Sportieve decepties, ruziënde kongsies en weigerachtige internationals bepalen tegenwoordig het beeld van het Nederlandse basketbal. Marco van den Berg, coach van eredivisiedebutant Eiffel Towers en gisteren winnaar van de Ricoh Cup, weet hoe het wel moet.

Door MARTIJN VAN LEEUWEN

AMSTERDAM, 30 OKT. Basketbal is razend populair in Nederland. De sport heeft ruim 200.000 beoefenenaars. Van de sportende jeugd tussen 16 en 19 jaar doet een kwart aan basketbal. Op school is basketbal voetbal voorbijgestreefd als populairste sport. Ricoh Astronauts-coach en basketbalveteraan Ton Boot zei vorig jaar in het Algemeen Dagblad dat Nederland in potentie tot de wereldtop behoort, omdat Nederland genoeg 'lange boerenlullen en snelle zwarte jongens' heeft. Maar de werkelijkheid is weerbarstiger. Want na de gouden jaren zeventig en de succesvolle eerste helft van de jaren tachtig, ligt de sport al bijna een decennium op zijn rug. Nederland speelt geen rol van betekenis in Europa. Talenten vertrekken naar het buitenland. En om de haverklap ligt de basketbalwereld rollend over straat.

Het is een bende in het Nederlands basketbal, erkent Marco van den Berg. De coach van Eiffel Towers, dat gisteren de Amsterdamse Astronauts voor eigen publiek versloeg en daarmee de Ricoh Cup won, meent dat geen enkele basketbalinstantie het belang van de sport laat prevaleren. "Het is ieder voor zich. Bestuurders en clubs vormen kongsies die alleen op het behoud van hun macht uit zijn en hun tijd verknoeien met het vereffenen van oude vetes. En het trieste is dat niemand hierop wordt afgerekend."

Alle pogingen om een fatsoenlijk Nederlands team van de grond te krijgen mislukten tot dusver. Nederland slaagde er niet in een team naar Sydney af te vaardigen, ondanks een miljoeneninvestering. Het team kon zich bovendien nog niet kwalificeren voor het EK in 2001 in Turkije. De Nederlandse Basketbal Top (NBT) constateert mismoedig dat Nederland het "misschien maar voor lief nemen dat basketbal in Nederland altijd amateuristisch zal blijven".

Deze reactie (AD, augustus 2000) volgde op de blamage van het nationale team tijdens een internationaal toernooi. Drie Nederlandse clubs, waaronder de Astronauts van Ton Boot, weigerden internationals af te staan, waardoor Nederland moest afzeggen. Vorig jaar trok Nederland zich ook terug, waarna het toernooi overschaduwd werd door een conflict tussen coach Boot en de NBT. Zij beschuldigden elkaar van het in diskrediet brengen van de sport.

Eiffel Towers-coach Van den Berg vindt het gevoerde clubbeleid een schande. " Clubs moeten verplicht worden spelers aan Oranje af te staan. Voetballers hebben veel vaker interlandverplichtingen dan basketballers, waarom lukt het daar wel? Spelers zijn zo cynisch over Oranje geworden, het eergevoel is totaal verdwenen."

Van den Berg ergert zich groen en geel aan het geruzie. "Het imago van de sport loopt hierdoor grote schade op. Ik pleit voor regels die voorschrijven dat iedereen die zich laatdunkend uitlaat over de sport disciplinair gestraft wordt. Anders wordt de sport nooit volwassen."

Het roer moet drastisch om, beweert Van den Berg. "Een onafhankelijke persoon, iemand die boven de partijen staat, moet mandaat krijgen om de sport te professionaliseren. Die persoon moet uniforme gedragsregels voor coach en spelers invoeren, clubs verplichten om een doortimmerd technisch- en jeugdbeleidbeleid op te zetten."

Van den Berg meent dat oud-Indiana Pacers-speler Rik Smits de aangewezen persoon is. Smits nam enige weken geleden afscheid van het profbasketbal in Amerika. "Rik Smits is de icoon van het Nederlandse basketbal. Hij werkt als een magneet op jonge basketballers. Hij staat bovendien boven de partijen. Als er iemand is, die de sport naar een hoger niveau kan tillen, is hij het." Toch klautert het basketbal langzaam uit het dal. Dit seizoen heeft de Nederlandse basketbalcompetitie een flinke financiële injectie gekregen. Nieuwe clubs als NAC Breda en Eiffel Towers zijn in snel tempo uit de grond gestampt en zowel Nederlanders als Amerikanen zijn uit het buitenland teruggekeerd.

Van den Berg is niet onverdeeld gelukkig met het nieuwe beleid. "De clubs voeren nu een oppervlakkig en onpersoonlijk korte termijnbeleid uit. Het gevolg van het Bosman-arrest is dat spelers en coaches in een razend tempo worden verkocht en ontslagen. Een club kan bij wijze van spreken elke maand een ander team opstellen. Wat er nu gebeurt, is dat clubs hun talentvolle jongeren niet aan zich binden en ze zelfs links laten liggen."

Marco van den Berg verlangt terug naar authenticiteit in de basketbalsport. " We moeten terug naar de essentie. Het publiek moet een sportclash zien tussen twee teams met een eigen, herkenbaar karakter. Ze moeten het zweet van de spelers ruiken, de splinters van de boarding moeten ze om de oren vliegen. Dat is basketbal, niet meer en niet minder."

( a d v e r t e n t i e s )