De parlementsverkiezingen van vandaag en morgen in Zimbabwe, zijn de belangrijkste sinds de onafhankelijkheid in 1980. Voor het eerst ondervindt Mugabe serieuze oppositie. Wie er ook wint, Zimbabwe gaat een roerige tijd tegemoet.

Door onze correspondent LOLKE VAN DER HEIDE

HARARE, 24 JUNI. De bijlen liggen klaar. Wat de uitslag van de Zimbabweaanse verkiezingen dit weekeinde ook mag zijn, er komt gedonder van. Als de regerende Zanu-PF partij van president Robert Mugabe wint, zal hij zijn beleid voorzetten dat het land economisch aan de afgrond heeft gebracht. Dan zal ook de terreur tegen opposanten doorgaan. Slaagt de debuterende oppositiepartij MDC erin een aanzienlijk aantal zetels te krijgen in sommige peilingen komt de partij zelfs als winnaar uit de bus dreigt eveneens geweld, want Mugabe heeft zijn partij aangespoord in dat geval naar de wapens te grijpen. Geweld dat door de oppositiepartij zal worden beantwoord. Wie de 'Robert Mugabe' afloopt, een verkeersweg dwars door Harare, komt oog in oog te staan met het hoofdkantoor van de Zimbabwe Afrika Nationale Unie Patriottisch Front, de partij van president Robert Gabriel Mugabe, de voormalige guerrillaleider. De voorheen marxistische Zanu-PF is sinds de onafhankelijkheid van Zimbabwe in 1980 aan de macht geweest. Uit de megalomane afmetingen van het bouwwerk, het tempelachtige voorportaal, de reuzenletters Zanu-PF en het haantje als symbool fier op de top kan men afleiden dat hier een formatie zit die niet gering over zichzelf denkt. Mugabe (76) en zijn partij kunnen zich eenvoudigweg niet voorstellen ooit de heerschappij te moeten afstaan. "Een ding is niet mogelijk", zei de campagneleider van de partij, prof. Jonathan Moyo, "en dat is dat Zanu-PF de macht verliest." Daarmee bedoelt Moyo dat er 'stappen' worden genomen als de partij die macht toch dreigt te verliezen. Democratie in de opvatting van Mugabe c.s. betekent namelijk dat andere partijen mogen meedraaien in het systeem, zolang ze niet te groot worden en hun mond houden. Mugabe zei onlangs dat hij zich erbij neerlegt als de MDC zou winnen. Maar hij voegde er meteen aan toe dat de gedachte alleen al "natuurlijk volkomen belachelijk" was.

Jarenlang werkte de democratie naar Mugabe's 'kleimodel'. Elke vijf jaar waren er verkiezingen. De oppositie bleef beperkt tot enkele nietszeggende splinterpartijen die nooit meer dan één of twee zetels in de wacht sleepten. Alles veranderde sinds 1997, toen wanbeleid en corruptie hun tol begonnen te eisen en de economie wegzakte. De vakbeweging ZCTU onder Morgan Tsvangirai organiseerde stakingen tegen de regering. Tsvangirai paste niet in Mugabe's systeem: hij bleek niet omkoopbaar en zette met zijn acties de regering onder druk. Negen maanden geleden richtte de ZCTU met andere maatschappelijke organisaties een eigen partij op, de Beweging voor Democratische Verandering (MDC), waarvan Tsvangirai de leider werd.

In februari van dit jaar boekte de MDC meteen een grote zege. Tsvangirai vroeg de kiezers in een door Mugabe uitgeschreven referendum tegen de voorgestelde grondwetswijzingen te stemmen. Een meerderheid van de Zimbabweanen stemde tegen. Voor de Zanu-PF klonk de uitslag als het ontnuchterende gerinkel van een wekker. De partij wist hoe laat het was en hoeveel 'werk' ze moest doen voor de komende verkiezingen. Mugabe instrueerde de oorlogsveteranen om blanke boerderijen te bezetten en spoorde hen aan geweld te gebruiken tegen de MDC. Meer dan duizend boerderijen zijn sindsdien bezet, dertig mensen gedood en een groot aantal boerenarbeiders gemolesteerd of verdreven.

President Mugabe zette de zwarte meerderheid dit jaar met grote regelmaat tegen de blanken op. Terwijl hij in het begin van zijn bestuur - hij was premier tot 1987, daarna president - steeds poeslief ten opzichte van de blanke minderheid was geweest. Maar opeens kregen de blanken de schuld van de onrechtvaardige landverdeling en de economische neergang van de natie. Tijdens zijn laatste campagnebijeenkomsten onderstreepte Mugabe deze week dat niet de MDC zijn tegenstander is, maar de blanke regering van Groot-Brittannië, die in zijn woorden "wil doorgaan met het plunderen van Zimbabweaanse rijkdommen". In de visie van Mugabe vormen de blanken in Zimbabwe in feite een vijfde kolonne, met de MDC als hun voertuig.

Morgan Tsvangirai heeft de beschuldigingen van Mugabe als "belachelijk" van de hand gewezen. De leider van de MDC zei gisteren ervan overtuigd te zijn dat zijn partij een meerderheid zal halen. "En als dat niet gebeurt, betekent dit dat er is geknoeid." Van de MDC moet verder nog maar worden afgewacht hoe ze zich bij een verkiezingswinst zal opstellen. Te vaak in de geschiedenis van Afrika maakte een onderdrukkend regime plaats voor 'bevrijders' die daarna geen haar beter waren. Nog kraait het haantje op de top van het ZANU-PF gebouw.

Zie ook:

Daar ligt Mozes: dood bij gebrek aan geld (22 juni 2000)
'Fuck Mugabe', fluisteren ze (20 juni 2000)
Mugabe zal boerenland snel verdelen (1 mei 2000)
Akkoord in Zimbabwe: 'eind geweld' (29 april 2000)
Buurlanden geven steun aan Mugabe (22 april 2000)
Doodstrijd van de 'jaknikkende zombies' (17 april 2000)
Een rondje bier voor de zwarte krakers (11 april 2000)
Spanning Zimbabwe dreigt ook in Z-Afrika (8 april 2000)
Landjepik in Zimbabwe (8 april 2000)

( a d v e r t e n t i e s )