NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Het Art Loss Register, 's werelds grootste database van gestolen kunstvoorwerpen, heeft sinds kort een Nederlandse dependance.

Door Edo Dijksterhuis

AMSTERDAM, 23 OKT. Wat hebben een in België ontvreemd schilderij van Van Steenwijk, een uit Italië geroofd doek van Vertunni en een werk van Sisley uit de collectie van de Zwitserse bankier Dr. Chorin met elkaar gemeen? Ze zijn allemaal gestolen tijdens de Tweede Wereldoorlog en zijn onlangs teruggevonden via het Art Loss Register (ALR). Deze internationale database- met 110.000 voorwerpen de grootste particuliere database van gestolen goederen ter wereld- werd onlangs gepresenteerd op de kunst- en antiekbeurs PAN in Amsterdam.

Het ALR, dat al wordt gebruikt in Engeland, Duitsland en de VS, vindt in Nederland onderdak bij de Stichting NedArt, een non-profit organisatie waarin veilinghuizen, verzekeraars, galeriehouders en kunst- en antiekhandelaren vertegenwoordigd zijn. De database functioneert als een internationale vraagbaak waar musea, handelaren, veilinghuizen en particulieren kunnen nagaan of het werk dat zij willen aanschaffen of verkopen al dan niet bekend staat als roofgoed. Bestolenen of hun erfgenamen kunnen er, mits in het bezit van eigendomsbewijzen, hun eigendomsclaim registreren. In de afgelopen acht jaar zijn via het register meer dan 1.000 voorwerpen teruggevonden met een gezamenlijke waarde van 160 miljoen gulden.

Volgens Mr. Wim Bouwman, voorzitter van NedArt, zullen er dat in de toekomst veel meer worden. ,,De omvang van het register groeit met maandelijks 1200 voorwerpen. Als steeds meer veilinghuizen, handelaren en musea het gaan gebruiken, verwacht ik dat we binnen vijf tot tien jaar vrijwel alle gestolen kunstvoorwerpen in Nederland in kaart hebben gebracht.''

Het ALR, dat in 1991 werd opgericht in Londen, was in eerste instantie gebaseerd op de database van de International Foundation for Art Research, die grotendeels bestond uit van Interpol afkomstig materiaal. Sindsdien is het register gegroeid door het voortdurend wereldwijd controleren van catalogi van veilinghuizen en handelaren. Bij de opzet van het ALR in Nederland stelde de Centrale Recherche Inlichtingendienst als eerste politiedienst ter wereld zijn eigen database van gestolen voorwerpen formeel beschikbaar.

,,De CRI onderkende dat ze niet dezelfde kunsthistorische expertise in huis heeft om de voorwerpen te registreren'', aldus Bouwman. ,,Het ALR heeft in samenwerking met het Getty Museum een uniform registratiesysteem opgezet, waardoor de gegevens over gestolen kunstwerken op een efficiënte en universeel herkenbare manier te gebruiken zijn. Onze database is groter dan die van de CRI en bovendien internationaal, waardoor er grensoverschrijdend gespeurd kan worden. Als een kunstwerk eenmaal gesignaleerd is, wordt de plaatselijke politie ingeschakeld voor de overdracht aan de rechtmatige eigenaren.''

Het belang van het ALR wordt niet alleen onderkend door de CRI. De organisatie van de Fine Arts Fair (TEFAF) in Maastricht vroeg het register afgelopen maart om de schilderijen voor TEFAF 2000 te toetsen op herkomst. Een dergelijke toetsing is al routine in Zwitserland, waar de Swiss Art Trade Association het verplicht stelt voor al haar leden, en bij de grote, internationale veilinghuizen als Christie's en Sotheby's.

De initiatiefnemers van het ALR hopen dat het systeem niet alleen opsporing van gestolen kunstwerken zal vergemakkelijken, maar dat er ook een preventieve werking van uit zal gaan. Bouwman: ,,Een potentiële dief moet zich realiseren dat de kans groeit dat zijn diefstal gesignaleerd wordt. Maar ook hier geldt weer dat intensief gebruik door zo veel mogelijk partijen en een regelmatige up-date de kans op signaleren vergroten.''

De NedArt-voorzitter is niet bang dat kunsthandelaren het ALR zullen mijden uit angst de dubieuze herkomst van een stuk te ontdekken om het vervolgens terug te moeten geven. ,,Het risico van het ontdekken van diefstal weegt niet op tegen de rechtszekerheid die het systeem biedt'', vindt hij. ,,De tijd dat aankoop op veilingen automatisch beschermd was, is voorbij. Maar nu biedt het ALR een legitimerende titel. Als je als verkoper of koper kan aantonen dat je hebt gecontroleerd of een voorwerp voorkomt in het ALR, dan heb je volgens de wet ter goeder trouw gehandeld en is het eigendomsrecht geheel legitiem. Door systematisch werken te controleren op herkomst, zou je de angst van musea kunnen verkleinen om werken uit te lenen die geclaimd zouden kunnen worden.''

( a d v e r t e n t i e s )