van de rue Daubenton (00- 33147070757) kun je werkelijk alles krijgen op het gebied van handwerkproducten uit de Maghreb: babouches in alle kleuren en maten, djellaba's en gandoeras uit Casablanca, keramiek, glaswerk en 'tajines'. Wie wil weten wat waarvoor wordt gebruikt, kan Mohsen, de bereidwillige eigenaar, om uitleg vragen.

Het Café égyptien, vlak bij de rue Mouffetard (ingang tegenover nr 5 van de rue de l'Arbalète, dag beh ma 11.30- 1.30u), kun je bijna niet missen: uit het souterrain stijgt een bedwelmende geur van zoete tabak op. In deze piepkleine ruimte met luie kussens komen fans van de oriëntaalse waterpijp (nargileh of 'chicha') samen. Dit verbazingwekkende instrument bestaat uit een haard van tabak met een honing-, appel-, pepermunt-, abrikozen- en zelfs aardbeiensmaak, waarvan de rook via een waterflesje en een lange slang afgekoeld de roker bereikt. De 'chicha' heeft geen hallucinerende deugden, je loopt er hoogstens een pittige hoofdpijn van op.

In de rue des Fossés-Saint-Bernard (Mø Cardinal Lemoine), ook in het 5de arrondissement, bevindt zich het Institut du Monde Arabe. Het is gehuisvest in een schitterend gebouw aan de Seine, een 'schip' van glas en aluminium, ontworpen door architect Jean Nouvel. Je kunt er alles over de Arabische cultuur te weten komen. Er is een museum, een auditorium, een bioscoop, een bibliotheek en er zijn regelmatig uitstekende tentoonstellingen (dag beh ma 10-18u, 00-33140513838). Op het dak van het Institut du Monde Arabe zit Le Zyriab (00-33153101020), een restaurant met een Arabisch-mediterrane keuken en vooral bekend wegens het unieke uitzicht op de Notre Dame. Er zijn nog veel meer Marokkaanse restaurants in Parijs, maar het meest feestelijke, authentieke en lekkerste is Mansouria in het 11e arrondissement. Je moet er dan ook enkele dagen van tevoren reserveren (11, rue Faidherbe, Mø Faidherbe Chaligny, 00-33143710016, ongeveer 300 FF).

Vanaf het moment dat Engeland ten prooi viel aan het thatcherisme, kwamen er immigranten uit Pakistan en India naar Parijs. Deze immigranten leven in microgemeenschappen, waarvan de belangrijkste zich in het quartier Strasbourg-Saint-Denis is gehuisvest. Om een indruk te krijgen van dit 'Little India' van Parijs kun je het beste wat rondslenteren in de rue du Faubourg-Saint-Denis met zijn tientallen bonte bazaars en een bezoek brengen aan de Passage Brady (1828) die de boulevard de Strasbourg met de rue du Faubourg-Saint-Denis verbindt (Mø Gare de l'Est). Deze nostalgische, verwaarloosde, overdekte passage wordt beheerst door de geluiden, kleuren en geuren van India. Heel lekker ruikt het bij Velan op nr 83-87. In deze kleurrijke bazaar vind je een mengelmoes van hindoeïstische beeldjes, sari's, wierook, juwelen, bergen van rijst, kruiden, chutney, beedies (Indiase sigaretten) en wierook. Te midden van de talrijke restaurantjes in de passage onderscheidt het piepkleine Pooja zich door de kwaliteit van zijn keuken. De baas, Umesh Bhatt, heeft alle complimenten van de pers zorgvuldig op de etalageruit geplakt. Het dagmenu voor 65 of 89 FF bleek de lofprijzingen te bevestigen (91, passage Brady, dag beh ma 12 -14.30u en 19-23U, 00-33148240083). Vooral in de zomer, wanneer alle restaurantjes hun tafels buiten zetten en de Indiase melopeeën onder de glazen overkapping weergalmen, vergeet je dat je in Parijs bent.

Het Japanse Parijs bestaat niet alleen uit horden toeristen met een fototoestel om de nek, zoals je die tegenkomt voor de Mona Lisa. Het telt ook 40.000 Japanners die Parijs kozen om er te studeren of bij een Japans bedrijf te werken. De Japanse cultuur is alomtegenwoordig in Parijs. Heel innemend is de theeceremonie in het 'Pavillon de Thé' (elke wo om 12u30 en 18u30, reserveren 00-33144379595) in het Maison de la Culture du Japon. Dit cultuurhuis opende in 1997 in een prachtig cirkelboogvormig gebouw van staal en jadekleurig glas van architect Masayuki Yamanaka. Er is een bibliotheek, een filmzaal, tijdelijke tentoonstellingen, cursussen kalligrafie en origami (101 bis, quai Branly, Mø Champ de Mars, di t/m za 12-19u, do 20u, 00- 33144379500).

