Door onze correspondenten
BRUSSEL/ROME/PARIJS,16 NOV. Eurocommissaris David Byrne (Gezondheid en Consumentenbescherming) heeft felle kritiek geuit op de gebrekkige toepassing door sommige EU- lidstaten van afspraken over controles in verband met de gekkekoeienziekte BSE.

Byrne noemde deze laksheid "onaanvaardbaar" en "roekeloos". Hij deed zijn uitlatingen gisteren in het Europees Parlement. "Het is ook roekeloos omdat het alternatief voor deze controles leidt tot een verbod op vlees en beendermeel met bijkomende hoge financiële en milieugevolgen." Byrne noemde geen landen met name. "Er is niet echt één goede leerling", lichtte zijn woordvoerder toe. Consumptie van vlees van met BSE besmette runderen kan bij mensen de dodelijke hersenziekte Creutzfeldt-Jakob veroorzaken.

Begin deze week stelden de Eurocommissarissen Byrne en Fischler (Landbouw) voor alle geslachte runderen "boven zekere leeftijd" op BSE te testen. Het Veterinair Comité, waarin experts uit de EU- lidstaten, kwam gisteren in Brussel niet tot een uitspraak over zo'n verplichte test. Volgens de specialisten zijn er nog te veel onzekerheden. Maandag vergaderen de Europese ministers van Landbouw over het voorstel van de Commissie. Byrne keerde zich tegen het algehele Franse verbod om beendermeel van ongeacht welk dier te gebruiken in diervoer. Italië schaarde zich gisteren wel achter de Franse aanpak door veevoer te verbieden waarin vlees of andere dierlijke resten zijn verwerkt.

Wel riep Byrne gisteren andere landen op het Franse voorbeeld van meer tests te volgen. Het Italiaanse kabinet zou morgen beslissen over een decreet waarin een test verplicht wordt gesteld voor alle te slachten koeien en buffels die ouder zijn dan twee jaar. Rome vindt dat de Europese Unie te passief blijft. In veel Italiaanse steden is rundvlees van het schoolmenu gehaald. Slagers melden dalingen tot 30 procent in de vleesverkoop.

De Europese Commissie bereidt een voorstel voor om boeren te helpen door de financiering van tijdelijke particuliere opslag van rundvlees, nu door de consumptiedaling de voorraden toenemen en de prijzen dalen. De Franse premier Jospin heeft steun toegezegd aan de boeren die getroffen worden door de Franse BSE-maatregelen.

Volgens het Franse weekblad Le Point zullen de families van twee Franse slachtoffers van de Creutzfeldt-Jakobziekte, van wie een begin dit jaar overleed, een rechtszaak wegens "vergiftiging" aanspannen tegen de Britse, Franse en Europese autoriteiten.

'Schoon' rood rundvlees is veilig

Door onze redactie wetenschappen
ROTTERDAM, 16 NOV. De Franse premier Jospin heeft met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid gelijk als hij zegt dat van rundvleesconsumptie niemand de nieuwe vorm van de ziekte van Creutzfeldt-Jakob (vCJD) zal krijgen. Maar toch laten de Fransen hun runderlapjes bij de slager liggen en halen scholen het rundvlees van de menu's. Uit voorzorg, zeggen de directies. Om ieder risico uit te sluiten. De vraag is hoever het uitsluiten van risico moet gaan.

De besmettelijkheid van rood spiervlees (rauw, gestoofd of gebakken maakt hier niets uit) is getest. Proefdieren worden niet ziek van spiervlees van besmette koeien. Zelfs niet als ze besmet worden op de manier die de grootstse garantie op ziekte geeft: injectie van fijngemalen vlees direct in de hersenen van het proefdier.

De dementerende en binnen een paar jaar dodelijke ziekte vCJD is de menselijke vorm van de gekkekoeienziekte (BSE). Dezelfde ziekte komt voor bij schapen en heet dan scrapie (schraapziekte). De ziekte wordt overgebracht door bepaalde eiwitten (prionen) die van vorm zijn veranderd. Toen in de jaren tachtig duidelijk werd dat onder Brits rundvee een BSE-epidemie heerste, is onderzoek begonnen naar de besmettelijkheid.

De onderzoeksmethode was om gemalen weefsels direct in de hersenen van proefdieren in te spuiten. Daarbij zijn niet steeds koeien besmet, maar ook andere proefdieren. Dit laatste gebeurde om te zien hoe makkelijk prionen de grens tussen verschillende zoogdiersoorten overschrijden. Koeienprionen bleken veel besmettelijker voor koeien dan voor andere diersoorten. Ook is gekeken of dieren ziek van elkaars prionen werden als die in hun voer werden vermengd. De experimenten waar Jospin zijn ultieme gelijk mee kan halen zijn ethisch onacceptabel: er zijn niet bewust mensen aan een maaltijd met hersenen van BSE-koeien gezet, laat staan dat weefsel met ziekmakende prionen bij mensen in de hersenen is gespoten. De 84 mensen die tot nu toe in Groot-Brittannië vCJD hebben gekregen, zijn, cynisch gezegd, de uitkomst van een natuurlijk experiment. Die mensen hebben waarschijnlijk niet veel meer rundvlees gegeten dan andere Britten. Op grond van de uitkomsten die er wel zijn hebben wetenschappelijke comité's van de Europese Unie alle onderdelen van de koe in vijf risicoklassen ingedeeld. Weefsel dat erg besmettelijk is gebleken wordt tegenwoordig uit de voedselketen verwijderd. Spiervlees, dus al het gewone rode rundvlees, is veilig zolang het in het slachthuis niet is verontreinigd met rondspattend zenuwweefsel. De praktijk om pasgeslachte dieren doormidden te hakken of zagen, waarbij ook de ruggengraat werd gekliefd en ruggenmerg werd verspreid is, als het goed is, overal verlaten.

( a d v e r t e n t i e s )