B E E L D :
Klassenjustitie
Maarten Huygen
Wat zou erger zijn voor Philips-
topman Boonstra: een onderzoek van Justitie naar voorkennis of de
ongevraagde bijstand van celebrity-makelaar Harry Mens? In
B&W deed hij zijn best een genuanceerd gesprek over Boonstra's
mogelijke voorkennis bij de aankoop van aandelen Endemol te
terroriseren.
Als Mens niet aan het woord was, hoorde ik hem dwars door het gesprek
heen naar adem happen: "ik vind", "'t is", "nou, ik vind het eh", "maar
jullie"... Om vervolgens voor de zoveelste keer op die hoge, opgewonden
toon te beginnen met de zin die hij in zijn hoofd had gezet: "De koers
van Endemol is twee jaar rond de veertig geweest, en die is in twee
maanden opgelopen naar de honderd. Dus met andere woorden: iedereen op
straat kon zien dat er wat aan de hand was met Endemol, inclusief meneer
Boonstra."
Sonja Barend riep hem tot de orde - "dat hebt u al zeven keer gezegd" -
maar Mens begon onverstoorbaar opnieuw, zonder rood aan te lopen, als
een drilboor. Bij Barend loopt het gesprek wel vaker uit de hand.
Disciplineren is niet haar sterkste punt. Bij harmonie in het gezelschap
is ze op haar best maar ongetwijfeld hebben haar kleine gezagscrises ook
te maken met mannen als Mens. Die kent vrouwen als Sonja hoofdzakelijk
van de jaarlijkse uitreiking van de secretaresse-prijs. Hij is er net
achter dat sommige vrouwen wel eens in een BMW uit de zeven-serie rijden
die niet van hun man is. Maar Sonja is journalist."Iedere journalist in
Nederland hoort bij de VARA of bij de vakbond. In Nederland heerst
klassenjustitie, maar dan andersom. Als je bij het Nederlandse
establishment hoort, dan heb je levenslang", riep Mens woedend
uit. Met dat oordeel loopt hij twintig jaar achter. Middenin de crisis
van de jaren tachtig zijn de publieke meningen over ondernemers als
Boonstra omgeslagen, ook bij de VARA. Van gehate roverhoofdmannen
veranderden topmannen in geliefde strijders voor werkgelegenheid. Op
omslagen van tijdschriften en in uitzendingen figureerden ze als
herauten van een nieuwe tijd. Wat de linkse politicus Den Uyl betekende
voor de jaren zeventig, werd toenmalig Philips-topman Dekker met zijn
European business round table voor de jaren tachtig. Terwijl
Philips steeds dieper in de rode cijfers raakte, dampte overal rond
Dekker de wierook. Financiële journalistiek is een specialisme en
generalistische televisie-presentatoren missen expertise. De
journalistieke kennisachterstand uitte zich in de jaren zeventig in
vijandigheid maar kantelde in de jaren tachtig tot nauw verholen
bewondering. Topmannen zijn geen politici dus ze hoeven niet op de
televisie. Als ze van hun hoogste kantoorverdieping afdalen naar de
studio, kunnen ze met hun pr-afdeling voorwaarden stellen. De gesprekken
met Boonstra heb ik altijd slaapverwekkend gevonden, ook als Paul
Witteman van B&W de leiding had. Al het succes van Philips wordt
alleen aan hem toegeschreven. Ook gisteren bij B&W genoot
Boonstra duidelijk het voordeel van de twijfel en werkte de terreur van
Mens dus averechts. "Van Boonstra is bekend dat hij heel erg
straight met geld omgaat", wist Sonja Barend. "Hij vertelde dat
hij in Nederland 60 procent belasting betaalt, hoewel hij in België
woont. Daarom is de vraag of het niet raar is dat hij in aandelen
Endemol handelt."
De gniffelende advocaat Spong bracht naar voren hoe moeilijk het is om
voorkennis te bewijzen. Moet je iedereen met goede contacten
veroordelen? "Alleen de groenteboer en de melkman kunnen dan nog
aandelen kopen", concludeerde Barend. Hoofdredacteur Jort Kelder van
Quote bracht naar voren dat zijn hele redactie in die tijd
aandelen had gekocht op grond van geruchten over Endemol. Speculerende
journalisten, die een aandeel omhoog kunnen schrijven. Dat is een
onderwerp op zichzelf, lijkt me. Daar had Mens aardig op in kunnen
springen maar hij zag niets, hoorde niets en bleef drammen voor
Boonstra. Zo'n verdediging wens je je ergste vijanden toe.