M A K E R S :
'Verkoop nooit wat je niet hebt'
DIRK LIMBURG
Cees Vis is sinds een dag
directeur van het advertentiebedrijf van de dagbladen van PCM, waaronder
deze krant. Eerder deze week was hij nog de baas van de Ster, de
stichting die de reclamezendtijd van drie publieke tv-zenders en vijf
radiostations verkoopt. Onder zijn leiding daalde het aantal werknemers
van ongeveer 90 in 1997 tot 75 nu en stegen de inkomsten fors. Een
terugblik.
Wat doet de Ster? "We zijn een afgeleid product. Je hoort welke
programma's er zijn en wanneer de reclameblokken gepland staan en die
tijd verkoop je. Het klinkt simpel en dat is het ook, al gaat er
natuurlijk veel geld in om. Je moet zorgen dat je genoeg zendtijd van de
omroepen krijgt. Je hebt ook veel contacten over de zenderprofilering en
de effecten daarvan. Aan de andere kant heb je de reclamemarkt. Met al
die zenders is de markt hier erg competatief. Vier jaar vond ik wel
voldoende. Het werk is niet verdiepend. Ik ben wel klaar hier, denk ik."
Hilversum is toch hevig in beweging? "Onze positie verandert
voortdurend, maar de aard van het werk niet. Ik ben vijftig jaar en wil
nog wel wat anders. Ik heb bij de Ster een organisatie neergezet en er
is intern een opvolger."
Een man van 30. "Dat is omdat Van der Ploeg de hele tijd roept dat
Hilversum een geriatrische inrichting is. Grapje."
Wat heeft u bereikt? "Niet ik alleen, de Ster heeft iets bereikt. Toen
ik begon in mei 1997 zaten we echt in een dip qua omzet, imago,
organisatie en motivatie. Men dacht hier dat het verkopen van radio- en
televisiespots zijn langste tijd had gehad en dat er daarom nieuwe
producten moesten komen, zoals reclameborden in winkelcentra. Onrust. In
geld uitgedrukt was het niks, althans wat de opbrengsten betreft.
Organisaties vergeten soms hun core business van 400 miljoen en
rennen met z'n allen achter 2 miljoen aan. Toen hebben we gesneden en
vrij veel personeel ververst en vastgesteld dat we hier zitten voor het
verkopen van radio- en tv-zendtijd. We zijn de markt agressiever gaan
benaderen. Het was een hele cultuurschok voor een bedrijf dat lang
monopolist was geweest."
Wat is het verschil met bijvoorbeeld IP, het reclamebedrijf van de
HMG-zenders RTL4, RTL5 en Veronica? "Het is bij de publieke omroep meer
een hindernisrace met regels en beperkingen, maar ik houd wel van een
beetje manoeuvreren. Vandaar dat ik het ook niet als een grote overstap
zie naar zo'n krantenconcern. Daar heb je ook die spanning van niet
alles is geld."
Het verbod op reclame binnen programma's is de grootste belemmering?
"Wat je niet hebt moet je niet willen verkopen. Klaar. Ik zit nog wel
eens wat te stoken maar ben er heilig van overtuigd dat je het niet op
grote schaal moet doen. Series van een half uur als Oppassen! of
een programma als Netwerk moet je niet onderbreken. Maar als je
het vooraf aankondigt mag er best een pauze van 5 minuten in een film.
Als je daar bibberig over doet heb je geen vertrouwen in je eigen
product."
Het gaat goed met de Ster? "De omzet is zeer fors gestegen. Ongeveer
een derde van het publiek bestel wordt betaald met reclamegeld. We
droegen in 1997 netto-netto 348 miljoen af, het jaar daarop 410, vorig
jaar 450 en nu schieten we door de 500 miljoen heen."
Hoe kan dat? "Een combinatie van meer uit de markt halen, voornamelijk
radio, en de algemene economie. En het product van de publieke omroep is
goed, het verkoopt prima."
Maar als je al dat gekrakeel hoort... "Je moet je pas zorgen maken als
het stil wordt. Elk jaar is hier het jaar van de waarheid, al sinds
minstens 1989. 'Volgend jaar gaat het gebeuren...' 'Nu vallen de
klappen...' Er is geen enkele klok in de wereld die al zo lang op 5 voor
12 staat als die van Hilversum. De voortdurende zelfkritiek, dat
voortdurende geruzie over netprofilering. Dan wil die er weer uit en dan
de VARA. De makers zijn veel kritischer dan de kijkers. Die nemen het
product zoals ze het zien. Een open net kun je nu eenmaal niet zo
programmeren dat iedereen op ieder gewenst tijdstip datgene vindt dat
hem aanstaat."
Maar er is toch strijd over hoe je avonden en zenders moet vormgeven?
"Het maakt verschil, maar er zijn zo veel krachten. Het beest loopt een
kant op, maar niemand weet welke kracht wint. De richting is naar wat
meer centrale sturing, en een beetje branding. Soms te veel en
soms te weinig. Het blijft lastig met enerzijds de belangen van de
omroepverenigingen en anderzijds die van het geheel. En zo is het altijd
geweest en altijd is er wat.
"Over een voetbalwedstrijd kun je heel ingewikkeld doen. Stel dat
Nederland tegen Duitsland speelt en dat we vergeten aan te kondigen of
dat op Nederland 1, 2 of 3 wordt uitgezonden. Denk je dat de volgende
dag dan 4 miljoen mensen klagen dat ze het niet konden vinden? Zonder
goeie programma's kun je een zenderprofiel hebben dat staat als een
huis, maar je krijgt geen kijkers."
Is de concurrentie sterk? "Ik had dit najaar een grotere aanval
verwacht. We zitten als publieke omroep nu op 39 procent marktaandeel
voor kijkers van 13 jaar en ouder. Dat valt me erg mee. SBS met De
Bus en Veronica met Big Brother doen het goed, maar het hakt
er lang niet zo in als vorig jaar. RTL4 met het Nieuws en
Goeie Tijden en dan de shows van Huismans, dat is toch ook al
lang hetzelfde. Je ziet ze ouder worden. Veronica gaat mogelijk van HMG
naar SBS op het kanaal van Fox. Wat verandert zulk gerangeer voor de
kijker? Het is een marginale strijd geworden."
Tot de voetbalrechten over twee jaar vrijkomen. "Och, de KNVB-
competitie scheelt op die 39 procent misschien een procent of 2. De
discussie is niet meer tussen publiek en commercieel. Het gaat volgens
mij alleen nog om voor of achter een decoder. Het grootste
demasqué vind ik dat commerciële televisie dan niet langer
gratis zal zijn, zoals bij het ontstaan tien jaar geleden nog luidkeels
werd verkondigd. De zakentypes zien het geld al rollen, maar het zal
niet lukken, want de belangstelling voor sport houdt in Nederland op bij
voetbal en twee weekeinden schaatsen per jaar. Met onze competitie kun
je geen abonneekanaal vullen en dus levert het niet genoeg op om het
voetbal op een hoger plan te brengen. We zullen moeten wennen aan Ajax
als het Cambuur van Europa."