T I T E L :	Uttara
R E G I E :	Buddhadeb Dasgupta

T I T E L :	Esperando al Mesias
R E G I E :	Daniel Burman

T I T E L :	Ax en The Photograph
R E G I E :	Kazim Öz

Tournee langs 17 theaters. 9 maart t/m 17 juni. Inl. www.filmfestivalrotterdam.com

Heftige, sobere films uit het morgenland

Door BIANCA STIGTER
In The Photograph en in Ax, twee korte films van de Turkse regisseur Kazim Öz (1973) stokt af en toe even het geluid. Er is geen muziek meer, geen taal, zelfs geen omgevingsgeluid. Het is opeens stil.

Die stilte staat voor eenzaamheid. Zowel Ax als The Photograph gaan over het Turks-Koerdische conflict. In Ax (Land), dat in Turkije verboden werd, blijft een oude Koerdische man achter in een dorp dat door het Turkse leger is geëvacueerd. In The Photograph zitten twee mannen uit Istanboel een nacht naast elkaar in de bus. Ze mogen elkaar. Later blijkt dat de een op weg is naar een kazerne om zijn dienstplicht te vervullen en de ander zich aansluit bij het Koerdische verzet. Ze zullen elkaar op het slagveld weer tegenkomen. De heftige, sobere films van Öz kwamen mede tot stand dankzij een bijdrage van het Hubert Bals Fonds, het aan het International Film Festival Rotterdam verbonden fonds dat filmmakers uit de derde wereld ondersteunt. Dit jaar werden er op het festival een stuk of twintig vertoond. De meeste Balsfilms halen de Nederlandse bioscoop niet, en vaak is dat jammer. Om een paar films toch aan meer mensen te laten zien, organiseert het festival elk half jaar een minifestival in 17 filmhuizen, waarin op een dag drie door het fonds ondersteunde films te zien zijn.

Esperando el Messias van de Argentijn Daniel Burman (1973) verknoopt het leven van een aantal inwoners van Buenos Aires. Een van de hoofdpersonen is een joodse jongen die zich aan het leven dat al voor hem vastligt wil ontworstelen. De belangrijkste ander is zijn leven verloren. Hij raakte zowel zijn baan, zijn vrouw als zijn huis kwijt en leeft van het terugbezorgen van gestolen portemonnaies. De paralellen en tegenstellingen storen niet, daarvoor heeft Burman zijn film te rijk gedetailleerd.

Buddhadeb Dasgupta (1946) kreeg vorig jaar op het festival van Venetië de prijs voor de beste regie voor Uttara. Zijn elfde speelfilm, die zich afspeelt in Bengalen, is een wonderlijk, soms wonderlijk mooi verhaal over religieus extremisme waarin een groot aantal personages, onder wie twee spoorwegbewakers die steeds met elkaar worstelen, een gemeenschap van dwergen, een christelijke priester en zijn geadopteerde zoontje en drie hindoe-fundamentalisten. Tussen allen door danst een groep rondtrekkende kunstenaars, die vanonder grote dierenmaskers al deze levens van berustend en bitter commentaar voorzien. Voor het kind uit de film blijkt aan het slot alleen bij hen plaats te zijn.