Vannacht bereikte de directie van de Nederlandse Spoorwegen een 'onderhandelingsresultaat' met de vakbonden. 'Eigenlijk raar' dat ze zich met het 'rondje om de kerk' bemoeid hebben, meent de FNV nu.

Door onze redacteur ESTHER ROSENBERG

UTRECHT, 23 APRIL.Na twee jaar onenigheid over de veranderingen in het werk van de machinisten en conducteurs daalden de bestuurders van de vakbonden FNV, VVMC en CNV en NS-personeelsdirecteur Pamela Boumeester vannacht om drie uur voor het eerst gezamenlijk de trap van het hoofdkantoor van NS af. Er was een "onderhandelingsresultaat" bereikt. Daarin wordt "de wil uitgesproken" om te werken aan een "normalisering van de arbeidsverhoudingen". Dit verschilt weinig met eerdere voorstellen, afspraken en voorlopige akkoorden. NS houdt vast aan 10 juni als invoeringsdatum voor het nieuwe, omstreden werkrooster. De instelling van een arbitragecommissie die over een alternatief rooster voor het 'rondje om de kerk' kan beslissen, is eveneens een oud voorstel van NS waar de bonden eerder niet mee instemden. Ook andere voorstellen, zoals de mogelijkheden voor machinisten om zo nu en dan conducteur te zijn en andersom, lijken zo uit eerdere, mislukte overleggen gekopieerd te zijn.

Waarom stemden de bonden en de ondernemingsraad vannacht dan wel in met voorstellen die ze eerder afwezen en waarvoor ze zelfs dagenlang gestaakt hebben? De bonden zeiden vannacht niet veel andere mogelijkheden te hebben. Ze hebben hun verlies genomen. Het plan om machinisten en conducteurs per 10 juni aan vaste trajecten te binden vinden ze nog steeds een "slechte zaak". Maar de bonden hebben zelf erkend dat half april de datum zou zijn waarna uitstel niet langer mogelijk is. Ze weten nu dat de NS-directie niet wijkt voor acties of argumenten en juridisch maken ze geen schijn van kans. "Ik ben niet in een feeststemming" zei onderhandelaar Andries van den Berg van FNV Bondgenoten dan ook vannacht. "We beseften ons allemaal dat we de bodem bereikt hadden met dit bedrijf. Dat het niet erger kon worden. Dan kan je je kapot staken, maar daar heeft niemand wat aan. Op zo'n moment kan je niet veel anders dan een akkoord met elkaar sluiten".

De vakbonden trekken hun handen van de roosterplanning af. De bonden hebben toegezegd zich voortaan wat meer op de achtergrond op te stellen om de ondernemingsraad te laten doen wat ze behoort te doen: met de directie praten over werkafspraken. "Eigenlijk is het raar dat we ons als bonden daarmee bemoeid hebben", zegt Van den Berg nu.

Hij bestempelde de afspraken als "een akkoord zonder inhoud". Daarmee bedoelde hij dat in de afspraken vooral de goede bedoelingen van beide partijen zijn vastgelegd: "richtlijnen voor de toekomst". Het beklag van het rijdend personeel is breder dan het werkrooster. Een hoog ziekteverzuim, personeelstekorten en slecht treinmaterieel versterkten de onvrede van de machinisten en conducteurs.

Het NS-bestuur heeft wel toegezegd de communicatie met de medewerkers te verbeteren. Zich in te zullen spannen om de kwaliteit van het werk van machinisten en conducteurs te verbeteren. Dat doen ze door machinisten en conducteurs nu te vragen naar hun mening over onder meer de arbeidsvoorwaarden, de veiligheid, de carrieremogelijkheden en de "vertrekintenties". Dat doen ze vervolgens over een paar maanden weer. De resultaten van de metingen moeten tot verbeteringen van de arbeidsomstandigheden leiden. De arbeidsverhoudingen in het spoorbedrijf moeten zo langzaamaan normaliseren.

In de prestigestrijd tussen de bonden en de NS-directie hebben de bonden zich langzaam naar de voorwaarden van NS gevoegd. Dat noemde Van den Berg van FNV vannacht de Pyrrusoverwinning van NS, omdat het spoorwegbedrijf nog steeds niet aan draagvlak onder het personeel zou hebben gewonnen. "Ze zijn nog geen stap verder met de acceptatie van het rondje om de kerk." Dat maakt de voorlopige overeenstemming kwetsbaar. De bondsbestuurders Van den Berg en Hubert Vankan van VVMC durfden gisteren geen uitspraken te doen over de instemming van hun achterban. Als de leden van de spoorvakbonden de overeenstemming afwijzen moeten de partijen opnieuw met elkaar gaan onderhandelen. De reactie van de verschillende personeelscollectieven, vorig jaar opgericht uit onvrede met het beleid van de bonden, is hiervoor tekenend. De geluiden uit de verschillende standplaatsen waren vanochtend uiterst negatief. De meeste leden van de collectieven zijn eveneens lid van een van de vakbonden. Een woordvoerder van een van de collectieven zei vanochtend dat NS "alles heeft binnengehaald wat ze binnen heeft willen halen". Enkele machinisten en conducteurs zeiden zich "opnieuw verraden" te voelen door de bonden.

Ook andere ontwikkelingen dreigen de gemaakte afspraken te overschaduwen. De Belgische vervoerseconoom Chris Peeters doet onderzoek om het planningsproces bij NS transparanter te maken. Zijn bevindingen zullen worden gebruikt bij het ontwikkelen van een alternatief werkrooster door de ondernemingsraad. Het vertrouwen van het rijdend personeel in de NS-directie zal mede afhangen van de uitkomsten van dat onderzoek dat eind mei afgerond wordt.