NIEUWSSELECTIE 
 KORT NIEUWS 
 RADIO & TELEVISIE 
 MEDIA 

S e l e c t i e

MARIE-JOSÉ KLAVER
Nederland 2020. Een vijftienjarige jongen loopt op het strand. Het is koud en winderig. Over 24 uur wordt hij ter dood gebracht in executiecentrum Waaldorp omdat hij drie rechters heeft vermoord. In een uiterste poging om zíjn kant van het verhaal te vertellen, breekt hij in bij de Nederlandse Databank. Terwijl zijn bewakers uitleg krijgen over de `Enter exit', een nieuwe executiemethode uit China die criminelen verdelgt, begint Quidam van Vugt (gespeeld door Jaimy Siebel) door zijn leven te zappen. Al snel luistert iedereen geboeid naar het levensverhaal van de slungelige hacker, dat samenvalt met de geschiedenis van de eenentwintigste eeuw.

Nederland is veranderd. Maar niet onherkenbaar. De scenarioschrijvers Alma Popeyus en Hein Schütz, die de achtdelige dramaserie Leven en dood van Quidam Quidam voor de VPRO hebben gemaakt, hebben een paar lijnen uit het heden doorgetrokken waardoor een herkenbaar beeld van de nabije toekomst ontstaat. Zo is in 2020 alles geprivatiseerd en de doodstraf opnieuw ingevoerd.

De commerciële omroepen (andere zijn er niet meer) spelen een nog grotere rol in het dagelijks leven van de gemiddelde burger en zijn nog inhoudslozer dan nu. Iedereen die een donkere huidskleur heeft, is verdacht en moet telkens aantonen dat hij of zij niet illegaal is. Er is een echte digitale kloof ontstaan. De bevolking — driekwart is verpauperd en er zijn honderdduizenden daklozen — wordt geregeerd door hightech instrumenten als surveillancecamera's en ingebouwde chips.

Quidam Quidam is een kind dat niet geboren had mogen worden omdat zijn genen niet deugen. Al in de baarmoeder was te zien dat hij crimineel zou worden. Waarschijnlijk lag dat aan zijn moeder, een ongescreend Colombiaans adoptiekind. Zijn vader is de voorman van Democraten 2000, een politicus met een keurige stamboom die de Nederlandse Databank heeft bedacht. Om iets te doen tegen de armoede en sociale ongelijkheid wil vader Unico Fluqs van Leeuwen (Jaap Spijkers) de verzorgingsstaat opnieuw invoeren. Maar dan wel een betaalbare en controleerbare variant. Als alle databanken aan elkaar worden gekoppeld kan niemand meer frauderen en worden er geen verkeerde mensen als Quidam meer geboren die de maatschappij alleen maar geld kosten. De staat krijgt het koppelingsmonopolie op alle gegevens van zijn burgers en voert strenge wetten in, in 2018 ook de doodstraf.

Quidams moeder Frasquita Leeghwater (Daniëlla Mercelina) is één van de eerste slachtoffers van het nieuwe beleid van haar vriend. Ze moet Quidam (zoals alle embryo's worden genoemd voordat ze zijn goedgekeurd) laten aborteren. Ze weigert en neemt haar intrek in een duikhuis.

Popeyus en Schütz hebben tien jaar aan het scenario van Quidam Quidam gewerkt. Het heeft lange tijd in een la geleden bij de VPRO omdat de productie te duur zou zijn. Ze hebben de serie vaak moeten aanpassen omdat ze steeds door de werkelijkheid werden ingehaald, vertellen ze bij de persvertoning. Ook in de weken voorafgaande aan de eerste uitzending, is onze werkelijkheid weer een beetje meer op die in de serie gaan lijken. De Tweede Kamer vernam afgelopen maandag dat de Amerikaanse en Britse overheden over een reusachtige databank (Echelon) beschikken met alle gegevens van Nederlandse burgers. Het Journaal denkt dat iedereen dom is en noemt Indonesië sinds kort indonesie en Londen londen. En politici misbruikten een ondeugdelijk rapport over criminaliteit onder asielzoekers om alle asielzoekers verdacht te maken.

Quidam Quidam houdt de kijker een spiegel voor. Het is de makers gelukt om dat op een subtiele en aangename manier te doen. De serie, waarin bijzonder goed wordt geacteerd, zit vol amusante taalgrapjes als `gluurbuur', `staat op maat', `mammaja' (voor een zwangerschapstest), `amokshock' en `donorgeschiktheidsaftrek'. Quidam huppelt als een soort Candide (niet toevallig ook zijn lievelingsboek) door het leven. Dichtung en Wahrheit zijn moeilijk te scheiden voor hem. Met hypermoderne computeranimaties en donkere scènes uit Middeleeuwse kerkers zet hij de kijker telkens op het verkeerde been.

Leven en dood van Quidam Quidam. Ned.3, zondag 22.35-23.30u. (www.vpro.nl/quidam)

( a d v e r t e n t i e s )