Pieter van den Hoogenband wars van sterallures

Niet hij is veranderd, maar zijn omgeving. Tweevoudig olympisch kampioen Pieter van den Hoogenband (23) zwemt morgen, voor het eerst sinds zijn dubbelslag in Sydney, weer een officiële wedstrijd.

Door onze redacteur MARK HOOGSTAD

EINDHOVEN, 22 MAART. Het bierbuikje is verdwenen, maar vraag niet hoe. Want 's werelds snelste zwemmer bleek niet vooruit te branden toen hij onlangs weer te water ging. ,,Niet dat ik moddervet was, maar het zag er niet uit. Ook in het water niet. Ik leek wel een recreant. Normaal zwem ik door de verzuring heen. Nu stond ik na 50 meter te hijgen als een paard.'' Twee maanden geleden, na een hectische periode waarin hij van de ene naar de andere plichtpleging holde, hervatte Pieter van den Hoogenband de training. Gretig als vanouds. Want voor wie mocht twijfelen: de liefde voor het water is nog altijd niet bekoeld. Wel of geen tweevoudig olympisch kampioen. ,,Het heeft me zelf ook een beetje verbaasd. Maar feit is dat ik weer tot in m'n tenen gemotiveerd ben. Kennelijk heb ik niet alleen zwemtalent, maar ook het talent om daarvoor alles opzij te zetten.''

Geen moment heeft hij overwogen zijn zwemcarrière te beëindigen. Ja, hij kent de geluiden. Dat hij toch niets meer te winnen heeft als tweevoudig olympisch kampioen. Maar: ,,Stoppen zou doodzonde zijn. Ik ben gemaakt om te racen, om af te zien, om mezelf te verbeteren. Ik weet dat het nog harder kan en kan niet wachten om dat te bewijzen.''

Bovendien, en hij kan het niet vaak genoeg zeggen: wereldkampioen is hij nog nooit geweest. Reikhalzend kijkt The Dutch Dolphin daarom uit naar de wereldkampioenschappen, medio juli in Japan. Mogelijk komt hij in Fukuoka ook uit op de 100 meter vlinderslag, het nummer dat hem altijd al heeft weten te bekoren.

Morgen volgt zijn rentree, bij Grand-Prixwedstrijden in Glasgow, nadat hij begin december, samen met drievoudig olympisch kampioene en ploeggenote Inge de Bruijn, een lucratief uitstapje maakte naar Australië. ,,Die wedstrijd kon ik niet laten schieten, ook al was ik allesbehalve fit. Die Australiërs wilden me per se terugzien en bleken bereid om diep in de buidel te tasten.'' Terug in Nederland werd Van den Hoogenband bedolven onder een stortvloed aan ereprijzen: Nederlands sportman van het jaar, Europees en wereldzwemmer van het jaar, Europees sportman van het jaar. Twee maanden geleden ontving hij uit handen van een andere zwemlegende, Mark Spitz, de prestigieuze World Sports Awards (categorie watersport). Wat hem het meest is bijgebleven van die avond in Londen? ,,Dat ik 's middags in de lift stond met Bob Beamon en Dawn Fraser me na afloop om een handtekening kwam vragen.''

Sterallures zijn hem desondanks nog altijd vreemd. Pieter van den Hoogenband is Pieter van den Hoogenband gebleven: een goedlachse jongeman met die laconieke, bijna schalkse oogopslag. Stellig: ,,Ik ben niet veranderd, mijn omgeving is veranderd. Als ik bij de bakker een brood wil kopen, staat het personeel te gillen achter de toonbank. Dan denk ik: hartstikke leuk allemaal, maar geef mij nou dat brood want ik moet ook eten.''

Niet dat hij het ze kwalijk neemt, al die overenthousiaste supporters die hem zo graag op de schouder willen slaan. ,,Roem heeft een keerzijde, maar daar moet je niet over zeiken. Het hoort erbij. Ik zal me moeten verzoenen met de gedachte dat ik voortaan bij nagenoeg elke handeling die ik verricht in het middelpunt van de belangstelling sta. Het zij zo.''

