Andere columnisten

30 april 2001

Dinner Party

Als vijf Indiërs bij elkaar zijn, zal er gegeten worden. Vroeger gebeurde dat in restaurants, maar restaurants zijn niet meer in. Ten eerste omdat je bijna nergens meer mag roken; van de ene op de andere dag is roken in publieke plaatsen verboden. Niemand houdt zich eraan, zelfs op het politiebureau wordt gerookt, en in de rechtszaal, maar in de alternatieve restaurants hebben ze niet eens een achteraf tafeltje bij de wc gereserveerd voor mensen die het paffen niet kunnen laten. Alternatieve restaurants zijn restaurants die nogal prijzig zijn, maar waar geen toeristen (lees: blanken) komen. Ze staan niet in de reisgidsen vermeld en ze zullen niet worden aangeraden door de man achter de balie in het hotel. Toeristen die vragen om een goede eetgelegenheid belanden automatisch in restaurants die geld geven aan hotels, taxichauffeurs en rikshabestuurders om klanten te ronselen.

Alternatieve restaurants kenmerken zich juist door niet aan deze praktijk mee te doen. Waar geen blanken komen, is het nog exclusief, zeg maar. Dergelijke tenten moeten worden ‘ontdekt', door intellectuelen, schrijvers en journalisten, en mensen met veel geld. Die laatsten zijn nodig om de rekening te betalen, want Indiase intellectuelen, schrijvers en journalisten zijn te armlastig voor het chique leven. In alternatieve restaurants mag je dus niet roken en soms zelfs ook niet drinken. Op geheel onverwachte feestdagen vaardigt het stadsbestuur een order uit dat geen alcohol mag worden geschonken, om ongeregeldheden te voorkomen. En ook hier weer: niemand die zich eraan houdt, behalve de alternatieve restaurants.

Genoeg reden dus om niet meer naar dit soort gelegenheden te gaan en de dinner party thuis te geven. De uitnodiging is altijd voor acht uur 's avonds, maar waag het niet op tijd te komen. Je zit dan een uur alleen met je gastheer of -vrouw, die je uit wanhoop de indeling van het huis laat zien. Want pas als iedereen er is, komt de geüniformeerde bediende met alcoholhoudende dranken. Geschoolde jonge vrouwen drinken whisky-straight. Ze hebben iets in te halen, denk ik, want nog maar vijftien jaar gelegenheden was het ongepast dat een vrouw dronk. En wijn is hier nooit aangeslagen, vanwege de hoge prijs voor een relatief laag alcoholpercentage. Het zijn mannen die aan cocktails en mixjes doen. Wodka met Indian tonic is populair, want iedereen heeft wel goedkope Indiase wodka in huis. Het is de tonic die schaars is. De woonkamers van de middenklassehuizen zijn tamelijk groot. Meestal is er een groot tapijt in het midden en staan de niet bij elkaar horende stoelen tegen de vier muren. Het gevolg is dat je moet schreeuwen om je verstaanbaar te maken. Er wordt stevig doorgedronken en tegen elf uur wankelt bijna iedereen op zijn benen. Vooral ook omdat je op een lege maag drinkt. Het enige wat je tussen negen en elf te eten krijgt zijn een paar stukjes kebab en plakjes komkommer. In India is men er heilig van overtuigd dat je niet dronken wordt als je er veel komkommer bij eet. Een hele komkommer per glas, is geloof ik de verhouding. Maar het bewijs dat het helpt, moet ik nog krijgen.

Tussen negen en elf vinden ook alle gesprekken plaats. In de gezelschappen waarin ik terechtkom begint men meestal met het nieuws van de dag: de journalist Tarun Tejpal heeft met een verborgen camera een groot corruptieschandaal bij het ministerie van Defensie blootgelegd. De minister moest zelfs aftreden. Pikant detail is dan dat Tarun Tejpal de zoon is van een kolonel die ooit valselijk van corruptie was beschuldigd. Nee, weet een ander, de vader werd gepasseerd bij de promoties en het is de moeder geweest die haar zoon ertoe heeft aangezet wraak te nemen. Sappige, particuliere verklaringen, waar je niets aan hebt, maar die fijn zijn om te weten.

Na het nieuws komen de grote thema's: India en de wereld. Is India toe aan een permanente zetel in de Veiligheidsraad van de VN? Voorstanders wijzen op het leger, dat op vijf na het grootste is, of de luchtmacht, op vier na de grootste, of de bevolkingsomvang, op één na de grootste. Tegenstanders wijzen op de armoede, de corruptie, de religieuze instabiliteit. Een ander terugkerend onderwerp is Sonia Gandhi, de leidster van de grootste oppositiepartij. Ze is echtgenote van wijlen premier Rajiv Gandhi maar, maar, maar: ze is van Italiaanse afkomst... Kan dat? Ze spreekt zo slecht Hindi, zegt de één. Kan ze ooit premier worden? Want ze is, hoe je het ook draait of keert, niet Indiaas. Ga dan niet vragen wat wel Indiaas is. Is een Tamil Indiaas? En een Bengaal? De Tamil en de Bengaal verstaan elkaar niet, ze delen elkaars cultuur niet, ze hebben een andere cuisine, andere muziek, andere tradities.

Ja, maar uiteindelijk zijn het Indiërs.
Is het Indiër-zijn dan een kwestie van ras?
Nee, nee, zo moet je dat niet zien. Met ras heeft het niets te maken.
Als ik in het middelpunt van het gezelschap wil staan, vraag ik of ze vinden dat ik in Nederland parlementslid moet kunnen worden. Of minister. Wat zeg ik: minister-president! Gemakshalve zeggen ze dat de vergelijking niet opgaat. Het laatste onderwerp is steevast de filmwereld. Shah Rukh Khan, de populairste filmster, een James Dean-achtige jongen, wisten jullie van zijn homoseksualiteit?
Maar hij is getrouwd.
Ja, maar dan kun je het toch nog wel met jongens doen?
Is het erg dat hij homo is?
Nee, mij maakt het niets uit, maar de mensen in de slums, die zullen raar opkijken. Dan wordt eindelijk aangekondigd dat het eten klaar staat. Op een lange tafel hebben de bedienden zo'n twintig schalen met allerlei gerechten neergelegd. Iedereen schept voor zichzelf op en verorbert, zwijgend en staand, zijn maaltijd. Dat is een kunst, als je met je hand moet eten en zoveel wodka-tonics op hebt. Je moet je bord namelijk draaien en keren met de linkerhand, waardoor er voedsel komt in de rechter. Direct na het eten is de diner party afgelopen. Geen koffie, geen thee en, gelukkig misschien, geen cognac. Je gaat gewoon naar buiten, op zoek naar je chauffeur, die op de donkere parkeerplaats heeft staan wachten. Maar hij voelt zich beter dan jij.

Anil Ramdas