Door onze redacteur ERIK OUDSHOORN
AMSTERDAM, 1 MAART. Als een van de weinige aanwezigen in de Amsterdam Arena was Louis van Gaal gisteravond in grote lijnen goed te spreken over de prestatie van het Nederlands elftal. Na de doelpuntenloze oefenwedstrijd tegen de Turken werd Oranje door een striemend fluitconcert begeleid naar de kleedkamer. Maar de bondscoach had het duel door een andere bril bekeken. In de eerste helft zag hij een goede uitvoering van zijn tactisch experiment en dat was voor hem van groter belang dan het resultaat of het kijkspel.

Op 28 maart wacht het Nederlands elftal een lastig karwei in Porto. Een overwinning tegen Portugal, wat een huzarenstukje zou zijn, geeft Oranje weer zicht op de eerste plek in Groep 2 die recht geeft op directe kwalificatie voor het wereldkampioenschap van volgend jaar in Japan en Zuid-Korea. Nederland mag niet te ver achterraken op Ierland dat een punt meer bezit. De tweede plek biedt nog een kans om via de achterdeur het WK te bereiken. Acht nummers twee van de negen Europese groepen strijden in een play-off voor vier WK-tickets. De resterende nummer twee moet een beslissingwedstrijd spelen tegen een Aziatisch land.

Een overwinning in Dublin op Ierland zou voldoende kunnen zijn om in aanmerking te komen voor de play-offs. Met het oog op het duel in Porto bouwde Van Gaal de afgelopen dagen aan een degelijk elftal om te voorkomen dat tegen de revelatie van het jongste EK een nederlaag wordt geleden. Elke punt kan belangrijk zijn voor de tweede plek.

Achteraf kon de bondscoach gisteravond tot zijn voldoening constateren dat Oranje weinig kansen had weggegeven en toch zelf zes, zeven mogelijkheden op een doelpunt kreeg. In de eerste helft was de nieuwe tactiek wat hem betreft geslaagd, na rust deden de Turken nog meer een stapje terug en miste Oranje een goede individuele actie om in de kleine ruimte iets af te dwingen.

Voor het eerst speelde het Nederlands elftal op het middenveld in een ruit. Met Makaay als aangever achter Kluivert in de voorste punt, Cocu op links, Van Bommel op rechts en Davids voor een vier mans verdediging. Overmars stond op links voor de ruit en op rechts lag de vleugel geheel open. In dit ‘operationele gebied', zoals Michels het ooit noemde, moesten Van Bommel en Reiziger of een andere speler proberen voor een verrassing te zorgen. Inderdaad ontstonden vanaf de rechterflank enkele aardige kansen. Maar het lijkt wat voorbarig om nu te concluderen dat dit de remedie is waarmee het Nederlands elftal het gemis van een goede rechtsbuiten (heimwee naar Van 't Schip) kan opvangen.

Van Gaal verklaarde echter tevreden te zijn over de uitkomsten van het experiment. Hij zag Makaay en Kluivert goed samenwerken. Dat daar geen doelpunten uit voortkwamen had eerder met pech te maken dan met slechte combinaties. Hoewel Makaay toch meer een spits lijkt voor een counterploeg. Hij vond Davids eindelijk weer eens op zijn oude niveau als aanjager voor de verdediging. En hij was ook zeer te spreken over de wijze waarop Van Bommel zich van zijn taak kweet. De PSV'er lijkt dus Seedorf buiten Oranje te houden. De speler van Internazionale had zelfs met twaalf geblesseerden geen basisplaats. Van Gaal meende dat de opstelling van de eerste helft een reële optie is voor de interland tegen Portugal. Maar als hij over twee goede flankspelers kan beschikken (Zenden!) dan kiest hij toch weer voor het oude stramien, de 4-3-3-formule.

In de tweede helft leek de veldbezetting van Oranje ogenschijnlijk wat logischer. Met Seedorf op rechts, Overmars en later de debuterende Sikora op links. Van Bommel speelde toen net als bij PSV centraal op het middenveld, waar eerder Davids had gestaan. Van Gaal was de mening toegedaan dat Van Bommel toen minder uit de verf kwam dan voor rust. Het zag er alleen aardig uit omdat hij meer ruimte kreeg. In werkelijkheid veroverde de Limburger minder ballen en dwong hij weinig af, aldus de bondscoach. Op rechts had Van Bommel met PSV tegen Manchester United ook goed gefunctioneerd, kon Van Gaal zich nog herinneren. In de thuiswedstrijd had hij zelfs gescoord.

Van Gaal bespeurde een ,,hartverwarmende'' inzet bij veel internationals. Vooraf had hij ongetwijfeld ingecalculeerd dat de meeste spelers niet echt op dit oefenduel zaten te wachten, zo tussen de Europese wedstrijden door. Barcelona moet bovendien komend weekeinde op bezoek bij koploper Real Madrid. Maar ook de Turken hadden rekening te houden met clubbelangen. Zes spelers van Galatasaray waren thuis gebleven, zogenaamd met blessures. Turkije miste in totaal acht belangrijke krachten. De belangen van het nationale team worden in dit land sowieso ondergeschikt gemaakt aan die van de clubs. Dat uit zich vooral in oefenwedstrijden. Voor het duel van gisteravond had Turkije negen oefenwedstrijden verloren en slechts een gelijkgespeeld. Wereldkampioen Frankrijk versloeg de Turken onlangs nog in Istanbul met 4-0 voor slechts vierduizend toeschouwers. Ook Bosnië was te sterk (2-0) voor het land dat op het EK werd uitgeschakeld door Portugal.

In dat licht bezien had het Nederlands elftal gisteravond best mogen winnen. In het eerste kwartier kwam Oranje vier keer dicht bij een doelpunt. Kort voor rust stond doelman Ömer op de goede plek bij een inzet van Cocu. In de tweede helft speelde het elftal van Van Gaal in een laag tempo en bleken schoten uit de tweede lijn weinig rendement op te leveren. Kluivert had zijn avond niet. Vennegoor of Hesselink, die de Barcelona-ster verving, zag een schot op de doellijn gekeerd door Ümit. Een goede actie van Sikora ging eraan vooraf. In de laatste minuut werd de speler van Vitesse op de rand van het strafschopgebied gevloerd door Fatih. De Finse arbiter Vuorela zag er geen strafschop in. Het had slechter kunnen aflopen voor Oranje als Sükür eveneens in de slotfase de enige echte Turkse kans niet had naast gekopt.