NIEUWSSELECTIE 
 KORT NIEUWS 
 RADIO & TELEVISIE 
 MEDIA 

S e l e c t i e

GERARD VAN WESTERLOO
Er zijn misdrijven die twintig jaar na dato als ijkdatum in de herinnering voortleven. Acht december 1982 is zo'n keerpunt. Op die dag vermoordde een peloton soldaten van Desi Bouterse zestien vooraanstaande landgenoten. In Suriname wordt nog steeds gesproken van ervoor en erna.

Vijf jaar later, op 29 november 1987, moordde een peloton soldaten van Desi Bouterse het bosnegerdorp Mooiwana uit. Baby's, zwangere vrouwen en oude weerloze mannen vielen aan het snelvuur ten offer. Dit misdrijf is in Suriname bijna letterlijk uit het geheugen gewist. Het aangeharkte zand waarop Mooiwana ooit gestaan heeft is door het oerwoud overwoekerd. De overlevenden zijn vrijwel zonder uitzondering de Marowijne overgestoken en hebben zich in het buurland Frans Guyana gevestigd. De radiomakers Guido Spring en Vincent van Merwijk zijn naar Frans Guyana gereisd, op zoek naar ooggetuigen en nabestaanden van dit vergeten misdrijf. In hun radiodocumentaire Waar mijn navelstreng begraven ligt komen ze aan het woord. De een betreurt de dood van "mijn lieveling, zij was 21 jaar en zwanger van mijn eerste kind, ik weet niet of het een zoon was of een dochter". Een ander vertelt hoe hij de doden - "het waren er 42" - in een vrachtwagen geladen heeft om ze te begraven. Van een derde zijn "mijn zusje, tante, oom, broer doodgemaakt, wij waren met zeventien in Mooiwana, ik alleen is weggegaan". En allemaal vertellen ze hun verhalen in het prachtige Surinaams-Nederlands dat hun kinderen bezig zijn te verleren.

De radiodocumentaire levert een ontroerend beeld op van een groep 'displaced persons' die de gruwelen van Mooiwana hun hele leven met zich mee zullen dragen. Ze voelen zich nog wel Surinamer, maar ze willen nooit meer terug naar het land waar hun navelstreng begraven ligt en waar de daders onbestraft vrij rondlopen. "Als ik terugga," zegt André Ajantuna, "moet ik vechten".

De makers vertellen niet het volledige verhaal van Mooiwana. De andere kant, de kant van de daders en de verantwoordelijken, komt niet aan bod. Ook stellen ze geen vragen aan de Surinaamse overheid die zich na de politieke uitschakeling van Bouterse nul komma niets heeft aangetrokken van het lot der overlevenden. In plaats daarvan laten ze uitzonderlijk sfeervolle, prachtig gemonteerde geluiden horen van plengoffers, voorvaderlijke bijeenkomsten en ijl zingende bosnegermeisjes. Het bezwaar is dat al die prachtige exotica de hardheid van de Mooiwana- gruwelen soms naar de achtergrond dringt. En mogelijk zelfs de hardheid van het leven in de Frans-Guyanese diaspora. Een man van 27 jaar snijdt hoorbaar aan een houten kunstwerkje en vertelt dat hij "met dit elke dag mijn broodje kan ontvangen". Een vredige scène waarbij je haast vergeten zou dat de man zijn handwerk verricht temidden van een getraumatiseerd groepje vluchtelingen dat hun dagen veelal doorbrengt op een dieet van alcohol en boze herinneringen.

Op de plaats waar ze nu wonen hebben ze van hout en riet een kerk gebouwd met een mooi glooiende grasheuvel ervoor. Op die heuvel staat een eenvoudig wit houten kruis met daarop in zwarte verf de namen van de Mooiwanadoden. Deze radiodocumentaire eert hun nagedachtenis.

Waar mijn navelstreng begraven ligt, RVU, vrijdag, 747AM, 16.02-16.45u. Herhaling op Radio 1, 00.02-00.45u.