NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Over regionale televisie in Noord-Holland is een akkoord bereikt, waardoor de Amsterdamse zender AT5 is gered.

Door onze redacteur HERMAN STAAL

AMSTERDAM, 11 DEC. Een akkoord tussen de gemeente Amsterdam en de provincie Noord-Holland over regionale televisie zat er al aan te komen, maar AT5 had nog een opiniepeiling in de strijd geworpen. Zult u AT5 missen? Ja, zei ruim driekwart van de Amsterdammers. TV Noord-Holland hoofdredacteur Huub Elzerman vond het wel erg gemakkelijk scoren van AT5: "Sfeerbederf, demagogie, tendentieus."

De toekomst van AT5 was de afgelopen weken ongewis, terwijl de zender zich sinds de oprichting in 1992 heeft ontpopt als een snelle en brutale nieuwszender die hoog wordt gewaardeerd. Maar doordat de Raad van Commissarissen van AT5 en de gemeente Amsterdam het niet eens waren met een voorgesteld samenwerkingsconvenant, leek het er op dat TV Noord- Holland en AT5 elkaar in Amsterdam zouden gaan beconcurreren. En dat zou tot uitholling van beide zenders hebben geleid.

Inmiddels zijn de problemen tussen TV Noord-Holland en AT5 uit de wereld. De nieuwe zender en de bestaande Amsterdamse zender gaan vanaf 1 januari samenwerken, zo werd deze week afgesproken. Daarmee krijgt de provincie Noord-Holland als een van de laatste provincies regionale televisie. AT5 blijft uitzenden in Amsterdam en omliggende gemeenten en TV Noord-Holland krijgt de rest. Nieuwsonderwerpen en programma's zullen worden uitgewisseld.

Met het akkoord is ook het einde van commerciële regionale televisie in zicht. Alleen in Limburg en Brabant spelen bedrijven straks nog een rol. Bij AT5 zal naar verwachting snel een einde komen aan de publiek-private constructie. Uitgever PCM bezit nu nog alle aandelen van AT5, daarnaast is de zender de afgelopen jaren afhankelijk geweest van bijdragen van de gemeente Amsterdam (1,5 miljoen per jaar) en van kabelbedrijf UPC (ruim 2,5 miljoen per jaar).

Een alternatief voor AT5 was om geheel commercieel te worden. Fons van Westerloo, oprichter van AT5, toonde met SBS6 belangstelling. "AT5 is zo'n talentenbank. We hadden er misschien wel op toe willen leggen." Volgens hem was ook John de Mol van tv-producent Endemol daartoe bereid, het bedrijf ontkent evenwel concrete belangstelling te hebben gehad.

Maar een commerciële weg werd als onhaalbaar beschouwd. "Het is publiek of niets", zegt Robbert Zaal van de landelijke organisatie voor regionale zenders ROOS. En dus was samenwerking in provincieverband eigenlijk de enige mogelijkheid. De provincie Noord-Holland wilde dat TV Noord-Holland en AT5 over twee jaar zouden samengaan, maar wel twee edities zouden maken. "Dan waren we binnen de kortste keren onze zeggenschap en identiteit kwijt geweest", zegt AT5-hoofdredacteur T. van Dijk. Deze week mengden burgemeester S. Patijn en zijn kabinetschef zich in de strijd. De provincie ging door de bocht. Op papier kwam te staan: "Het vertrekpunt is TVNH en AT5 als twee zelfstandige omroepen, met onafhankelijke redacties". De gemeente is nu bereid opnieuw 1,5 miljoen in AT5 te steken, en TV Noord-Holland zal 1,5 miljoen betalen voor het afnemen van items. Daarmee groeit het budget van AT5 van 15 miljoen naar ruim 16 miljoen gulden.

"De markt kon regionale televisie niet dragen", zegt Zaal van ROOS. Ondanks goede kijkcijfers - gemiddeld 17 procent van de bevolking kijkt ten minste één keer per dag naar een regionale zender - zijn de reclame-inkomsten te laag. Maar Zaal voegt er aan toe dat de overheid alles heeft nagelaten om commerciële vormen van regionale televisie te versterken. Uitgevers hebben besloten zich terug te trekken, aldus Zaal, omdat de Mediawet de televisiebedrijven in een keurslijf heeft geperst.

PCM zal de aandelen waarschijnlijk binnen een half jaar afstoten aan de gemeente Amsterdam, die ze dan in een onafhankelijke stichting zal onderbrengen. "Het is voor ons jammer dat het zo gelopen is, maar de Mediawet was te beperkend voor ons", zegt Ben Knapen, lid van de Raad van Bestuur van PCM. Volgens de Mediawet werd het uitzendgebied beperkt tot de provinciegrenzen, terwijl vanuit bijvoorbeeld Almere vaak de wens werd geuit om naar AT5 te kunnen kijken. Bovendien moeten regionale zenders geheel tot het "publieke domein" behoren, willen ze in aanmerking komen voor 'matching', waarbij de rijksoverheid de provinciale bijdrage voor regio-tv verdubbelt.

Knapen zegt te verwachten dat PCM en de gemeente Amsterdam "er wel uit zullen komen". "AT5 heeft in het publieke bestel een heel aardig perspectief. Dat is ons veel waard." Over bedragen is nog niet gepraat. Maar de kans lijkt klein dat PCM een groot deel van de totale investering van 15 miljoen gulden terugziet.

De komst van een regionale zender in Noord-Holland brengt een landelijk netwerk dichterbij. Nu moet alleen televisie in de provincie Utrecht nog van de grond komen. Als dat zover is, zal de organisatie die voor de regionale omroepen reclametijd verkoopt, ORN, haar omzet snel zien verhogen. Ook doen ROOS en de NOS onderzoek naar een soort Net4, een netwerk van de regionale zenders waarbij sprake zal zijn van meer uitwisseling van nieuwsitems. Ook wordt het dan mogelijk, als er bijvoorbeeld op Nederland 2 al een voetbalwedstrijd is, op de regionale zenders gelijktijdig een andere wedstrijd uit te zenden. Zaal: "Of bij breaking news. De regionale zenders kunnen dan gemakkelijk hun zenders vrijmaken."

Pogingen om geheel commerciële regionale televisie te beginnen verlopen nog moeizaam of zijn al mislukt. Zo probeerde SBS6 "een regionaal vensterprogramma" op poten te zetten, maar dit werd binnen een jaar afgeblazen. "We konden het technisch niet voor elkaar krijgen", zegt Fons van Westerloo van SBS6. Het lukte volgens hem niet goed om de kabelnetwerken aan elkaar te koppelen. "Maar we komen terug. De markt vraagt er om. Adverteerders willen gesegmenteerdere mogelijkheden." De Albert Heijn in Friesland kan dan met een andere aanbieding adverteren dan die in Limburg.