NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

De grote Nederlandse uitgevers hebben het ontwikkelen van Internet-diensten tot kernactiviteit verheven. Maar wat houdt elektronisch uitgeven in de praktijk in? PCM wordt zelf Internet-aanbieder.

Door JOCHEN VAN BARSCHOT

AMSTERDAM, 24 MAART. Kranten- en boekenuitgever Perscombinatie Meulenhoff (PCM) heeft lange tijd geworsteld met zijn elektronische uitgaven. Afgezien van 'de Volkskrant op cd-rom' of een door een enthousiaste systeemredacteur in elkaar getimmerde krantensite, hield de uitgever van Trouw, de Volkskrant, NRC Handelsblad en het Algemeen Dagblad zich jarenlang afzijdig van publicaties via elektronische media.

Dat is inmiddels veranderd. De verschillende krantentitels hebben ieder hun eigen website van de grond getild, PCM heeft een elektronische boekwinkel en een vacaturebank (www.clickwork.nl) op het wereldwijde web geopend en alle boekenuitgevers van PCM zijn online. Maar leveren die elektronische producten ook inkomsten op?

Inkomsten wel, maar winst nog niet, zegt directeur Marina Kooijmans van PCM Interactieve Media (PIM), het onderdeel van PCM dat alle elektronische uitgaven coördineert en dat binnen afzienbare tijd op eigen benen komt te staan. "We hopen binnen twee jaar enig uitzicht op winst te hebben. Maar we moeten eerst nog tientallen miljoenen guldens investeren in onze activiteiten op Internet, voordat daar sprake van is", aldus Kooijmans.

Op de redacties van de verschillende kranten is het voornemen om PIM los te maken van de afzonderlijke titels met gemengde gevoelens ontvangen. De hoofdredacties vrezen hun grip op de elektronische versie van hun krant te verliezen. Hoofdredacteur Jaap de Berg van Trouw schreef zijn lezers er zelfs een brief over op de opiniepagina van zijn krant. "In het huidige bestel geldt dat alles wat, op papier of elektronisch, onder de naam van Trouw verspreid wordt, onder de zeggenschap valt van de hoofdredactie", aldus De Berg. "Met een Internetbedrijf op afstand klemt de vraag, hoe haar verantwoordelijkheid voor elektronische kopij en voor de goede naam van de krant kan worden gehandhaafd."

Bestuursvoorzitter Cees Smaling van PCM heeft de hoofdredacties inmiddels laten weten dat hij de Internet-redacties van de verschillende titels niet wil losweken van de papieren kranten. De hoofdredactie blijft verantwoordelijk voor de journalistieke inhoud van de elektronische krant en de makers ervan blijven hun werk op dezelfde redactievloer als hun collega's doen. Alleen hun salaris krijgen ze voortaan van PIM.

PIM gaat de commerciële kant van de websites centraal aanpakken. Dat kan voor een deel door een koppeling te maken tussen de elektronische kranten en bestaande commerciële websites van PCM. Zo heeft PCM-dochter Meulenhoff een boekhandel op Internet, boeknet.nl. Kooijmans: "We zouden een elektronische versie van de boekenbijlage van NRC Handelsblad kunnen maken. Onderaan een recensie, ongeacht of die positief of negatief is, komt dan een link met boeknet te staan, waar het boek te bestellen is."

Voor andere commerciële toepassingen van de websites wil Kooijmans partijen van buitenaf inschakelen. Zo gaat het advertentiebedrijf 24/7, in aanvulling op de eigen verkoopdienst van PCM, advertentieruimte op Internet verkopen. Verder wil Kooijmans via de websites van de PCM- kranten reizen gaan verkopen. , ,Wij beginnen zelf natuurlijk geen reisbureau, maar wij kunnen wel klanten aanbrengen die een reis willen kopen, bijvoorbeeld via een website rond de bijlage Traject van de Volkskrant of Toerisme van het Algemeen Dagblad." Om op deze manier substantiële inkomsten te genereren, is het zaak de bezoekersaantallen van de PCM-kranten op Internet - nu enkele tienduizenden per dag - fors op te krikken. De kranten hebben samen 1,2 miljoen abonnees en dat zijn allemaal potentiële bezoekers van de websites, weet Kooijmans. "Van de lezers van bijvoorbeeld NRC Handelsblad en de Volkskrant heeft driekwart een computer. De helft daarvan heeft ook een Internet-aansluiting. De rest is wellicht van plan die te nemen."

PCM wil daar op inspelen door al zijn abonnees gratis Internet-toegang aan te bieden. In januari heeft de uitgever hiertoe een contract gesloten met de Amerikaanse Internet-aanbieder MCI Worldcom. Abonnees van het Algemeen Dagblad kunnen vanaf eind april als eersten gebruikmaken van deze dienst. Abonnees van Het Parool en de PCM- tijdschriften voor pas afgestudeerden (www.on.nl) en hoog opgeleide twintigers en dertigers (www.carp.nl) volgen daarna. Vanaf augustus komen Trouw, de Volkskrant en NRC Handelsblad aan de beurt.

De websites van de kranten zullen worden opgesplitst in een voor iedereen gratis toegankelijke site, die vergelijkbaar is met de bestaande websites, en een abonneesite met actueel nieuws, de volledige inhoud van de (papieren) krant en toegang tot het archief. Inhoudelijk blijft elke krant zijn eigen accenten leggen. Zo is onder abonnees van Trouw het elektronische archief van fiets- en wandelroutes met bijbehorende kaarten populair en profileert het Algemeen Dagblad zich met consumentgerichte service-informatie.

Kooijmans realiseert zich dat voor het opzetten van succesvolle websites een hoop geld nodig is. Overweegt PCM wellicht een beursgang met PIM? Internet-aansluitingen brengen op de beurs immers veel kapitaal op. PCM heeft met zijn 1,2 miljoen abonnees een groot reservoir potentiële klanten. Maar: "Wij brengen liever geen lege huls naar de beurs", zegt Kooijmans. "We moeten eerst maar eens zorgen dat we iets maken van PIM, voordat we aan beursgang gaan denken."

Dit is het vijfde deel van een serie over elektronisch uitgeven. Eerdere artikelen verschenen op 10, 18 en 23 februari en op 4 en 16 maart.