In: Het Ketelhuis en Kriterion, Amsterdam; Haags Filmhuis, Den Haag; Lantaren/Venster, Rotterdam

Nanouk Leopold portretteert Meisjes van Dertig

Moeder, hoer en toch 'one of the boys'

Door DANA LINSSEN
'Meisjes van dertig' was heel lang de werktitel van Nanouk Leopolds speelfilmdebuut Îles flottantes. Die film beleefde tijdens het laatste Filmfestival Rotterdam zijn première als onderdeel van de voor een beperkt budget geproduceerde speelfilmreeks No more heroes.

'Meisjes van dertig' waren ook al de drie hoofdpersonen van Leopolds met een Tuschinski Award bekroonde eindexamenfilm Weekend (1998). Ze waren toen nog niet helemaal dertig, maar bijna, en voor altijd meisjes - van de generatie die het vrouwen zo moeilijk maakt om volwassen te worden. Omdat er aan de heilige drie-eenheid van voedster- hoer-Madonna zo'n onmogelijke eis is toegevoegd: ook nog 'one of the guys' zijn. Natuurlijk hebben ze vrouwenlichamen, de meiden uit Îles flottantes zwemmen en zonnebanken, zoals vriendinnen dat in vriendinnenverhalen doen. Maar ze gaan gekleed in het seksloze uniform van de moderne jonge vrouw: te kleine kindertruitjes en te grote mannenbroeken.

In Weekend bekeek Leopold hen met afstandelijkheid en spot. Ze konden drinken als dragonders en als keurmeesters hun veroveringen (of het gebrek eraan) bespreken. Met de titel Îles flottantes lijkt Leopold commentaar te willen leveren op de jonge vrouwen die ze geworden zijn: drijvende eilanden, zoals de letterlijke, pleonastische betekenis luidt van het klassieke Franse dessert waarnaar de film heet. 'Vanillevla met eiwitprut', zoals Sascha (Manja Topper, ook al te zien in Weekend) opmerkt op de dertigste verjaardag van Kaat (Maria Kraakman). Zoet en vluchtig. 'Is dat het nou?' voegt ze eraan toe.

Dat is de cruciale vraag van de film: 'Is dat het nou?' Waar zijn ze terechtgekomen? Wat hebben ze van hun leven gemaakt? Scenarioschrijfster en regisseuse Leopold heeft niet veel verheffends voor haar protagonisten in petto. Kaat is uitgekeken op haar suffe yuppenleventje met de oudere goedzak Max (Leopold Witte) en verdrijft de verveling met een affaire met de vriend (Kuno Bakker) van de derde vriendin, Isa (Halina Reijn). Sascha is de enige met een echte baan, iets met walkietalkies in de haven van het door cameraman Benito Strangio in veel introverte en naturalistische totalen verbeelde Rotterdam. Ze drinkt teveel en heeft wellicht de meeste sympathie van de maakster: als enige van de drie antiheldinnen kreeg ze een verleden en een toekomst mee. Maar voordat haar verhaallijn haar naar een waarlijk ontroerend einde leidt, moet ze zich eerst van de verslavende verhouding met de gewelddadige Peer (Jacob Derwig) bevrijden.

Thematisch is Îles flottantes verwant aan een vriendinnenserie als Sex and the City, waarin zelfstandige vrouwen worstelen met de eisen die de maatschappij en zijzelf aan hen stellen. Het voornaamste probleem van Leopolds film is dat de regisseuse de identificatie van de toeschouwer met de hoofdpersonen bewust ondoorzichtig heeft willen houden. Ze heeft gekozen voor een vertelstijl die veel dramatische ontwikkelingen en confrontaties buiten beeld houdt, ten faveure van het filmische voorbijgaan van de tijd en het plotselinge besef dat iets wat stond te gebeuren zich stilletjes al voltrokken heeft. Jammer genoeg is zij daar niet helemaal in geslaagd. Integendeel. Juist de kleine anekdotes in Îles flottantes blijven het sterkste overeind, waardoor het kan gebeuren dat de mannelijke tegenhangers van Kaat, Isa en Sascha begrijpelijker en zelfs sympathieker overkomen, omdat ze met sterke karakteristieken zijn neergezet.

Leopolds eigen stem had best wat stelliger in deze film mogen klinken. Haar film is nu voorzichtig, tweeslachtig ook. Her en der rijst het vermoeden dat de jonge acteurs en actrices sterker zijn dan hun personages, al bewijst Leopold op beslissende momenten de touwtjes wel degelijk in handen te hebben gehouden.