F I L M V O O R A F :
Gilda
FRANK NOË
Heimwee naar de filmkeuring, dat
krijg je van Gilda (1946, Vidor). Laat de production code
zo snel mogelijk terugkeren - en laat ze streng zijn. Elke borst, elke
openlijke seksuele handeling moet sneuvelen.
Niet omdat seks slecht zou zijn voor de moraal van de natie, maar omdat het verbod op gemakzuchtige
erotische scènes zulke goede films oplevert. Censuur maakt
vindingrijk. De kijker wordt uitgedaagd, geplaagd maar niet op
zijn wenken bediend. En zoals de modernisten al zeiden: less is
more.
Gilda werd onder strenge censuur gemaakt. Het was vlak na de
oorlog en niks mocht. Juist daardoor is het een geweldige film geworden.
Het is een lange reeks slimme dubbelzinnigheden. Met Rita Hayworth - de
pin-up van WO II soldaten - in de rol van Gilda. Zonder
één openlijk erotische scène is de film op en top
zinderend. Er wordt gezinspeeld met een menage trois, homoseksualiteit,
impotentie, sm en wat al niet.
Gilda speelt in Buenos Aires aan het eind van de oorlog waar een
gevluchte Duitser een casino runt. De Amerikaans bedrijfsleider Johnny
(Glenn Ford) vertelt het verhaal van zijn haat-liefdeverhouding met
Gilda, de vrouw van de casinobaas. Johnny is een harde man met hard-
boiled dialogen. Zoals: 'Statistisch gezien zijn er meer vrouwen op
aarde dan wat dan ook. Met uitzondering van insecten.' Een personage
waarmee soldaten, net terug uit Europa, zich goed konden identificeren.
De relatie tussen Gilda en Johnny is net als de film klassiek. Wegduwen
is de sterkste aantrekkingskracht. Haat de onstuimigste band. Het is een
monumentale haat-liefdeverhouding. Rita Hayworth zingt op het hoogtepunt
een schitterend Put the blame on me boy. Hoewel ze in het begin
van de film niet veel meer heeft gedaan dan haar haar van de ene kant
naar de andere kant gooien, is ze de absolute ster van de film.
Voortdurend is ze midden in het beeld. Regisseur Charles Vidor pronkt
met haar. En terecht. Ze is de onmiskenbare godin van de liefde van de
jaren veertig. Het tempo van Gilda is voor de moderne kijker misschien
wat traag. De plot verbleekt bij het liefdesverhaal. Maar wát een
spetterende film. Met dank aan de filmkeuring.
Gilda (VS, 1946), zaterdag, VRT, 15.00-16.50u.