Skispringer Adam Malysz (23) miste maandag de wereldtitel op de grote schans. Vrijdag krijgt hij een herkansing op de kleine schans. Het wonderkind uit Wisla is in Polen populairder dan de paus.

Door onze redacteur JAAP BLOEMBERGEN

ROTTERDAM, 21 FEBR. Een voormalige dakdekker met de afmetingen van een lilliputter heeft Polen weer op de kaart gezet van de internationale sportwereld. Het land van de bejaarde paus, de besnorde vakbondsleider en de verbleekte voetbalsterren zat dringend verlegen om een nieuwe volksheld.

Karol Wojtyla, Lech Walesa en Zbigniew Boniek staan in de schaduw van Adam Malysz. De puisterige bleekneus heeft de uitstraling van een boekhouder, maar hij geniet de populariteit van een popzanger.

Dankzij de verre vluchten van Malysz is Polen - geen traditionele wintersportnatie - in de ban geraakt van het schansspringen. Tienduizenden landgenoten reisden hem de afgelopen maanden achterna. In Tsjechië, Duitsland en Oostenrijk stonden ze met roodwitte vlaggen langs de piste. Dronken van geluk vierden ze de acht wereldbekerzeges van hun winterkoning. Hij won de Vierschansentoernee met grote voorsprong op de concurrentie. Het verschil met de nummer twee bedroeg soms meer dan tien meter. Hij heerste als de Oostenrijker Jens Weisflog in diens beste jaren.

Volgens een recent artikel in de Süddeutsche Zeitung hebben wetenschappers aangetoond dat Malysz over "de ideale thermodynamiek" beschikt. Daarom blijft hij langer in de lucht en springt hij verder dan zijn tegenstanders. Hij beheerst het secondenspel van afzet en afsprong als geen ander.

Malysz had een bliksemstart in 1994, maar daarna stagneerde zijn ontwikkeling. Hij werd als eendagsvlieg afgeschilderd, maar de criticasters kregen ongelijk. Sinds 1999 behoort hij weer tot de wereldtop.

Naar eigen zeggen heeft Malysz veel te danken aan psychologen en fysiologen van de universiteit van Krakau. Ze verbeterden zijn mentale en lichamelijke veerkracht. Hij doet tegenwoordig aan meditatie en krachttraining. Hij traint met een walkman die kerstliederen produceert. Zijn Japanse concurrenten - grootmeesters van de imitatietechniek - luisteren naar dezelfde muziek. Het komt hun prestaties nog niet ten goede.

Sociologen in Warschau hebben de maatschappelijke betekenis van de prestaties van Malysz nader bestudeerd. Polen heeft de rol van 'eeuwige verliezer' van zich afgeschud. Juist daarom was zijn recente nederlaag tegen Martin Schmitt een smet op de feestvreugde. De Duitse bezetting ligt bij de gemiddelde Pool nog vers in het geheugen. De dominantie van het Duitse voetbal werd jarenlang met argusogen bekeken. De overwinningen van Malysz op Schmitt werden als een soort Wiedergutmachung beschouwd.

Sinds de successen van het nationale voetbalelftal in de jaren zeventig en tachtig hadden de Polen weinig reden meer voor een sportfestijn. In de periode van het communisme werd de sensatiepers nog aan banden gelegd. Voor Malysz is de Koude Oorlog een vage herinnering. Het privé-leven van de arbeiderszoon uit Wisla wordt nu breed uitgemeten in de Poolse media. Er valt alleen zo weinig over hem te schrijven. Hij heeft een vrouw en een dochter, en rijdt in een Mini Cooper met een opgevoerde Porsche-motor.

Malysz is een stoïcijn die zich afzondert van de buitenwereld. Als vrome katholiek gaat hij tijdens de grote toernooien waar mogelijk naar de kerk, tot genoegen van Johannes Paulus II die in zijn jonge jaren een verdienstelijke slalomspecialist was. De Poolse paus volgt de sportieve verrichten van Malysz op de Italiaanse televisie. Na afloop van het seizoen wordt de jonge kampioen op audiëntie verwacht in het Vaticaan. Het bezoek aan Rome zal zijn status van cultfiguur alleen maar vergroten.

Alle deskundigen voorspelden deze week een dubbelslag op het wereldkampioenschap in het Finse Lahti, maar de praktijk blijkt weerbarstig. Halverwege het toernooi wachten de supporters van Malysz nog op zijn eerste overwinning. Op de grote schans kwam hij maandag een paar meter tekort tegen Schmitt. Volgens enkele critici werd hij bevangen door de plankenkoorts waaraan veel Polen lijden. De kenners van het schansspringen waren een andere mening toegedaan. De zwaarder gebouwde Schmitt had minder last van de weersomstandigheden. Met 1.69 meter en 52 kilo was Malysz een gemakkelijke prooi voor de stevige zijwind.

De kleine adelaar bleek een grote pechvogel en belooft vrijdag beterschap op de kleine schans. Met minder dan een gouden medaille nemen zijn supporters geen genoegen. Volgens zijn trainer heeft Malysz een leeuwenhart en zal hij zeker revanche nemen. Hij is het aan zijn sponsor verplicht. Een Poolse kledingfirma investeerde enkele miljoenen in de sportman. In ruil voor al het geld staat Malysz als een wandelende reclamezuil op de lange latten. Hij is overgeleverd aan de commercie. Malysz is de belichaming van het Poolse Wirtschaftswunder, schreef een Duits persbureau.