Een EU-akkoord over een uniforme spaarbelasting? Een intentieverklaring kan de overeenstemming van gisteren in het Portugese Feira beter worden genoemd.

Door onze redacteur MAARTEN SCHINKEL

ROTTERDAM, 21 JUNI. Snel dat miljoen terughalen van die Luxemburgse bankrekening? Gisteren sloten de regeringsleiders van de Europese Unie in het Portugese Feira een akkoord over de invoering van een spaarbelasting. Daarmee moet een einde komen aan het vluchten van Europese burgers over elkaars grenzen om de nationale belasting op spaargeld te ontlopen.

Met het akkoord lijkt een einde te komen aan zo'n drie jaar van gesteggel over een van Europa's meest gevoelige dossiers. Het belastingregime is een van de laatste grote bastions van nationale soevereiniteit, en het viel niet te verwachten dat over zo'n belangrijk aspect daarvan gemakkelijk overeenstemming te bereiken viel.

Wat is er nu precies afgesproken? Per 2003 wordt in alle EU-landen óf een bronbelasting geheven over spaargeld van buitenlandse spaarders, of wordt aan het land waarvan die spaarders ingezetene zijn informatie verstrekt over het spaartegoed - waarna dat land zelf belasting van zijn ingezetene int.

Het betreft hier een overgangssituatie: per 2010, over tien jaar dus, zal er een uniform systeem zijn van informatie-uitwisseling. Van elke Euroburger zal dan bekend zijn hoeveel hij op rekeningen elders in de EU heeft staan. En op basis daarvan wordt dan belasting geheven.

Tot zover de goede voornemens. Want er moeten nog zoveel voorwaarden worden vervuld, dat R. van der Jagt van KPMG Meijburg het liever heeft over een 'intentieverklaring' dan over een akkoord. Een greep uit de voorwaarden: Oostenrijk heeft een grondwetswijziging nodig om het bankgeheim voor niet-ingezetenen op te heffen. Of die grondwetswijziging er vóór eind 2002 van komt is de vraag, zeker omdat Oostenrijk te zijner tijd duidelijkheid wil over het tijdstip waarop het bankgeheim moet worden opgeheven. De EU-landen moeten het voor die tijd ook eens worden over de hoogte van de bronheffing.

Maar de belangrijkste horde is opgeworpen door Luxemburg. Het bankgeheim zal daar enkel worden opgeheven als er met belangrijke buiten-Europese landen Zwitserland, de VS en een handvol belastingeilanden een akkoord is dat zij dit ook doen. Anders, zegt Van der Jagt, verhuist het geld dat in Luxemburg op de rekeningen staat straks simpelweg naar Zwitserland en is het helemaal aan de EU onttrokken.

De kans dat bijvoorbeeld Zwitserland zijn bankgeheim daadwerkelijk prijsgeeft, moet niet erg hoog worden ingeschat. En Zwitserland is niet het enige buitenlandse belastingparadijs dat overstag moet.

Stel dat dit niet lukt, komt er dan vanaf 2003 toch een 'dubbel systeem', waarbij landen óf informatie verstrekken over buitenlandse spaarders, óf een bronbelasting gaan heffen als zij geen informatie willen geven (zoals Luxemburg, Griekenland, Oostenrijk, Portugal en België)? Het valt te bezien. Niet alleen Luxemburg en Oostenrijk liggen dwars: het is verbazingwekkend hoeveel landen zich succesvol hebben weten te verschuilen achter hun smalle ruggen.

Het hele idee van een uniform systeem van informatie-uitwisseling zoals dat er nu ligt, is een half jaar geleden door de Britse regering ingebracht. Het oorspronkelijke idee, een directe bronheffing overal in de EU, werd in de City dodelijk geacht voor de internationale obligatiemarkt ter plaatse. En dus draaide Londen met succes de argumenten om: niet iedereen moet zelf gaan heffen, maar iedereen moet informatie gaan geven.

Een dubbel systeem van heffen óf informatie geven, is nu door de Britten geaccepteerd op voorwaarde dat dit tijdelijk is. Maar als er eind 2002 geen zicht is op een uniform systeem in 2010, is er alle reden om weer dwars te gaan liggen.

Er moet dus nog aan een groot aantal voorwaarden worden voldaan voordat het gisteren bereikte akkoord kan worden uitgevoerd, en er zijn tal van ontsnappingsmogelijkheden. Zodat de conclusie moet zijn dat het besluit in feite gewoon twee jaar is opgeschoven in afwachting van in de tussentijd te boeken vooruitgang.

Wat wél van belang is, vindt Van der Jagt van KPMG Meijburg, dat er überhaupt overeenstemming is bereikt al is het dan in een sterk afgezwakte vorm. Gevoelsmatig is het volgens hem wel veelbetekenend dat er aan het bankgeheim in EU-landen kan worden getornd, en er een stap is gezet op de weg naar belastingharmonisatie. Hoe lang die weg ook nog moge zijn.

( a d v e r t e n t i e s )