NIEUWSSELECTIE
KORT NIEUWS
RADIO & TELEVISIE
MEDIA
S e l e c t i e
Televisie
Radio
|
B E E L D :
De Oorlog
Maarten Huygen
Ook dit jaar was er meer oorlog
op televisie dan vorig jaar, zeker op 4 mei. Ik heb de programmering
vergeleken met een oude televisiegids van een jaar geleden. Met name de
commerciële zenders deden meer.
RTL4 sloot een documentaireserie over de oorlog af. Zelfs Veronica had voor de gelegenheid jongeren laten
praten over die donkere jaren. Al die plannetjes om die Dodenherdenking
nu eens wat meer voor het heden of de toekomst te gebruiken, Politionele
Acties, likje Kosovo, toefje Srebrenica, ik heb er niets van gemerkt.
Het ging juist meer over De Oorlog dan vorig jaar, in Nederland
de meest traumatische periode na de tachtigjarige, die eindigde in 1648.
Daarom kan ik me niet voorstellen dat die herinneringen onder jongeren
snel zullen uitsterven. Er zullen details verloren gaan maar de bange
jaren veertig vijfenveertig blijven een bron voor spannende en lokkende
verhalen, waar Hilversum en Hollywood nog lang geen genoeg van hebben.
Tenzij er een nieuwe bezetting overheen komt, vallen andere historische
gebeurtenissen erbij in het niet, zeker in vreedzaam Nederland.
Immigranten nemen andere geschiedenissen met zich mee maar die
verschillen onderling zo sterk dat geen enkele zo zal domineren als de
autochtone oorlog. Ook de meeste autochtonen zijn buitenstaanders omdat
zij het net zo min als de immigranten hebben meegemaakt. De meeste
deelnemers aan de herdenkingsdienst in De Nieuwe Kerk hadden de oorlog
wel zelf beleefd en dat gold ook voor de sprekers, Inez van Dullemen en
de dichteres Ankie Peijpers. De kleur grijs overheerste. Maar Veronica
liet zien dat jongeren zich nog steeds in de situatie van toen proberen
in te leven. Het originele was dat Amerikaanse, Duitse en Nederlandse
jongeren met elkaar werden vergeleken. Jammergenoeg was het filmpje wat
slingerig en dat ging ten koste van de waardevolle inhoud. Ik zou wel
eens onderzocht willen zien of jongeren werkelijk zo dol zijn op wild
zwaaiende camera's. Jongeren praten meer onbevangen over de oorlog dan
eerdere generaties. Zo zag ik een oudere joodse man aan tieners en
twintigers van velerlei kleur en herkomst uitleggen hoe hij zijn hele
familie had verloren tijdens de oorlog. Een meisje zei dat ze geen
onderduikers in huis zou nemen als ze kinderen had, "want dan zou ik het
leven van kinderen in gevaar brengen die er niets mee te maken hebben".
Zij had zich in de angst en terreur van die dagen ingeleefd en kwam niet
met een sociaal wenselijk antwoord. De uitspraak zegt me niet zoveel
over wat ze werkelijk had gedaan, net zomin als ik mensen geloof die
beweren dat ze meteen in het verzet zouden gaan. De redactie van
Rondom Tien over schadevergoeding en joodse oorlogstegoeden had
nog bewariërs en hun nakomelingen opgespoord, mensen die spullen
hadden bewaard en niet wilden teruggeven aan uit onderduikadressen of
concentratiekampen teruggekeerde joden. Geen van hen was bereid om in
het programma te verschijnen, zei presentator Cees Grimbergen. Er zijn
grenzen aan wat mensen voor de camera willen bekennen. Alles is mogelijk
maar de schaamte over fout strekt zich uit over vele generaties, zelfs
de allerjongste. De NOS kwam met unieke archiefbeelden van de Haagse
hongerwinter, in het geheim gefilmd door de Duitse cineast Rudy
Hornecker. Uitgemergelde mannen die in de vrieskou lagen te sterven,
anderen die in vuilnis naar eten zochten. Dochter M. Hornecker vertelde
hoe haar vader voor de oorlog met een Nederlandse trouwde. "Hij was een
goeie Duitser", troostte Henny Stoel. Een primeur waren de beelden van
de ravage van het bombardement op Bezuidenhout, een Britse vergissing in
de coördinaten, met 550 doden. "Heeft de Britse regering ooit haar
excuses gemaakt?", vroeg Henny Stoel heel eigentijds aan de historicus,
B. Schoenmaker. Dat was niet gebeurd, want ze vochten ook voor de
bevrijding van Nederland, zei die. Historisch onrecht dat niet is te
claimen.
|
NRC Webpagina's
5 MEI 2000
|