Alles op internet was gratis, maar steeds meer bedrijven en instellingen gaan geld vragen voor hun informatie of diensten. Zo niet MIT, een Amerikaanse top- universiteit.

Door JAN BENJAMIN

ROTTERDAM, 5 APRIL. MIT, een Amerikaanse top-universiteit uit Boston, gaat de komende tien jaar vrijwel al zijn studiemateriaal gratis via internet toegankelijk maken. De universiteit heeft 100 miljoen dollar uitgetrokken voor een OpenCourseWare.

Professor Steven Lerman, bestuursvoorzitter van MIT, zegt op de website van de universiteit dat het project enerzijds voortkomt uit enthousiasme voor de educatieve mogelijkheden die internet biedt en anderzijds uit bezorgheid voor de groeiende 'privatisering van kennis'. "Veel universiteiten, ook MIT, zien internet als een mogelijkheid om geld te verdienen met onderwijs op afstand", zegt Lerman. "Maar we moeten ook de enorme kracht benutten van het web om voort te bouwen op onze traditie om kennis te delen en onderwijs te vernieuwen. "

Iedereen met interesse in een college over bijvoorbeeld dromen bij dieren, complexe elektronische structuren, het opvoeden van tieners of weersvoorspellingen kan op termijn gratis terecht bij MIT. In 2,5 jaar moet cursusmateriaal van circa vijfhonderd curssen online beschikbaar zijn. Het betreft onder meer collegedictaten en syllabi, maar ook lessen op video. Het aantal vakken in elektronische vorm moet in tien jaar groeien tot meer dan tweeduizend.

Het Amerikaanse initiatief valt vooral op door de omvang en de openheid. Op kleinere schaal wordt ook in Nederland geëxperimenteerd met hoger onderwijs via internet, maar dat is alleen bestemd voor betalende studenten via besloten systemen. De TU Delft bijvoorbeeld stimuleert een nieuwe manier voor studenten om internationale ervaring op te doen: virtuele mobiliteit. Het gaat om cursussen en projecten waaraan via internet studenten en docenten van universiteiten in verschillende landen deelnemen. De Open Universiteit heeft onder meer een elektronische leeromgeving ontwikkeld genaamd Edubox. Internationaal investeren ook grote uitgevers van educatief materiaal als Pearson, Thomson en het Brits-Nederlandse Reed Elsevier tientallen miljoenen guldens in de ontwikkeling van onderwijs via internet.

Het OpenCourseWare-project van MIT moet onderwijzers en educatieve instellingen waar dan ook ter wereld de mogelijkheid bieden materiaal van MIT te gebruiken. Het Amerikaanse instituut ziet onder meer grote voordelen voor universiteiten in ontwikkelingslanden. Daarnaast zou het MIT-project model kunnen staan voor andere instituten die op een geavanceerde manier hun kennis willen verspreiden. De Amerikaanse initiatiefnemers dromen al van een wereldomvattende elektronische universiteit.

De meeste MIT-medewerkers (900 docenten, 10.000 studenten) steunen de ambitieuze plannen, zegt Lerman, maar sommigen vragen zich wel af of het instituut niet te gemakkelijk de 'wetenschappelijke goudmijn' weggeeft. Lerman benadrukt dat de online opleiding niet de 'echte' universiteit zal vervangen. , ,Het contact tussen docent en student blijft van wezenlijk belang."