Bood ex-premier Andreotti, symbool van een halve eeuw christen-democratische macht in Italië, nu wel of niet ontoelaatbare bescherming aan de maffia? Anderhalf jaar geleden sprak de rechtbank hem vrij. Vanmorgen is het hoger beroep begonnen, dat het definitieve antwoord moet opleveren.

Door onze correspondent MARC LEIJENDEKKER

ROME, 19 APRIL. In Palermo is vanmorgen het proces in hoger beroep begonnen tegen zevenvoudig oud-premier Giulio Andreotti, die ervan wordt beschuldigd jarenlang politieke bescherming te hebben geboden aan de maffia.

De nu 82-jarige Andreotti werd in oktober 1999 vrijgesproken van deze beschuldiging. De rechtbank oordeelde toen dat het belastende materiaal dat tegen hem was verzameld "tegenstrijdig, niet onderbouwd, of onvoldoende" was. De voor Andreotti belastende verklaringen van voormalige maffiosi die zijn gaan samenwerken met de justitie werden door de rechtbank als niet of onvoldoende betrouwbaar beschouwd.

In de 138 pagina's tellende nota waarin het openbaar ministerie beroep heeft aangetekend tegen dit vonnis, wordt de rechters verweten dat zij alleen naar details hebben gekeken en dat zij het totaalbeeld van het tegen Andreotti verzamelde bewijsmateriaal uit het oog hebben verloren. De rechters wordt verweten dat zij de regels voor het beoordelen van bewijsmateriaal verkeerd hebben toegepast. Het openbaar ministerie heeft duidelijk gemaakt dat er geen nieuwe belastende informatie over Andreotti op tafel komt.

Van de spanning en opwinding toen het proces tegen Andreotti in 1996 begon, is nu niets meer voelbaar. De openbare aanklagers die de zaak sinds 1993 tegen hem hadden voorbereid, zijn inmiddels vertrokken uit Palermo. Het proces in hoger beroep wordt gevoerd door twee officieren van justitie die zich opnieuw in de zaak hebben moeten verdiepen.

Andreotti zelf is vol vertrouwen. Hij was vanmorgen niet aanwezig bij de opening van het proces, maar had dit van tevoren laten weten in een brief aan de president van de rechtbank. Daarin schreef hij ook: "Ik heb geen aanleiding om te twijfelen aan bevestiging van de vrijspraak."

Na zijn vrijspraak in eerste instantie is Andreotti, senator voor het leven, weer volop actief geworden in de politiek. Hij was het symbool van een halve eeuw christen-democratische macht en heeft nu samen met de voormalige vakbondsleider Sergio D'Antoni een nieuwe partij opgericht die een centrumpositie wil innemen. Hun partij heet Europese Democratie. Bij de parlements- en burgemeestersverkiezingen volgende maand moet duidelijk worden hoeveel politieke aanhang Andreotti nog heeft.

Ook zijn critici hebben respect uitgesproken voor het besluit van Andreotti om zich niet te verzetten tegen een proces. Deze opstelling staat in schril contrast met die van oppositieleider en mediamagnaat Silvio Berlusconi. Tegen hem loopt een aantal zaken op verdenking van financiële fraude en corruptie. Maar Berlusconi heeft steeds geprobeerd de zaken tegen hem te vertragen en op te schorten, waarbij hij vaak duidelijk heeft gemaakt dat hij de legitimiteit van de justitie in twijfel trekt. Volgens Berlusconi willen officieren van justitie hem om politieke redenen vervolgen. De medestanders van Andreotti beschouwen de vrijspraak van anderhalf jaar geleden als een definitieve zuivering van zijn blazoen. Maar zijn critici vinden dat Andreotti hoe dan ook verantwoordelijk blijft voor een gevaarlijke vorm van samenleven met de maffia.

Dat Andreotti's politieke adjudanten op Sicilië banden hebben gehad met maffiosi, wordt niet bestreden. Andreotti heeft gezegd dat hij daarover misschien te lichtvaardig is geweest, maar ook dat hij er niets voor voelt om zondebok te zijn voor een heel systeem van relaties tussen politici en maffiosi.