Gürsel Ö weet niets van mensensmokkel

Door onze redacteur TOM-JAN MEEUS
ROTTERDAM, 24 APRIL. Hij draagt een trendy grijs kostuum en een nonchalant shirtje. Gürsel Ö., de Hollandse hoofdverdachte van de Dover-zaak en mega-entrepreneur in mensensmokkel, komt de rechtbank slepend binnenlopen. Om de twee passen maakt hij een hupje, alsof zijn bovenbenen elkaar dwarszitten. Op de eerste zittingsdag, vorige week, hebben zijn hondenogen alleen belangstelling voor de publieke tribune, maar nu richt hij de blik op de rechter. Het duurt even, de microfoon staat niet aan, maar dan gebeurt het: de hoofdverdachte (37) spreekt.

Een bruine stem. Hij weet niets van mensensmokkel, zegt hij. Hij heeft nooit te maken gehad met dat transport waarbij vorig jaar 58 illegalen overleden, zegt hij. Hij hield zich geen half jaar schuil uit angst voor een berechting in de Dover-zaak, zegt hij. ,,Ik heb zelf gezorgd voor mijn aanhouding.'' En terwijl de tolk zijn werk doet, praat hij door. ,,Ik zweer het u!''

Toch wordt op de tweede zittingsdag duidelijk dat het Openbaar Ministerie een sterke zaak tegen de verdachte smokkelleider heeft. Behandeld worden twee transporten die voorafgingen aan de dodenrit van chauffeur Perry W. vorig jaar. Perry heeft er in Groot-Brittanni'e veertien jaar voor gekregen. Zijn collega en boezemvriend, Lammert N., heeft over de eerdere ritten bij de politie bekennende verklaringen afgelegd, en deze herhaalt hij voor de rechtbank.

Lammert is niet thuis in de deftige taal van zo'n zitting. Zijn gedrongen lichaam maakt zich klein. Via Perry is hij najaar 1999 op het idee gebracht zijn schulden in te lossen door te gaan smokkelen. Zijn eerste rit rijdt hij december dat jaar. Zoals Perry hem heeft voorgelicht belt hij met Gürsels secondant Haci (‘Martin') D., op diens verzoek stuurt bij zijn DAF Super Space Cab naar Hazeldonk. Gürsel geeft hem onder een kopje koffie instructies, twintig Chinezen worden achter diepvriespizza's verstopt, en voorbij Dover wacht een witte mercedes die de uitgeladen mensen meeneemt. Min 18 graden was het in de koelcontainer. ,,Daar waren ze op gekleed'', zegt Lammert.

April 2000 heeft hij nog eens zo'n ritje gereden. Gürsel heeft hem erover gebeld, zegt hij. De advocaat van ‘O., Doedens' kantoorgenoot A. Bijl, vraagt of hij dat ,,zeker'' weet. ,,Ja meneer. Ik weet zeker dat het ‘O. was, want hij sprak heel slecht Hollands.'' Het weer in april is slecht waardoor de overtocht te lang duurt. De vijftig Chinezen in zijn container krijgen ademnood, Lammert bevrijdt ze op de ferry. Op verzoek van zijn advocaat C. Starmans legt hij de rechtbank uit waarom hij reed. De vergunning van zijn bedrijf was enkele dagen eerder ingetrokken, hij vraagt vergeefs een uitkering aan. ,,Toen heb ik maar gereden.''

In de voorbereidingen op de fatale rit in juni spelen zijn ervaringen in april een belangrijke rol, vertelt Lammert. De chauffeur helpt mee bij de organisatie maar kan niet rijden: hij mag na de mislukte rit in april het Engeland niet meer in. ,,Ik heb steeds gezegd, zorg voor voldoende zuurstof'', vertelt Lammert. ,,We hebben het er met zijn allen over gehad. Het luik moest groot genoeg zijn, want ik zei: anders loopt het af als in april.''

Zo schetst Lammert N. het verhaal dat officier van justitie J. Klunder nodig heeft om doodslag te bewijzen tegen in ieder geval de hoofdverdachten. In zijn redenering is de rit van april maatgevend voor het risico dat in juni is genomen: door zestig man in een container te verstoppen wisten de organisatoren dat er een grote kans op de verstikkingsdood was.

De raadslieden probeerden gisteren een draai aan de zaak te geven door aan te dringen op het horen van de Chinees-Nederlandse Lee Ah K., de vriendin van Gürsel ‘O. toen hij het fatale transport organiseerde. Deze vrouw is in 1999 berecht voor vrijwel identieke mensensmokkel naar Dover. Haar toenmalige (smokkel)partner heeft de politie verteld dat hij werkte voor vermoedelijk een van de grootste Chinezensmokkelaars (‘slangenkoppen') in Europa. Maar president J. Silvis vindt het horen van K. overbodig. Volgens hem kan dat het bewijs tegen de huidige verdachten niet beïnvloeden.

Zie ook:

Korthals moet opnieuw uitleg geven over 'Dover' (12 december 2000)
Eigenlijk is de Dover-zaak simpel (12 december 2000)
Politie wist voor 'Dover' van link Chinezensmokkel (11 december 2000)
Nederland favoriet bij mensensmokkel (29 november 2000)
Kamer bang voor blunder Doverzaak (9 november 2000)
Smokkelbaas en zakenman (16 september 2000)
Dover: 'Risico van verstikking bewust genomen' (15 september 2000)
Vrijwel geen observaties in het weekeinde (6 september 2000)
Mensensmokkelaars werden soms gevolgd (onderaan pagina, 6 september 2000)
Politie staakte volgen verdachten (5 september 2000)
Top Chinese smokkelaars blootgelegd (2 september 2000)
Smokkel Chinezen begon al vorig jaar (6 juli 2000)
De smokkel schuift duizend gulden per kop (6 juli 2000)
Spoor uit Dover recht naar Turkije (1 juli 2000)
Doorbraak justitie in zaak-Dover (28 juni 2000)
In drie minuten container scannen (26 juni 2000)
Chinezen dood door te veel CO2 (24 juni 2000)
Justitie zoekt tweede trucker in zaak-Dover (23 juni 2000)
Dover stemt België nederig (23 juni 2000)
Mensensmokkel groeit bij gebrek aan personeel (22 juni 2000)
Mensensmokkel groeit bij gebrek aan personeel (22 juni 2000)
Nieuwe arrestaties dodentruck Dover (21 juni 2000)
Tweede arrestatie dodentruck Dover (21 juni 2000)
Slangenkop in Fujian regelt de hele reis (21 juni 2000)
In een sloep naar de achterdeur van Schengen (21 juni 2000)
Als iedereen slaapt, klimmen ze in de truck (20 juni 2000)
Transporteur van 58 doden (20 juni 2000)
58 illegalen dood in Nederlandse truck (19 juni 2000)
Chinese illegalen kopen 'totaalpakket' (19 juni 2000)