En toch: wie hem wil spreken, vangt meestal bot. Vorige maand verliet Van den Hoogenband het ouderlijk huis in Geldrop en betrok hij met zijn vriendin, ex-topzwemster Minouche Smit, een woning in Eindhoven. Slechts intimi beschikken over zijn telefoonnummer. ,,Ik ben onbereikbaar, zo simpel is het. Het bleek voor velen niet moeilijk om mij te vinden. Met als gevolg dat ik de controle over mijn eigen leven dreigde te verliezen.''

Zelfs in De Tongelreep, de thuishaven van de PSV-profploeg, was de cultheld tot voor kort niet veilig. ,,Bij vrijwel elke training wemelde het van die gillende tienermeisjes. Die kochten zogenaamd een kaartje voor het vrijzwemmen, maar gingen vervolgens doodleuk met hun fototoestel langs het wedstrijdbad zitten. Met behulp van het zwembadpersoneel hebben we daar een einde aan gemaakt.''

Sponsors wijst Van den Hoogenband met evenveel gemak de deur. Uiterst selectief gaat hij, net als vóór ‘Sydney', om met aanbiedingen en verzoeken die hem via zijn manager Patrick Wouters bereiken. ,,Als ik overal ‘ja' op zou zeggen, blijft er voor zwemmen geen tijd over. Bovendien wil ik mezelf niet te veel te associëren met B-merken. Het gaat ook om de band met een sponsor. Die gaat verder dan het naampje op de badmuts.''

Vier grote privé-sponsors (Philips, Extran, Four Fellows en Volkswagen) staan garant voor een riant inkomen. Tot bedragen laat Van den Hoogenband zich niet verleiden, maar: ,,Ik mag niet klagen en dat doe ik dan ook niet. Ik kan er goed van leven. Na jaren van investeren kan ik nu een beetje oogsten.''

Zijn wervelende optreden in Sydney, met twee fabelachtige wereldrecords (100 en 200 meter vrije slag), was voor Philips mede aanleiding om een profsectie af te scheiden van PSV. Van den Hoogenband (,,Mijn bijdrage is zo hard mogelijk zwemmen'') vervult de rol van kopman in het team dat verder bestaat uit trainer Jacco Verhaeren, Inge de Bruijn, Klaas-Erik Zwering, Joris Keizer en stagiair Georgios Dimitras.

Van den Hoogenband betreurt de scheiding der geesten binnen het Eindhovense collectief. ,,Maar het was onvermijdelijk. Dit is de enige manier om een volgende stap te maken, om de zaken nog verder te perfectioneren. Jacco had in Sydney negen pupillen onder zijn hoede. Dat was te veel. Hij kon zijn zwemmers niet de aandacht geven die ze nodig hadden.''

Tegenwoordig wel, getuige de komst van een Amerikaanse startspecialist, Dean Hutchinson. Die komt volgende week over naar Eindhoven om Van den Hoogenband in te wijden in de geheimen van de track-start, waarbij de voeten niet naast maar achter elkaar staan. Daarmee hoopt Verhaeren de relatief zwakke schakel in het repertoire van zijn oogappel te verbeteren.

Van den Hoogenband zal het nodig hebben. Was hij na zijn zes gouden medailles in Istanbul (EK'99) al de te kloppen man op de vrije slag, na zijn dubbelslag in Sydney geldt dat meer dan ooit, beseft Van den Hoogenband. ,,Zodra mensen mijn naam horen of lezen, denken ze meteen aan records en gouden plakken. Met dat verwachtingspatroon zal ik moeten leren leven.'' Net zo goed dat hij zal moeten accepteren dat zijn machtsvertoon weerstanden oproept, zo vermoedt hij. ,,Natuurlijk zullen er nu mensen zijn die hopen dat ik op m'n bek ga. Zo werkt het toch? Mensen willen nu eenmaal graag zien dat ik menselijk ben.''