In: Cinemarienburg, Nijmegen; Ketelhuis, Amsterdam; Springhaver, Utrecht

Seksueel realisme uit Parijs

Door HANS BEEREKAMP
Een deel van de Franse films die vroeger in grotere aantallen de Nederlandse bioscopen bereikten dan tegenwoordig, zou je kunnen rekenen tot het pikante genre.

Sinds de jaren zeventig hoeven Hollanders niet meer naar Parijs voor olala, maar in de recente Franse cinema duikt een nieuw seksueel realisme op, dat hier zowel spannend als schokkend wordt gevonden. In films als Romance van Catherine Breillat en Baise-moi van Virginie Despentes en Coralie Trinh Thi laten vrouwelijke regisseurs zien dat seksverslaving en het definiëren van lichamelijke liefde-zonder- liefde als arena van een machtsstrijd geen exclusief mannelijke zwakte is. Integendeel, de twee meisjes die Baise-moi ('neuk me') tot hun motto hebben gemaakt, gaan verder dan de mannen die hun pad kruisen. Ze vinden geen troost in het ontladen van seksuele energie. Hun veelvuldig en gewelddadig copuleren is eerder het gevolg van een innerlijke noodzaak: de seks is walgelijk, zo walgelijk als ze het leven en zichzelf vinden. Ook het uiterlijk van Baise-moi, gedraaid in smoezelig licht op digitale video, getuigt van walging over het bestaan. Die walging is eerder vanzelfsprekend en alledaags dan existentieel.

Natuurlijk valt Baise-moi makkelijk van de hand te wijzen, als een getuigenis van een mentaliteit die je niet deelt of niet wilt delen. De volgende stap is om de film te desavoueren als porno of als een handige poging tot exploitatie van de toeschouwer. Een dergelijke interpretatie van Baise-moi is net zo kortzichtig als de opvatting dat de film een feministisch pamflet is.

De bedoelingen van Baise-moi reiken helemaal niet zo ver. Op tamelijk pragmatische wijze verschaft de film een blik in een wereld die de laatste vernisjes beschaving heeft afgeschaft. In dat universum bestaat geen romantische liefde meer. Twee meisjes die alle illusies verloren hebben, neuken en schieten zich een weg door het heden. Hun haat geldt een ieder die nog wel illusies koestert, zoals de bezoekers van een parenclub, die ze terloops vermoorden. Een prettig gezicht is dat niet, maar opnieuw moeten we een Franse film nageven dat de hypocrisie vooral in het hoofd van de kijker zit, en niet in de film zelf. Misschien verdienen het meeste mededogen degenen die in deze voorstelling van zaken niets van zichzelf menen te herkennen.