F I L M V O O R A F :
Guinness voor beginners
DANA LINSSEN
Als de oude wijze en vooral
mysterieuze Obi-Wan Kenobi in de eerste drie Star Wars-films
moet ik hem voor het eerst gezien hebben. En onlangs nog in de
Silence of the Lambs-kloon Mute Witness, waarin hij een in
de aftiteling ontbrekende rol als schurk in een geblindeerde limousine
speelde. Geen slechte kennismaking met een man die zei als acteur best
te genieten van de roem die zijn vak met zich meebracht, maar als mens
het liefst onzichtbaar bleef. Het zijn niet zijn beste rollen (wat kan
je zeggen van een onderbelicht gezicht achter een halfopen
portierraampje?), maar ze zijn wel representatief voor de manier waarop
je als redelijk jonge filmkijker kennismaakt met helden uit het
verleden.
De films waarin Guinness zijn beste rollen speelde zijn op z'n best even
legendarisch als de vertolkingen van de acteur zelf. Maar ze ook
daadwerkelijk gezien hebben is een andere zaak. Zo vaak worden
Doctor Zhivago, The Lavender Hill Mob, The Horse's
Mouth, The Bridge on the River Kwai of The Scapegoat
nou ook weer niet (op televisie) vertoond.
Begin augustus overleed Sir Alec Guinness op 86-jarige leeftijd. Reden
voor de NPS om een van de komische thrillers waarmee Guinness in de
jaren vijftig successen vierde uit te zenden, voorafgegaan door een
documentair portret van de acteur. In The Ladykillers (Alexander
Mackendrick, 1955) speelt Guinness naast Peter Sellers (de enige die
hem wat betreft transformatievermogen wist te overtreffen: speelde
Guinness in de komische misdaadfilm Kind Hearts and Cornonets
(1949) maar liefst acht verschillende rollen, Sellers perfectioneerde
de kunst van de meervoudige dubbelrol in meerdere films). Blessings
in Disguise heet de autobiografie die Guinness in 1985 publiceerde.
Het portret dat de NPS uitzendt dateert ook uit dat jaar. Terwijl Alec
Guinness in een beminnelijke variant op 'Opa vertelt' op zijn leven
reflecteert, levert een reeks foto's, filmstills en -fragmenten een
aardige 'Guinness voor beginners' op. Zijn Hamlet, zijn Fagin (in
Oliver Twist), zijn Smiley, ze zitten er allemaal in. Maar
waaraan moet je hem herkennen? Is er iets karakteristieks aan zijn neus
of zijn oren te zien? Of zijn het toch zijn ogen? Die steeds zo open en
geïnteresseerd de wereld inkijken alsof ze daar het personage
ontmoeten dat ze eigenlijk al lang aan het spelen hadden moeten zijn?
Alec Guinness (Nigel Wattis, 1985, GB), woensdag, Ned. 3,
20.50-21.43u. The Ladykillers (Alexander Mackendrick, 1955, GB),
woensdag, Ned. 3, 22.55-0. 25u.