De uitbraak van mond- en klauwzeer in het Noord-Friese dorp Ee heeft heel Friesland geschokt. 'Het virus zat ingekapseld in Oene. Dachten we.'

Door onze correspondent KARIN DE MIK

EE, 12 APRIL. Boerenzoon Johan Braaksma wordt op zijn gele brommer tegengehouden door de politie op de weg tussen de Noord-Friese dorpen Eestrum en Ee. Niemand mag het 700 inwoners tellende dorp in of uit. Behalve bewoners, die zich verplicht moeten identificeren. Woensdagmiddag half één. Anderhalf uur geleden is officieel bekend geworden dat er in het dorp Ee, ten oosten van Dokkum, mond- en klauwzeer is uitgebroken. De honderd melkkoeien van het bedrijf van Piet Meindersma aan de Humaldawei worden afgemaakt. In de verte zijn de grijpers vaag zichtbaar. Voor de paasdagen moeten nog 36 voornamelijk melkveehouderijbedrijven met 3.000 koeien en 700 a 800 schapen worden geruimd door de RVV (Rijksdienst voor de keuring van vee en vlees. Braaksma heeft nog snel een camera gehuurd om de 35 melkkoeien en 30 kalveren op het bedrijf van zijn vader te filmen. "Voor de laatste keer", zegt hij. "Sommige koeien zijn even oud als ik, zeventien jaar. Allemaal gezond vee", zucht hij. Want ook zijn vaders bedrijf valt binnen de straal van twee kilometer van het besmette bedrijf, waarbinnen al de evenhoevigen moeten worden gedood. Vol ongeloof hoorden de inwoners van Ee en de dorpen in de omgeving van de onverwachte uitbraak van "tongblier" (tongblaar). "We waren er hier niet meer bang voor", zegt veehouder Willem Dijkstra. "Het virus zat ingekapseld in Oene. Dachten we". Dijkstra (80 stuks melkvee) valt vijftig meter buiten de twee kilometergrens. Hij vertelt hoe alle veehouders in de omgeving de afgelopen weken voorzorgsmaatregelen troffen. "We gingen niet bij elkaar op bezoek. Als mijn vrouw wegging, ontsmette ze de auto. Toegangswegen waren afgesloten. De brievenbussen brachten we naar de weg, zodat de postbode niet op het erf kon komen. MKZ was de ver-van-mijn-bed-show." Sinds gisteren is het angstig dichtbij. De eerste reactie van boerin Janneke Kampen uit Jouswier was er een van ongeloof. Het bedrijf van Kampen en haar man ligt hemelsbreed 300 meter van het familiebedrijf van Meindersma. "Hoe is het mogelijk, dacht ik. Meindersma heeft een gesloten bedrijf, kocht nooit vee in, gebruikte zijn eigen fokvee." Het ruimen noemt ze "erg moeilijk". Vier maanden geleden besloten ze een nieuwe loopstal te bouwen voor hun 32 melkkoeien. "Ik heb toen nog foto's van ze genomen. Nu doe ik dat weer, want donderdagmorgen melk ik ze voor het laatst." Niemand verwacht protesten tegen de ruimingen zoals in Kootwijkerbroek. Daar zijn de Friezen te nuchter voor. Maar ook is de schok nog te groot. "De mensen zijn lamgeslagen", weet Dijkstra.

Biologisch kaasboer Leendert van Zelderen uit Jouswier had er wel rekening mee gehouden dat het MKZ-virus op zeker moment elders in Nederland zou toeslaan. "Al dacht ik dat het van de zomer zou gebeuren als grote mensenmassa's zich verplaatsen." Van Zelderen heeft veertig koeien en dertig schapen en lammeren, die een dezer dagen worden afgemaakt. Hij maakt zijn eigen biologische kaas, die hij gewoonlijk verkoopt in een winkel aan huis. De winkel is al twee weken dicht; zijn kazen verkocht hij aan de weg, om het risico op MKZ-besmetting zo klein mogelijk te houden.