Aan lenige ledematen heeft het in Nederland nooit ontbroken. Wel aan turnsters die juryleden in extase brachten. Maar sedert de entree van Verona van de Leur (15) ligt Holland niet langer in een beklagenswaardige spagaat. In de polder bloeit een zeldzame bloem.

Door Henk Stouwdam

Ze was nog maar een kind van zeven, dat wel. Maar Teus van Vliet had na een half jaar zijn oordeel klaar: Verona van de Leur was ongeschikt voor de top. Het zou nooit wat worden met dat meisje met die 'kromme knieën'. Sonja van de Leur staan die woorden in het geheugen gegrift. De moeder, meesmuilend: "Ze mocht blijven, als zaalvulling."

Van Vliet was toentertijd trainer van turnvereniging TOOS (Tot Oefening Onze Spieren) in Waddinxveen en degene die Verona van de Leur de eerste wankele schreden op de evenwichtsbalk bijbracht. Hij had ambitieuze plannen bij TOOS. En daarin was geen plaats voor Verona van de Leur. Korte tijd na zijn afwijzing van het turntalent was er geen plaats meer voor Van Vliet, omdat de Waddinxveense bestuurders het knusse karakter van een dorpsclub prefereerden boven de high society van de sport.

Zijn verschil van opvatting met het bestuur herinnert Van Vliet zich nog goed, maar de diskwalificatie van de turnkampioene in spe heeft hij verstopt in de krochten van zijn geheugen.

Maar na de ontkenningsfase volgt gaandeweg een versluierde erkenning. Van Vliet: "Eerlijk gezegd weet ik niet meer of ik haar heb afgewezen, maar Verona's ouders zouden best gelijk kunnen hebben. Ze moet dan onvoldoende hebben gescoord bij de tests, anders kan ik het niet verklaren. En vergeet niet, dat we het hebben over een meisje van toen slechts zeven jaar, heel jong dus. Wat kun je er dan van zeggen? Eigenlijk mag je stellen dat Verona bij mij de basis heeft gelegd. Wat me wel bijstaat, is dat ze naar mijn waarneming indertijd werd 'geturnd door haar ouders', waarmee ik bedoel te zeggen dat ze gepusht werd om op niveau te turnen."

Woorden die niet stroken met de bewering van moeder Sonja. "Toen hoofdtrainer Frank Louter Verona later bij de topsportgroep van Pro Patria wilde hebben, hielden wij de boot af. Het ging ons te snel. Bovendien leefden we nog in de veronderstelling dat ze niet geschikt was voor topsport." Dus bleef Van de Leur een jaar langer bij een lager ingeschaalde wedstrijdgroep van de Zoetermeerse turnvereniging, waar zij na Van Vliets afwijzing bij TOOS met succes naar toe was gelokt.

Door Pro Patria werden de kwaliteiten van Van de Leur wel herkend, al geeft trainer Louter toe dat hij in haar niet de wereldtopper zag die ze nu volgens hem wel kan worden. "Bij turnen heb je nu eenmaal een lange aanloop nodig", verklaart hij. "Verona sprong er aanvankelijk niet uit; ze heeft zich alleen heel sterk ontwikkeld."

Nu, drie jaar later, heeft Louter een turnster onder zijn hoede die vorig jaar tijdens de Europese jeugdkampioenschappen opzien baarde met twee bronzen medailles (team en brug ongelijk). En ook dit jaar - haar eerste als senior - blijft ze verbazen. Van de Leur won een toestelfinale (brug ongelijk) tijdens een wereldbekerwedstrijd in Parijs en werd met haar vloeroefening tweede bij het sterk bezette Turnier der Meister in het Duitse Cottbus. Bovendien stond de Nederlandse in zowel Parijs als Cottbus, met uitzondering van de balk, in alle toestelfinales.

Turnen en medailles, die combinatie was 125 jaar lang op het internationale podium niet aan Nederland besteed - op een gouden teammedaille voor de vrouwenploeg op de Spelen van 1928 in Amsterdam na. Alexander Selk doorbrak in 1993 de sportieve lethargie toen hij in Genève Europees jeugdkampioen werd aan de rekstok en in de meerkamp zilver veroverde. Tot dan werden flikflakken en salto's in naam van Oranje armetierig uitgevoerd. De 21ste plaats van Elvira Becks bij de Olympische Spelen van 1992 in Barcelona werd al als heel bijzonder aangemerkt.

