NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

De hele krant op NRC's Webeditie voor het buitenland
(open tot 20 juli)

Twee spoken uit het verleden blijven de Grieken bezighouden, de junta en het koningschap. Dat bleek uit de ruime publiciteit rond de begrafenis van oud-dictator Papadopoulos en het huwelijk van een nakomelinge van ex-koning Constantijn.

Door F.G. van Hasselt

ATHENE, 13 JULI. Een begrafenis en een bruiloft, omstandig op televisie vertoond, confronteerden vorige week de Grieken met twee spoken uit hun verleden: dictator Papadopoulos stierf, blijkbaar nog niet helemaal vergeten, 26 jaar na zijn val in 1973; en Alexia, dochter en oudste nakomeling van ex-koning Constantijn, huwde in Londen een Spaanse architect. Beide gebeurtenissen lieten de interne Griekse politiek niet onberoerd.

Drieduizend fanatieke aanhangers bleken naar de begrafenis van de 80- jarige dictator gekomen, waar een groep jeugdigen van de nazibeweging Gouden Morgenstond de Hitlergroet bracht en waar ook in het voorbijgaan schade werd toegebracht aan het graf van Alekos Panagoulis, die in 1979 een mislukte aanslag op Papadopoulos had uitgevoerd. De 'tweede man' van de kolonelsjunta, Pattakós, mocht de lijkrede houden en er klonken spreekkoren: "Griekenland, land van Griekse christenen", "Alle politici verraders" en "Weg met verrader Karamanlis".

Kostas Karamanlis is de huidige leider van de rechtse oppositiepartij Nieuwe Democratie (ND) en naamgenoot van wijlen zijn oom, die in 1974 de juntaleiders liet arresteren en na hun terdoodveroordeling dit vonnis omzette in levenslang. "En wanneer ik zég levenslang, bedoel ik levenslang." Junta-aanhangers reageren dus op deze naam als een stier op een rode lap, maar omgekeerd heeft Karamanlis zelf een groot probleem aan de uiterste rechterzijde van zijn partij, waar nog veel nostalgie bestaat naar zowel junta als koningschap. Belichaming daarvan werd Manos Manolákos, een lid van het Uitvoerend Comité van de partij, die op de begrafenis verscheen en daar omstuwd werd door sympathiebetuigingen: "Jij dúrft tenminste". Ook de media hadden grote aandacht voor de ND'er, die zeer prijzende woorden had voor wat er tussen 1967 en '73 was verricht en aandacht vroeg voor het feit dat Papadopoulos " straatarm" was gestorven. Twee dagen later was de man ("ik ben zelf geen politicus, maar apotheker") geroyeerd door zijn partij. Maar verscheidene anderen van de extreemrechtse vleugel gingen nog even door met sympathiebetuigingen voor de dode; onder hen was zelfs een afgevaardigde, Makis Psomiádis, die zijn staatsgreep van 1967 weer "revolutie" noemde, zoals de kolonels hadden gedaan.

Zij werden voorlopig ongemoeid gelaten. Karamanlis weet maar al te goed dat de uiterst rechtse vleugel van zijn partij nog veel aanhang heeft. Zou hij haar in haar geheel afstoten, dan zou hij geen noemenswaardige kans meer maken op een verkiezingsoverwinning volgend jaar. Vandaar dat de regerende socialistische PASOK, momenteel 3 procent achter op de ND, in haar vuistje lacht om incidenten als deze en in stilte hoopt dat iemand als Manolákos nog eens een eigen partij opricht.

Een week later hadden we de Londense bruiloft, waarvoor de Griekse media zo mogelijk nog meer belangstelling opbrachten, zelfs met uitvoerige herhalingen de volgende dag. De sympathie voor het Griekse koningshuis is hier sinds het beslissende referendum onder premier Karamanlis (69 procent tegen de monarchie) niet bepaald toegenomen, eerder het tegendeel. Maar men accepteert het nog wel als vermakelijk kijkspel, vooral wat de hoeden betreft. Het meest bekeken televisiekanaal Sky, dat niet uitmunt door goede smaak, liet maar liefst 20 minuten beelden zien, maar wisselde de plechtige byzantijnse kerkmuziek af met operetteklanken uit eigen studio. De staatstelevisie beperkte zich tot enkele flitsen.

Maar ook deze gebeurtenis leverde weer een probleem op voor de interne Griekse politiek. Strátos Stratigís, voorzitter van het Organiserend Comité voor de Olympische Spelen van 2004 en een uitgesproken royalist, moest zijn functie neerleggen, omdat hij de uitnodiging de Londense bruiloft bij te wonen, had aangenomen. Premier Simitis vond dat deze dingen niet konden worden gecombineerd met het feit dat Constantijn na het referendum van 1974 nog steeds geen afstand heeft gedaan van zijn rechten op de Griekse troon. De beslissing zorgde voor grote discussies in de Griekse pers, die voorzichtig opperde of hierbij ook niet meespeelde dat Stratigís van zijn functie af wilde, omdat de voorbereidingen voor 2004 erg achter liggen op het schema. Een troost voor de Grieken was dat in Sydney, waar de Spelen volgend jaar moeten worden gehouden, zo'n directiewisseling reeds drie keer heeft plaatsgevonden. Onverklaarbaar bij affaires als deze blijft, dat konings- en juntagezindheid in Griekenland bijna altijd samenvallen, terwijl het juist de kolonels zijn geweest die de onpopulaire koning het land wisten uit te krijgen. Wanneer de juntagezinden dit handig zouden uitspelen, zouden zij op wat meer aanhang kunnen rekenen en bij zo'n begrafenis als die van Papadopoulos op meer dan drieduizend aanwezigen. Het Atheense dagblaadje met de merkwaardige naam 'Vrij Uur' was vanouds tegelijk junta- en koningsgezind. Maar de hoofdredacteur Grigóris Michalópoulos - niet voor Londen uitgenodigd - is nu omgezwaaid. Het Griekse koningschap, zo schreef hij deze week schamper, is geen zaak meer van het volk maar van rijke reders en industriëlen, van pracht en praal.

( a d v e r t e n t i e s )