Stadionramp Zuid-Afrika eist 43 doden

Door onze correspondent LOLKE VAN DER HEIDE
JOHANNESBURG, 12 APRIL. Ten minste 43 mensen zijn gis teravond om het leven gekomen en meer dan 150 raakten gewond in een voetbalstadion van Johannesburg tijdens de derby in de Premier Soccer League tussen Kaizer Chiefs en Orlando Pirates.

Meer dan 100.000 voetballiefhebbers waren afgekomen op de wedstrijd in het moderne Ellis Park stadion, dat slechts over 65.000 zitplaatsen beschikt. Een ooggetuige zei vanmorgen voor de Zuid-Afrikaanse radio dat hij zich in een duizendkoppige (vooral zwarte) menigte bevond die op het laatste moment nog naar binnen wilde. Veiligheidsbeambten duwden de mensen, van wie sommige wel en andere geen toegangsbiljet hadden, terug en sloten de hekken af. De voorste rij van de supporters werd tegen de omheining, die op verscheidene plaatsen brak, doodgedrukt. Volgens sommige bezoekers vuurden bewakers traangasgranaten af om de mensen te verspreiden, hetgeen tot paniek leidde. Ook op de grond vielen daardoor slachtoffers. Het stadion, nabij het centrum van Johannesburg, bleek niet op een dergelijke situatie te zijn voorbereid. Voor hulpverleners was het vrijwel onmogelijk om van buitenaf binnen te komen. De leden van de voetbalstaf moesten daardoor hun aandacht van de spelers naar de toeschouwers verplaatsen. Voor veel bezoekers kwam de mond-op-mond- beademing te laat. Een helikopter vloog af en aan om gewonden te vervoeren. Orlando Pirates en Kaizer Chiefs zijn de twee voetbalclubs met verreweg de grootste en fanatiekste aanhangers in Zuid-Afrika. Tussen de clubs bestaat, zowel op het niveau van de spelers, het management als de supporters een diepe rivaliteit, maar tot onderling geweld leidt dit zelden. De wedstrijd van gisteravond was van groot belang voor de competitie. Met nog zes wedstrijden te gaan staan de Pirates bovenaan, Chiefs is vierde op acht punten. In het stadion was men zich aanvankelijk onbewust van het drama, er hing een lekkere voetbalsfeer, op een mooie onbewolkte herfstavond. De scheidsrechter floot gewoon voor het beginsignaal en de match had meteen een zinderend verloop, beide teams scoorden éénmaal. Het enthousiasme van het publiek op de tribunes spoorde de mensen buiten nog verder aan om naar binnen te dringen.

Op de televisie, die de wedstrijd live uitzond, ontvouwde de ramp zich in alle facetten. De omroeper van het stadion maakte na een half uur bekend dat de match werd gestaakt: "Er liggen overal doden, dit is verschrikkelijk", zei hij. De hekken waren inmiddels geopend om gewonden te behandelen en de doden op een rij te leggen. De camera's brachten afschuwelijke beelden van verminkte mensen, overlevenden die naar adem hapten, ontredderde officials. De tv zoemde in op een gewonde man die op het gras naar een lichaam kroop, geheel bedekt met een deken. Hij keek er onder, daar lag een vrouw, zjn vrouw kennelijk. Het gezicht van de man vertrok van verdriet, toen kroop hij terug naar een kind een stukje verder op, dat nog leefde. Telkens weer schuifelde de desperate man door het gras om de deken op te lichten, maar de vrouw bewoog niet meer.

Behalve de tragedie en het verlies van mensenlevens is de ramp van Ellis Park slecht nieuws voor SAFA, de Zuid-Afrikaanse voetbalbond, die al jaren pogingen onderneemt het wereldkampioenschap binnen te halen. Vorig jaar verloor Zuid-Afrika de stemming over de organisatie van het toernooi in 2006 met slechts één stem, Duitsland kreeg de eer. Maar vorige maand zegde de wereldvoetbalbond FIFA toe dat het WK 2010 op Afrikaanse bodem zal worden gehouden, waarna Zuid-Afrika, met zijn goede infrastructuur zichzelf meteen grote kansen toedichtte. Voetbalwedstrijden hebben in Zuid-Afrika doorgaans een ordelijk verloop. Een keer eerder, in 1991, viel een groot aantal doden (40) toen bij een wedstrijd van dezelfde teams onder het publiek paniek uitbrak.