Van de Leur kan de strijd met 's werelds beste elastische meiden aan, omdat ze volgens haar trainer beschikt over die specifieke stijl die topturnster kenmerkt. Vol bewondering: "Ze heeft de perfecte bouw, is elegant en heel zuiver in haar bewegingen. Alles klopt. Ze is ook allround, beheerst alle disciplines. Dat zie je terug in wedstrijden. In Parijs won ze op brug en in Cottbus sprong haar vloeroefening eruit. Verona is absoluut het grootste talent dat ik ooit onder mijn hoede heb gehad."

De verbazing over de spectaculaire ontwikkelingen van de Waddinxveense scholiere is vanzelfsprekend het grootst bij Van Vliet, die haar "dit niveau absoluut niet had toegedicht". "En wat ik ook zo knap vind, is dat ze zelden geblesseerd is", verwondert haar oud-trainer zich. "Normaal stel je door die intensieve trainingen de pubertijd uit, produceer je te veel mannelijke hormonen en is het vetpercentage gering. Je bent daarmee kwetsbaar en blessuregevoelig. Dat ze gezond blijft, getuigt ook van vakmanschap van Louter, bij wie Verona het opvallend lang uithoudt. Toptrainers zijn namelijk veeleisend en allerminst makkelijk in de omgang."

Naast haar fysieke kwaliteiten beschikt Van de Leur over sterke mentale eigenschappen. Eenieder die je spreekt, roemt haar doorzettingsvermogen en haar plichtsbetrachting. Moeder Sonja: "Ze is gedreven, ambitieus en zeer gedisciplineerd. Een dagje vrij gaat nog, maar een week is te veel. Dan verveelt ze zich stierlijk en verlangt ze weer naar de turnhal. Ik merk ook nooit iets van tegenzin. Turnen is haar lust en haar leven. Ze taalt evenmin naar uitgaan. Ze zegt er geen behoefte aan te hebben. Vriendinnen? Die heeft ze niet hier in Waddinxveen; geen tijd voor. De meiden van Pro Patria zijn haar vriendinnen. Ook niet zo vreemd als je wekelijks 33,5 uur met elkaar traint."

Turnen vreet tijd en energie, maar daar lijden de schoolprestaties van Van de Leur niet onder. Ze volgt de Havo aan een Loot-school, een aangepaste opleiding voor topsporters. Loot staat voor Landelijk Overleg Onderwijs en Topsport en beoogt met aanpassingen jonge topsporters hun middelbare school te laten afronden. De turnster zit in Havo 3 van het Thorbecke Lyceum in Rotterdam. En het gaat goed. Volgens studiecoördinator Rik van de Donk is Van de Leur een voorbeeldige leerling.

"Ga er maar aan staan", zegt Van de Donk. "Per week 33,5 uur trainen en een volledige schoolopleiding. Dat is anderhalve werkweek. En waar volwassenen nog wel eens thuisblijven als ze zich niet lekker voelen, hoor je Verona nooit klagen, terwijl ze toch zestig uur per week maakt. Als ze van toernooien terugkeert, zie je wel eens dat ze moe is, maar na een paar dagen keert de gezonde kleur op haar wangen terug."

Wie je ook spreekt over Van de Leur, er valt geen onvertogen woord. Aan de turnster kleven geen minpuntjes, of het zou haar bescheidenheid moeten zijn. Van de Donk: "Als je Verona in de klas complimenteert met een goede prestatie, wordt ze verlegen. Ze staat niet graag in de belangstelling. Je ziet haar dan denken: man, ga gauw door met die les. Soms denk ik wel: doe op school eens net zo als in je sport en denk: ik ben de beste. Maar dat kan ze niet. Verona is een heel bescheiden meid."

Dat wordt beaamd door Louter, die er wel aan toevoegt, dat die houding vooral extern geldt. Binnen de muren van de turnhal laat ze zich wel degelijk gelden. Bij haar komst in Zoetermeer was dat anders, toen deed ze haar mond amper open. Louter: "Ik herinner me de dag dat één van de meiden opgewonden de zaal binnenliep en zei: 'Verona heeft wat gezegd.' Maar zo stil is ze nu niet meer. Ze kan kletsen hoor!"

Van de Leur zal wel moeten, want turnsters die internationale prijzen winnen, komen in de publiciteit. En dan komt ze niet ver met antwoorden die het niveau van 'ja meneer en nee meneer' amper ontstijgen. Maar die les gaat de turnster zonder enige twijfel in de praktijk leren, want volgens trainer Louter gaat Van de Leur het ver schoppen. "Op basis van wat ze nu laat zien, zeg ik: ze haalt de wereldtop."