NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Steeds meer vrouwen en kinderen komen door huiselijk geweld op straat te staan, nu de traditionele opvanghuizen overvol zijn. Ook hele gezinnen raken vaak dakloos, onder meer door torenhoge schulden.

Door ESTHER ROSENBERG

DORDRECHT, 13 JULI. Op de crisisafdeling van het Centrum voor Maatschappelijke Opvang (CMO) van het Leger des Heils in Dordrecht hangt een groepje kleuters voor de televisie. De videoclips zingen ze woord voor woord mee, de tekenfilms hebben ze al eerder gezien. De kinderen vervelen zich en de schoolvakantie moet nog beginnen.

Hun moeders zitten op een stoel achter hen. Een van hen kijkt lusteloos uit het raam. De Somalische Deega Elmi heeft een gehavend gezicht en ook haar armen en handen zijn rood en opgezwollen. Met haar twee kinderen liep ze drie dagen geleden weg bij haar vriend in Haarlem; hij sloeg haar regelmatig. Na de laatste ruzie was de maat vol. Rust wil ze voorlopig, waarna ze op zoek gaat naar een huis voor zichzelf en haar kinderen.

Het is het verhaal van de meeste jonge moeders op deze crisisafdeling van het Leger des Heils. Een Pakistaanse vrouw (31), die haar naam niet vermeld wil hebben, werd met de dood bedreigd door haar man en diens broer. Bijna anderhalve maand zit ze hier nu met drie jonge kinderen tot negen jaar. Ook de Turkse Hayat (29), die verzoekt haar achternaam niet te vermelden, vluchtte met haar kinderen omdat haar man haar probeerde te vermoorden. Hij sloeg haar regelmatig en probeerde haar al een keer te wurgen met een springtouw. "Hij is ziek", zegt ze. De kinderen knikken en wijzen naar hun hoofd. Al ruim twee maanden is ze op zoek naar een woning.

Veertigduizend dak- en thuislozen telt Nederland volgens het Leger des Heils. Dat is twintig procent meer dan vier jaar geleden. Opvallend is de groeiende hoeveelheid zwervende vrouwen en kinderen. Van de 45 bedden op de afdeling in Dordrecht zijn er veertig bezet, waarvan de helft door kinderen; de overige bewoners zijn voornamelijk vrouwen. "Het zijn veelal zelfbewuste vrouwen die steeds vaker opkomen voor hun rechten", zegt coördinator Imro Hooplot. "De vrouwenopvangtehuizen zitten overvol en zo komen ze met hun kinderen hier terecht." Vooral om deze kinderen maakt hij zich grote zorgen. "Als je niets doet, kloppen ze hier over tien jaar zelf aan voor eten en een dak boven hun hoofd."

Hooplot ziet ook een stijging van het aantal vrouwen en kinderen uit de Nederlandse Antillen. Jonge meisjes die met 'hoge economische verwachtingen' naar Nederland komen. Jessica Martis uit Bonaire kwam naar Nederland om een goede school te vinden voor haar kinderen van 3 en 6. Zelf wilde ze 'iets met computers doen'. Ze kon bij een kennis inwonen, maar ineens stonden zij op straat. De huur moest betaald worden.

Pas als mensen nergens terechtkunnen kloppen ze bij het Leger des Heils aan. Hooplot: "Je moet wel diep gezonken zijn voor je hier terecht komt, is de mening van de meeste mensen." Veel bewoners schamen zich en spreken ergens in de stad af met kennissen. De reguliere hulpverlening richt zich op specifieke doelgroepen, terwijl het Leger iedereen toelaat. De drempel is laag. Zelfs uitgeprocedeerde asielzoekers kunnen er terecht, hoewel dit wettelijk niet toegestaan is. Een illegale Soedanese vrouw woont sinds vorige week op de afdeling. "Ze stond om half twaalf op de stoep met haar vijf kinderen, wat had ik anders moeten doen?" vraagt een vermoeide Hooplot zich af. Een tienergezin komt vlak voor het avondeten binnenwandelen. Ze zijn nieuw. Miranda Vreeswijk (19) en Anton van 't Hoen (18) brachten een groot gedeelte van hun jeugd door in tehuizen, waar ze elkaar leerden kennen. Toen hun zoon Damian (1) twee maanden oud was, gingen de tieners samenwonen.

De spanningen liepen op. Uit angst voor de woedeaanvallen van haar vriend vertrok Miranda anderhalve maand geleden op advies van haar familie en de politie naar een vrouwenopvanghuis. Uiteindelijk kwamen de twee weer bij elkaar. Ze konden met geen mogelijkheid bij iemand terecht of zelf een huis huren. Ze stonden op straat.

"Dak- en thuislozen hebben zelden slechts één probleem", zegt Hooplot. Hulpverleners spreken van een 'combi-problematiek'. "De daklozen kampen vaak met een combinatie van relatieproblemen, hoge schulden, een psychische of sociale stoornis, een verslaving of een criminele achtergrond, noem het maar op."

Miranda en Anton leefden van een uitkering van 1.800 gulden, in totaal. Na aftrek van de huur en andere vaste kosten hielden ze niets over, maar veel spullen kochten ze op afbetaling. Of ze bestelden de televisie, de telefoon en de stereoset bij de grote postorderbedrijven. "Je wilt er toch bijhoren", zegt Miranda. "Veel van onze vrienden en mijn tweelingzus bijvoorbeeld hebben hetzelfde probleem." De schulden liepen op tot vijftienduizend gulden, waardoor de tieners geen geld meer hadden om de huur te betalen. Daarbij hebben de twee duizenden guldens aan boetes voor zwartrijden en schulden bij familieleden en bij de bank.

Volgens Hooplot is dit een veelvoorkomende situatie. "Steeds meer mensen verliezen hun huis door enorme schulden. Van zeventigduizend gulden of meer kijken we niet meer op. Bij vier-, vijfduizend gulden denken we 'waar heb je het nou over?'. Het zijn mensen uit de armste laag van de bevolking, die maar geld blijven uitgeven aan de gekste dingen. Ze verdrinken uiteindelijk in de taxikosten, aan huur- en telefoonschulden, parkeerboetes, schulden bij de Wehkamp, je kan het zo gek niet verzinnen."

Maximaal drie maanden mogen de bewoners op de crisisafdeling verblijven, maar in de praktijk loopt dit nog wel eens uit. De samenhangende problematiek draagt er toe bij dat veel van de dak- en thuislozen ook na die drie maanden nog lang zonder eigen dak of huis blijven.

( a d v e r t e n t i e s )