'De politiek laat internet teveel op zijn beloop'

Politici realiseren zich te weinig dat internet de representatieve democratie kan bedreigen, vindt staatssecretaris Rick van der Ploeg.

Door onze redacteur RAYMOND VAN DEN BOOGAARD

DEN HAAG, 10 APRIL. De politiek laat de problemen van de informatiesamenleving te veel op zijn beloop, vindt staatssecretaris Rick van der Ploeg (OC&W), aan de vooravond van het door hem georganiseerde congres Connecties. ''Het is een mythe te denken dat de informatiesamenleving politiek neutraal is, en de overheid zich voornamelijk met de infrastructuur ervan zou moeten bezig houden''.

Als het aan de staatssecretaris ligt, zal dat morgen na het congres in de Ridderzaal in Den Haag anders zijn. Dan staan - nog op tijd voor de volgende verkiezingsstrijd - onderwerpen op de politieke agenda als de ondermijning van de maatschappelijke solidariteit door de mogelijkheden van het internet, de bedreiging van de representatieve democratie door de mogelijkheid van e-mailbombardementen over specifieke politieke vraagstukken, de noodzaak van een veiligheidsbeleid inzake de infrastructuur van de informatiesamenleving, en de ondermijning van de formele rechtsstaat door informatie op internet.

Voor het congres heeft Infodrome, een van de werkgroepen van het kabinet voor virtuele zaken en vallend onder de verantwoordelijkheid van de staatssecretaris, een zeer breed scala aan opinieleiders uit binnen- en buitenland naar Den Haag gehaald. Premier Kok opent het congres, dat besloten wordt met een debat tussen de fractieleiders van PvdA, CDA, GroenLinks en D66.

En dan is er de essay-bundel De burger als spin in het web, met een inleiding waarin Van der Ploeg uitlegt waar het politieke debat in de informatiesamenleving over zou moeten gaan, en die hij vanmiddag aan minister Roger van Boxtel, eerstverantwoordelijk beleidsman voor e-government, heeft aangeboden. De staatssecretaris geeft toe voorshands meer vragen dan antwoorden in de aanbieding te hebben.

Maar het is niet anders, meent hij: ''De politiek moet in deze zaken meer op haar quivive zijn. Daarna kan gewerkt worden aan het ontwikkelen van sociaal-democratische-, liberale- en christen-democratische visies op de informatiesamenleving. Zover is het nu helaas nog niet, of te weinig''. De politiek, en ook de instituties van staat zoals ministeries, doen nog te veel alsof er nog geen informatiesamenleving is - meent Van der Ploeg - en Nederland nog kan worden geregeerd als vroeger de verzuilde samenleving.

Dat is niet zo, meent de staatssecretaris: ''Het e-mailbombardement laatst tegen de frequentieveiling, voor een groot deel afkomstig van eenzijdig geïnformeerde luisteraars van Radio 538, heeft laten zien hoe de representatieve democratie onder de nieuwe omstandigheden onder druk kan komen te staan, en hoe moeilijk een politicus die staat voor een impopulaire, algemene belangenafweging het kan krijgen''.

Ook de formele rechtsstaat loopt gevaar, als bijvoorbeeld via internet bekend wordt waar pedofielen wonen, zonder dat er van een formele veroordeling sprake hoeft te zijn. En waar blijft bijvoorbeeld de huisarts als 'poortwachter' van het Nederlandse systeem van gezondheidszorg, als menigeen zijn diagnose op internet haalt, en de huisarts nog slechts voor een second opinion wordt geraadpleegd, zoals in de Verenigde Staten al voorkomt? En als door globalisering en internet de burger voor zijn verzekeringen maatwerk kan verlangen, wat heeft dat dan voor gevolgen voor de premies en verzekeringen van de zwakkeren in de samenleving?

Prangende vragen, waar de staatssecretaris meer tijd voor heeft nu het einde van zijn termijn in zicht komt: de Cultuurnota is immers door het parlement, en ook de Mediawet. Tijd voor het derde facet van zijn taak, waarvan de staatssecretaris vindt dat het te lang onbelicht is gebleven.