In: Het Ketelhuis (ma avond).

Van Bruce Lee naar Nijkerk

Door HANS BEEREKAMP
Journaliste en documentairemaakster Yan Ting Yuen beschrijft zichzelf als 'één van die tweede generatie restaurantkinderen, die aan een tafeltje achter de balie huiswerk maakte, terwijl moeder babi pangang serveerde aan de klanten.'

Haar documentaire Chin. Ind. - Een leven achter het doorgeefluikje kreeg aanvankelijk gestalte in de scenarioworkshop 1999 van het International Documentary Filmfestival Amsterdam (IDFA). Ze vertelt het verhaal van een andere restaurantfamilie, de heer en mevrouw Ho uit Nijkerk, die in Zeist Kantonese gerechten aanpassen aan de Nederlandse smaak. Een van de klanten laat zich geduldig door de Nederlands sprekende dochter uitleggen wat tofu is: 'een soort kaas'. Maar het favoriete gerecht van de Hollanders is babi pangang, gefrituurd varkensvlees, dat in Indonesië noch China voorkomt.

"Toen ik hier kwam, was ik jong, maar nu ben ik een oude man," zegt meneer Ho (53). In Hongkong was hij een acteur in kung fu-films, onder meer tegenover Bruce Lee. Zijn vrouw zong en speelde in Kantonese opera's. Yan Ting Yuen filmt hen beiden, als ze voor de Chinese vereniging in Maastricht in kostuum een fragment opvoeren uit de opera De keizerlijke bloem, over de zelfmoord van de laatste prinses uit de Ming-dynastie.

Het contrast tussen de rijkdom van de traditie, zowel culinair als cultureel, en het verwaterde, van treurige nostalgie doortrokken emigrantenbestaan wordt in de film Chin.Ind. breed uitgemeten. Doordat de Ho's gewoon Kantonees kunnen praten voor de camera en ruimhartig toegang verlenen tot hun keuken, huiskamer en hart, ziet de Nederlandse kijker voor het eerst welke drama's er schuil gaan achter het doorgeefluikje. Helemaal onbekend zouden zulke verhalen over de prijs van de assimilatie niet horen te zijn, en ze zouden ook verteld kunnen worden door Marokkaanse schoonmaaksters, Ghanese prostituees of Surinaamse achtergrondzangers. Het verschil is wellicht dat de Nederlandse Chinezen zich relatief weinig hebben aangepast, en de Nederlandse taal nauwelijks spreken. Daarom is voor hen ook het verschil tussen de eerste en de tweede generatie dramatisch. De film van Yan Ting Yuen is een mooi, klein schoolvoorbeeld van waar dat huiswerk toe kan leiden: een eerbetoon aan verborgen opoffering van de vorige generatie. Alleen de toon en de vormgeving van de documentaire, die zijn hoogtepunt krijgt in de tranen van meneer Ho als hij zijn in de keuken staande vrouw bedankt voor haar steun, zou wel wat scherper hebben gemogen, althans naar de gangbare Nederlandse smaak.