NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

BAS BLOKKER
Howard Hawks is een van de Hollywood-filmers die in de vroege jaren zestig door invloedrijke Franse critici werden geheiligd als genie. Tot Hawks' eigen verbazing. Ik ben geen artiest, bezwoer hij, ik richt de camera altijd gewoon op de acteurs.

Niet dat Hawks bescheiden was. Hij was overtuigd van eigen kunnen en had daar met zijn filmcarrière van een halve eeuw ook redenen voor. In de jaren dertig en veertig heeft hij een indrukwekkende reeks kassuccessen op zijn naam gezet - al zitten daar een heleboel films tussen waarvan de titel nu hooguit nog vage herinneringen oproept: Airforce, Come and get it, Ball of fire.

Hawks heeft met de grootste acteurs van zijn tijd gewerkt en alle genres beoefend, van screwball comedy tot gangsterfilm, van musical tot western. Zijn naam kwam op de titelrol vóór de naam van de film. En dat was in het lopende band-systeem van Hollywood niet iedere regisseur gegeven.

Met name zijn gangsterfilms zijn het aanzien nog altijd waard. Scarface, To have and have not, The big Sleep. Ze zijn hard, zo had Hawks zijn films het liefst - en zo zag studiobaas Jack Warner ze ook graag. Dit is de typische Hawks-film: een kleine groep mannen in een bikkelhard beroep - cowboy, piloot (in de tijd dat dat nog een bikkelhard beroep was) of privédetective - komt in een benarde situatie terecht.

Meer plot, legt regisseur Peter Bogdanovich uit in de documentaire Howard Hawks, Amerikaans Kunstenaar, had Hawks gewoon niet nodig om zijn acteurs aan het spelen te krijgen. Zet een groepje mannen onder druk en dan is de belangrijkste vraag: 'Are you good enough?' In de documentaire zien we dat die vraag in tenminste drie films letterlijk terugkomt.

De comedy His Girl Friday speelt zich af in de bikkelharde wereld van de journalistiek. Een primeur moet koste wat kost (kidnapping, omkoping, roof) worden gehaald. En een primeur is iets wat zo dichtbij mogelijk gebeurt. Dat het oorlog is in Europa (de film is van 1940) - wat kan dat de lezers in Chicago schelen, als er in hun eigen stad een moordenaar is ontsnapt? 'Haal Hitler van de voorpagina en plak hem bij de strips', brult hoofdredacteur Gary Grant als hij de primeur binnen heeft.

De journalisten die Hawks ons toont zijn regelrecht tuig en veren alleen op als iemand zelfmoord pleegt of wordt opgehangen. De rest van de tijd zitten ze samen te kaarten of proberen ze vrouwen onder de rokken te kijken.

De titelheldin is zeker good enough. Rosalind Russel heeft de mooiste primeurs, de beste pen, is het rapst van de tongriem gesneden (en dat wil wat zeggen in deze film, waarin de dialogen naar Hawks' eigen zeggen 20 procent sneller werden uitgesproken dan normaal) en kent alle trucs van haar gehaaide hoofdredacteur. Dat hoort ook in de typische Hawks-film: vrouwen kunnen zich alleen staande houden als ze even overtuigend drinken, roken en werken als de mannen.

Hawks leefde in zo'n typische Hawks-film. Niet komisch, uit de documentaire komt zeker geen vrolijke man naar voren, maar wel hard. Het liefst bracht hij, samen met echte mannen als John Wayne of Ernest Hemingway, de tijd door met vissen, jagen, paardrijden, schieten, zeilen en drinken. Is het een wonder dat er ook een criticus was (geen Franse) die Hawks' gehele oeuvre afdeed als 'jongetjesfilms'?

Howard Hawks, Amerikaans Kunstenaar, Ned.3, 20.21-21.19u. His Girl Friday (Howard Hawks, VS, 1940), Ned.3, 22.58-0.30u.