DE PARTIJ VAN de Arbeid zit sinds gisteravond zonder voorzitter. Marijke van Hees, in februari 1999 aangetreden, is opgestapt als gevolg van een vertrouwensbreuk in het partijbestuur. Zij zou onvoldoende leiding hebben gegeven aan de vernieuwing van de partij. Het is een ook in andere organisaties vaak gehanteerde reden en het vertrek van Van Hees zou dan ook eenvoudig kunnen worden afgedaan als een bestuurscrisis zoals er dertien in een dozijn gaan.

Toch staat het verrassende terugtreden van de PvdA-voorzitter voor meer. Het is allereerst een nieuwe illustratie van de deplorabele situatie waarin de PvdA als politieke partij verkeert. Maar de PvdA staat hier op haar beurt als 'meest politieke van de grote politieke partijen' model voor de politiek als geheel. De opdracht waar Van Hees voor stond was er een waar alle politieke partijen, de kleine christelijke partijen en de SP misschien uitgezonderd, voor staan. Alle grote partijen hebben te kampen met teruglopende ledentallen en een afnemende betekenis in het maatschappelijk debat. Het politieke debat is in toenemende mate geconcentreerd bij de professionals op het Binnenhof. De partijen als ledenorganisaties zijn al lang niet meer de aanjagers van het debat. Alle partijvoorzitters staan voor de vraag of en hoe in deze ontwikkeling verandering kan worden gebracht.

Van Hees werd begin vorig jaar na een heuse verkiezingscampagne binnen de partij gekozen als kandidaat van het partijkader in het land. Haar verkiezing werd beschouwd als een antwoord van dat kader op de dominantie van de Haagse macht in de PvdA. Het is duidelijk dat Van Hees er niet in is geslaagd deze trend te keren. De PvdA is zich blijven ontpoppen als een uitzendbureau voor Tweede-Kamerleden, zoals partijcriticaster Bart Tromp onlangs opmerkte.

IN HAAR STRIJD om het voorzitterschap karakteriseerde Van Hees de PvdA als een lichaam met een gezond been, bestaande uit de bewindslieden en de fractie, en een mank been, waarmee zij de partij en de afdelingen bedoelde. Die handicap heeft de partij nog steeds. Het gevaar is reëel dat de PvdA straks alleen nog maar de PvdA van Kok is. Wat dat voor de PvdA betekent bij een vertrek van Kok laat zich raden.

( a d v e r t e n t i e s )