Liever naar de film in een Japanse pagode? Ook dat kan. De zeer mondaine echtgenote van de directeur van het warenhuis Au Bon Marché liet in 1886, toen de 'folie japonaise' zich van Parijs meester maakte, een authentieke pagode bouwen. In 1931 werd er een bioscoop in gevestigd. La Pagode (75 bis, rue de Babylone, Mø St. François Xavier, 00- 33145554848) werd al gauw een beroemde, wat mythische cinema, waar Cocteau in 1949 zijn Orphée toonde. De meest trendy sushibar van Parijs is Lô Sushi, in het 8e arrondissement (8, rue de Berri, Mø George V, dag 12-0.30u, 00-33145620100, ongeveer 150FF). Het heeft een luxueus, minimalistisch decor van Andrée Putmam en een transportband van 41 meter waar men de sushi's, maki's, temaki's of salades zelf vanaf pakt. De kleur van de bordjes geeft de prijs aan. Geraffineerde dameskleding gemaakt uit de stoffen van oude kimono's of van 'chirimen'-weefsels (de specialiteit van Kyoto), gelakte voorwerpen en keramiek worden verkocht in de twee tegenover elkaar gesitueerde boetiekjes Kazé op nr 34 en 11 van de rue François-Miron in de Marais (Mø St. Paul, ma t/m za 11u30-19u, 00633148040704). Nu we toch in de rue François-Miron zijn, moeten we even langs de ouderwetse kruidenierswinkel Izraël op nr 30. De naam is misleidend, want het gaat hier om een ware 'caverne d'Ali Baba', met specerijen, kruiden, groentes en vruchten uit de hele wereld. Hongaarse worstjes, twintig merken wodka, dertig soorten olijfolie, kookboeken, houten kruidendozen (dag 9u30-13u en 14u30-19u, 00-33142726623).

Officieel staan er 85.000 Chinezen ingeschreven in Parijs, maar de realiteit is heel anders: tussen 200.000 en 300.000 wonen er, schat men. Je hoeft maar te flaneren in het 13e arrondissement, tussen de Avenue d'Ivry en de Choisy en de boulevard Masséna (Mø Porte d'Ivry) om je daarvan te overtuigen. Deze buurt werd in 1970 volgebouwd met eentonige flatgebouwen en is geleidelijk de grootste Chinatown van Europa geworden. Vraag de weg naar het Centre commercial Oslo (44, Avenue d'Ivry, ma t/m za 10-19u). In dit sombere doolhof zijn twee leuke winkeltjes. Bij AO-TA (1e etage) is mooi traditioneel design en een overdaad aan schitterende sexy Chinese jurken, zoals je die in de film In the mood for love van Wong Kar-Wai ziet, kimono's, Vietnamese tunieken en handbeschilderde stoffen. In het kleine Indigo (1e etage) verkopen ze Chinese mantels in linnen en zijde, Tibetaanse jasjes en decoratieve stoffen uit heel Azië. Een bezoek aan de enorme supermarkt Tang Frères (48, Avenue d'Ivry, dag beh ma 9- 19.30u) is onontbeerlijk. Je vindt er werkelijk alle benodigdheden voor het bereiden van een Chinese en elke andere Aziatische maaltijd. Elke Parijse straat heeft wel zijn 'Chinees'. Maar de meest Chinese 'Chinees' is ongetwijfeld Tricotin (15, Avenue de Choisy, Mø Porte de Choisy, dag 9u30-23u, 0033145855152), het oudste restaurant van Chinatown. In deze lawaaierige kantine met onbestemde inrichting mengen zich alle gemeenschappen van Chinatown. Je eet er heerlijke 'dim sum' voor heel weinig geld.Diegenen die zich niet aan Chinatown willen wagen en in een luxueuzere sfeer van alle Aziatische keukens willen proeven, spoeden zich naar restaurant Asian op de Avenue George V, bestaande uit twee prachtige, geraffineerd ingerichte etages met exotische planten, zen materialen en een voortreffelijke potpourri van alle keukens uit het Verre Oosten, van Thailand tot en met Japan. Asian is tevens het meest trendy brunchadres van Parijs (30, avenue George V, Mø George V, dag maar geen lunch op za, 12-0.1u, 00-33156891100): wie beroemdheden wil spotten of zelf gezien wil worden, moet hierheen.

Vergeet niet een souvenir mee te brengen van uw reis. Van Dragoon Tatoo bijvoorbeeld (7, rue de la Verrerie, Mø Hôtel de Ville, dag 00- 33140294303). Deze cleane tatoeageboetiek is gespecialiseerd in Aziatische motieven. Voor wie een geisha, Chinees ideogram of een draak wil overhouden aan zijn wereldreis door Parijs.

Wijnspreekuur