J.K. Rowling: Fantastic Beasts & Where To Find Them, Bloomsbury, 42 blz. ƒ9, 95

Tovenaarsvoetbal

PAUL STEENHUIS
Verontruste Amerikaanse christenen in Pittsburgh verbrandden veertien dagen geleden nog boeken over tovenaarsleerling Harry Potter.

Niet omdat ze de bij kinderen en volwassenen immens populaire boeken zo slecht geschreven vonden. Nee, net als de Disney-tekenfilms Pinokkio en Hercules, die ze ook aan de vlammen offerden, vinden de verontruste gelovigen dat de Potterboeken kinderen op het verkeerde pad van het bijgeloof brengen - niet nader tot God, maar dichter bij de Duivel. Auteur J.K. Rowling zou propaganda maken voor de Zwarte Kunsten, omdat ze geestige beschrijvingen geeft van de magische kostschool, Zweinstein, de Hogeschool voor Hekserij en Hocus Pocus, waar het grootste deel van de vier tot nu toe verschenen Harry Potterboeken zich afspelen. Hoofdpersoon Harry (een ventje van een jaar of 13) speelt bijvoorbeeld een soort tovenaars-voetbal in de lucht op vliegende bezemstelen: Zwerkbal wordt dat in de Nederlandse vertaling van Wiebe Buddingh' genoemd (Quidditch in de Engelse boeken). En Harry moet vechten tegen de Heer van het Duister, de Dark Lord, heer Voldemort, en ontmoet daarbij veel magische dieren - zoals eenhoorns en draken.

In plaats van in te binden na christenprotesten, heeft Rowling vorige maand twee extra boekjes over die magische wereld van Harry Potter gepubliceerd, te weten Quiddith Through The Ages (Zwerkbal Door De Eeuwen Heen) en Fantastic Beasts & Where To Find Them (Fabeldieren En Waar Ze Te Vinden). Het zijn extraatjes bij de Potterboeken en ze schreef ze op verzoek van een Britse hulporganisatie, Comic Relief. Die krijgt ook de opbrengst van de Nederlandse vertaling van deze twee boekjes, die in juni verschijnen.

Voor Potterfans - en dat zijn ook in Nederland tienduizenden, kinderen zowel als volwassenen - zijn beide dunne boekjes onmisbaar. Vooral Quidditch Through The Ages is een geestig meesterwerkje, omdat Rowling met veel plezier en fantasie het door haar zelf geschapen tovenaarsvoetbal op bezemstelen van een historische achtergrond voorziet. Aan de hand van fragmenten van zeer authentiek lijkende 'historische' documenten beschrijft Rowling het ontstaan van zwerkbal, een historie die parallellen vertoont met het ontstaan van voetbal. Zoals onze voorvaderen graag tegen een opgeblazen varkensblaas schopten, zo joegen de oude tovenaars op hun bezemstelen graag achter een betoverde varkensblaas aan. Om het spel wat moeilijker te maken lieten ze ook betoverde stukken steen rondvliegen, die de vroege zwerkbal spelers van hun bezem moesten beuken. Dat wij, niet toverende westerlingen, het beeld hebben van een heks op een vliegende bezem, komt door de grote populariteit van zwerkbal in vroegere eeuwen, aldus Rowling: tovenaars waren zulke enthousiaste zwerkballers, dat ze af en toe vergaten dat ze hun vliegkunst-met-bezem verborgen moesten houden. Van het primitieve middeleeuwse toverbalspel verfijnde zwerkbal zich: de brokken steen werden zware rondvliegende loden kogels (beukers). En nadat de jacht op een kolibrie-achtig tovervogeltje, de 'Golden Snidget', was geïntegreerd in zwerkbal, waarbij het vogeltje dat daardoor bijna uitstierf, vervangen was door een vliegend gouden balletje met zilveren vleugeltjes (de Gouden Snaai), kreeg zwerkbal zijn moderne vorm: wie de Gouden Snaai vangt is de winnaar.

Rowling leverde ook een aantal grappige illustraties voor dit Zwerkbalboekje, net als in Fantastic Beasts, waarin korte beschrijvingen van fabeldieren gegeven worden, compleet met voetnoten en een lezenswaardige inleiding over de vraag: wat is een magisch beest? Iets harigs dat op twee benen loopt?

Archief Boeken