Door een onzer redacteuren
DEN HAAG, 9 JUNI. Staatssecretaris Cohen (Justitie) moet bij de EU en de VN gaan pleiten voor opvang van vluchtelingen in de regio van hun eigen land. De VN- vluchtelingenorganisatie UNHCR zou daar zorg voor moeten dragen. Als deze organisatie hun status van vluchteling heeft vastgesteld zouden zij eventueel voor verdere opvang naar een land in het Westen kunnen.

De Tweede Kamer vroeg Cohen hier gisteren om op initiatief van het Kamerlid Rouvoet (RPF). Alleen GroenLinks is tegen, zo bleek gisteren bij afronding van het debat over de nieuwe Vreemdelingenwet. Cohen raakte deze week bij de behandeling van die wet geen moment in de problemen. Nadat de Kamer veertien uur aan het woord was geweest begon de staatssecretaris gisteren aan een bijna zeven uur durend antwoord. Maar Cohen wist zich vorige week al verzekerd van een ruime meerderheid voor de wet. Gisteren bleek dat alleen GroenLinks en SP tegen zullen stemmen. Cohen toonde gisteren, net als eerder, grote aarzelingen bij de opdracht om te pleiten voor opvang van vluchtelingen in de eigen regio. Hij vreest dat voor die regionale opvang het vijftig jaar oude VN- vluchtelingenverdrag moet worden gewijzigd. Daarnaast is hij bang dat dan het beleid van EU-landen "helemaal de andere kant opvalt" en dat straks geen land meer verantwoordelijkheid wil nemen voor de opvang van vluchtelingen.

Paars verlegen met achterkamertjespolitiek

De paarse coalitie kondigde bij zijn aantreden een transparante bestuursstijl aan. Deze week legden regeringsfracties uit waarom zij belangrijke afspraken binnenskamers maken.

Door onze redacteur KEES VAN DER MALEN

DEN HAAG, 9 JUNI. De oppositie in de Tweede Kamer lachte en huilde deze week. Ze lachte over de verlegenheid van paars met de 'achterkamertjespolitiek' die de coalitie bedreef. En ze huilde over het gebrek aan invloed dat diezelfde coalitie de niet-coalitiepartijen toestond.

"Voorgekookt" en "dichtgetimmerd" noemde de gezamenlijke oppositie de vergaande afspraken die PvdA, VVD en D66 voor de parlementaire behandeling van de Vreemdelingenwet in onderling overleg maakten. Het 'buiten-ons-om-plan' sneerde het CDA over de wijze waarop de coalitie het bereikbaarheidsplan voor de Randstad door de Tweede Kamer probeerde te loodsen.

In beide gevallen maakten de regeringspartijen vooraf, buiten de Tweede Kamer, afspraken. Bij de Vreemdelingenwet in een nauwe één-twee met staatssecretaris Cohen. Bij het bereikbaarheidsplan na financiële deals met de grote steden en beraad met het bedrijfsleven door minister Netelenbos (Verkeer en Waterstaat).

De Nederlandse coalitiepolitiek kenmerkt zich door een grote mate van intern beraad en afstemming vooraf. Staatsrechtkenners omschrijven het systeem soms welwillend als 'gematigd dualistisch'. De praktijk is er één waarbij coalitiepartijen als het even moeilijk wordt een nauwe symbiose met de regering aangaan.

Paars zet de naar binnen gekeerde coalitiecultuur voort die het bij zijn aantreden zei te bestrijden. Het verschil met de periode waarin het CDA als regeringspartij domineerde, is een zekere verlegenheid die de paarse partijen etaleren als ze in het parlement worden aangesproken op hun monistische bestuursstijl.

Hoe ging het bij de Vreemdelingenwet? Wij hebben onze kaarten gezet op de coalitie, zowel in hoofdlijnen als in details, verklaarde de VVD. Inderdaad, wij hebben het nodige Torentjes- en Catshuisberaad gevoerd' erkende de PvdA. De VVD vond dat buiten de coalitie om niet "een alternatieve, stabiele meerderheid' was te vormen. Bedoeld werd: afspraken met CDA houden geen stand en bieden ook geen meerderheid. De PvdA durfde het niet aan om overeenstemming te bereiken met de linkse oppositie en de kleine christelijke partijen in de Kamer. Bedoeld werd: dan blaast de VVD de coalitie op.

De afspraken over de Vreemdelingenwet gingen ver. Staatssecretaris Cohen zei vorige week voorafgaande aan het debat in een interview met de Volkskrant dat het gevoelige onderwerp van het asielbeleid zich niet leende voor dualistische politiek. Gisteren corrigeerde hij zich toen hij hierop door de oppositie werd aangesproken. Zeker, er waren 'monistische onderonsjes' geweest binnen de coalitie, maar inmiddels wilde hij heel graag een open gedachtenwisseling met de Kamer aangaan. Sterker, hij zou de standpunten van de Kamer 'met zorg en aandacht' wegen.

Onder Paars-I hanteerde VVD-fractieleider Bolkestein een zekere mate van dualisme. Hij gaf in de volle openheid aan wat de VVD voorstond, volgde in het parlement een eigen lijn tegenover het kabinet en bond pas in als de coalitie in gevaar kwam. Onder Paars-II streven de paarse partijen sterk naar stabiliteit en worden tegenstellingen gemaskeerd via een uitruil van conflicterende verlangens, die steevast binnenskamers tot stand komt.

Bij het Kamerdebat over het bereikbaarheidsplan bleek afgelopen woensdagavond heel precies hoe de coalitie onderlinge meningsverschillen naar de beslotenheid tilt. Het CDA mocht niet doorvragen hoe vergaand D66 met zijn partners verschilde over extra investeringen voor openbaar vervoer. Kamerlid Hofstra (VVD): "Als we er niet uitkomen bespreken we het wel met z'n drieën." Ofwel: oppositie, hou je erbuiten.

( a d v e r t e n t i e s )