Amerika is opgelucht en tevreden: 24 marinemensen zijn vrij, de eer is gered. Én president Bush blijkt een veel grotere rol te hebben gespeeld dan gedacht.

Door onze correspondent MARC CHAVANNES

WASHINGTON, 12 APRIL. Een kritisch woord lijkt niemand gepast. Vooraanstaande leden van het Congres zijn vol lof. En de goede afloop van de China-crisis kreeg zelfs even een nationalistisch tintje toen president Bush gistermiddag op bezoek kwam op de campus van East Carolina University. De menigte riep in koor "USA! USA!"

Bush' staf had gisteren ook direct al voor een kleine publicitaire verrassing gezorgd. Ten overstaan van zijn publiek op een middelbare school in Concord, North Carolina, haalde de president de ouders naar voren van onderofficier derde klasse Steven Blocher, één van de 24. Bush prees hen: "Deze goede mensen zijn patriotten, net als hun zoon. [...] Zij hebben een zoon opgevoed die van zijn vaderland houdt." Waarop vader Blocher antwoordde: "Het is een eer de president te mogen ontmoeten, maar hem onder deze gelukkige omstandigheden te ontmoeten is meer dan ik van de Heer had kunnen vragen."

Amerika sloot gisteren de rijen toen duidelijk werd dat de gijzeling, die zo niet mocht worden genoemd, niet langer zou duren. Democraten en Republikeinen prezen de manier waarop Bush zijn eerste buitenlands politieke crisis had behandeld.

De Democratische leider in de Senaat, Tom Daschle, herinnerde er wel aan dat de meeste netelige problemen met China nog lagen te wachten. Volgende week al moet Bush beslissen over de vraag of hij Taiwan de wapens levert waar het niet-communistische eiland om heeft gevraagd. Volgens sommige waarnemers was de Taiwan-kwestie een motief voor Peking om de affaire van de afgelopen anderhalve week op te spelen.

En dan is er China's ambitie om de Olympische Spelen van 2008 te organiseren. De geluiden uit het Congres dat van dit sportevenement en van voortzetting van normale handelsbetrekkingen geen sprake kon zijn als Peking zich nog veel langer 'misdroeg', heeft in Amerikaanse ogen ertoe geleid dat de Chinese leiders uiteindelijk eieren voor hun geld kozen.

De publicitaire draai die het Witte Huis aan de crisis gaf was tot het moment van vrijlating betrekkelijk sober. Lof voor de ambassadeur in Peking en zijn hele ambassade. Toen de mannen en vrouwen eenmaal in het chartervliegtuig zaten wezen de spindokters er wel op dat president Bush een veel actievere rol had gespeeld dan men veelal had aangenomen. Hij bepaalde de grote lijn én interesseerde zich voor de details ("Hebben zij bijbels ter beschikking?"). Hij zou het ook zijn geweest die snel bepaalde dat het een verkeerd signaal zou zijn wanneer minister van Defensie Rumsfeld in de crisis het woord zou voeren.

In de meeste commentaren wordt met instemming vastgesteld dat Bush niet heeft beloofd dat de VS ophouden met spionagevluchten. Men prijst de competente kalmte waarmee het nieuwe Witte Huis-team optrad. Ook president Clintons veiligheidsadviseur Sandy Berger waardeerde dat: "Onderhandelen met de Chinezen is een frustrerende en soms gekmakende bezigheid".

Volgende week worden de gesprekken voortgezet. Sommige Amerikaanse politici willen wel een vorm van schadevergoeding voor het gestripte spionagevliegtuig. Peking heeft geluk gehad dat het Congres op paasvakantie is. Maar als de leden terugkeren in Washington zal blijken of de kiezers hen op een kleine strafexpeditie willen zenden.

Zie ook:

Een kowtow voor Peking (10 april 2001)
Relatie VS met China op scherp na luchtincident (2 april 2001)