NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Beoogd Europese Commissievoorzitter Prodi presenteerde zaterdag zijn ploeg. Het worden allemaal sterren, grote sterren waneer ze eenmaal zijn geïnstalleerd.

Door onze correspondent BEN VAN DER VELDEN

AARTSELAAR, 19 JULI. Het is zaterdag op het gazon bij hotel Kasteel Solhof in het Vlaamse Aartselaar nog wat onwennig voor de vijftien mannen en vijf vrouwen die in september de nieuwe Europese Commissie willen vormen. De Nederlandse kandidaat-commissaris Frits Bolkestein voelt zich nog zo vers in zijn nieuwe rol, dat hij weigert te zeggen wat hij van plan is met zijn portefeuille van Interne Markt, Financiële Diensten en Belastingen. Gevraagd naar zijn gedachten over belastingharmonisatie reageert hij: "Ik ga me eerst concentreren op dit onderwerp. Ik ben nog niet gereed om gedetailleerde vragen te beantwoorden."

De Fin Erkki Liikanen heeft als lid van de aftredende Europese Commissie de nodige ervaring. Maar toch is de eerste informele bijeenkomst van het dagelijks bestuur van de Europese Unie dat onder leiding van de Italiaan Romano Prodi aan de slag wil, voor hem ook nieuw. In 1995, herinnert hij zich, maakten de nieuwe commissarissen geheel onvoorbereid met elkaar kennis in Luxemburg. Daar ontstond een hevig gevecht over portefeuilles tussen de Brit Sir Leon Brittan en de Nederlander Hans van den Broek.

Prodi had de portefeuilles al verdeeld toen hij op 9 juli de namen van zijn kandidaat-commissarissen bekend maakte. Voor de eerste informele bijeenkomst van zaterdag heeft hij uitgebreide schriftelijke informatie rondgestuurd over die zaken die hij wil bespreken. Tot eind augustus krijgen de kandidaat-commissarissen de tijd om zich in te werken in de materie van hun portefeuilles. Dan volgt er een tweede informele bijeenkomst onder leiding van Prodi. Daarna worden zij over hun kennis van zaken aan de tand gevoeld door het Europees Parlement. Voor de benoeming van de Europese Commissie is de instemming van het Europees Parlement vereist.

Prodi maakt zich geen zorgen over de beoordeling van zijn ploeg door de Europarlementariërs. Iedere commissaris wordt volgens hem "een ster, een grote ster" op het gebied dat tot zijn portefeuille behoort. Vrijdagavond hebben die aankomende sterren voor het eerst tijdens een diner met elkaar kunnen kennismaken. Bolkestein kende daar van zijn nieuwe collega's behalve Prodi alleen de Italiaan Mario Monti, wiens portefeuille hij overneemt en met wie hij daarom 's middags had geluncht, en de Duitser Günter Verheugen. Hij zegt het "interessant en leuk" te vinden om zo'n gezelschap "bekwame mensen" te ontmoeten.

Zaterdagmorgen praten de kandidaat-commissarissen in hemdsmouwen in de serre van Kasteel Solhof over Prodi's voorstellen voor een gedragscode die moet voorkomen dat de nieuwe Commissie door soortgelijke schandalen wordt achtervolgd als de vertrekkende commissie-Santer. Een besluit neemt het gezelschap niet. Het kan pas besluiten nemen nadat het formeel is geïnstalleerd. Maar Prodi heeft haast om de wereld te vertellen dat zijn commissie straks strenge normen wil hanteren. Hij wil met de verbetering van het imago van de commissie niet wachten op het Europees Parlement. Hij presenteert zijn ploeg daarom op het gazon bij Kasteel Solhof aan de internationale pers.

Hij komt bijna woorden tekort om het belang van de informele bijeenkomst te beschrijven. Constructief, aardig, coöperatief en belangrijk zijn de besprekingen volgens hem. De door hem voorgestelde gedragscode is gedetailleerd en aangepast aan het meest recente schandaal, de overstap van de Duitse commissaris Bangemann naar het Spaanse telecommunicatiebedrijf Telefónica. De bedoeling is dat een ethisch comité voortaan beoordeelt of een baan die een commissaris binnen een jaar na zijn aftreden aanvaardt en die verband houdt met het werk dat hij binnen de Europese Commissie deed, overeenstemt met de geest van het Verdrag van de Unie. Dat verdrag eist van commissarissen ook na hun aftreden voorzichtigheid en integriteit.

De nieuwe commissarissen moeten hun financiële belangen bekend maken die mogelijk conflicten met hun werk opleveren. Om belangenconflicten te voorkomen moeten ze zelfs vertellen welk werk hun partners doen. Er moet een einde komen aan het verdelen van posten van hoge ambtenaren tussen de vijftien lidstaten van de Europese Unie. Kwaliteit is het enige criterium voor een benoeming, vertelt Prodi.

Het zijn onofficiële mededelingen van een nog niet bestaande Commissie in de zon op het gazon. De ontwerp-code staat nog steeds toe dat een commissaris een persoonlijk adviseur aanstelt. Een schandaal als dat met aftredend commissaris Edith Cresson, die een bevriende tandarts aanstelde om aids-onderzoek te doen, blijft daarom nog altijd mogelijk. Nee, waarschuwt Prodi, wacht met conclusies tot de definitieve tekst van de gedragscode er is.

De kandidaat-commissarissen vertellen verdeeld over het grasveld aan groepjes journalisten hoe zij zich in hun nieuwe rol voelen. De Fransman Pascal Lamy, die als voormalig kabinetschef van de vroegere Franse commissievoorzitter Jacques Delors kan verwachten kritisch door Europarlementariërs ondervraagd te worden, zegt dat Europa wordt bestuurd door "een parlementair regime". De Belg Philippe Busquin, die vorige maand tot Europarlementariër werd verkozen, zegt dat hij in het Europees Parlement blijft zitten tot de dag dat de nieuwe Europese Commissie officieel wordt geïnstalleerd. Bolkestein vertelt dat hij toen hij in de jaren zeventig in de politiek ging het al als een "eervolle uitdaging" zag om ooit lid van de Europese Commissie te worden. Hij zou dan ook "tegen geen enkele portefeuille nee hebben gezegd", hoewel hij aanvankelijk vooral belangstelling had voor mededinging en handelspolitiek. "Alle portefeuilles zijn interessant." Hij stopt met het schrijven van een column voor de Volkskrant, maar denkt het voorzitterschap van de Liberale Internationale tot volgend najaar te kunnen blijven bekleden. Hij ziet niet op tegen de hoorzitting in het Europees Parlement en hij verwerpt de bijnaam van "euroscepticus".

Veel wordt er gesproken over collegialiteit binnen de nieuwe Europese Commissie. Maar de verse kandidaat-commissarissen houden hun eigen belangen bij de eerste informele ontmoeting ook al goed in de gaten. Prodi wil dat commissarissen geen eigen woordvoerders meer krijgen. Er zal een groep van twaalf woordvoerders voor de hele commissie komen. Maar verscheidene kandidaat-commissarissen, onder wie Bolkestein en Liikanen, plannen al de benoeming van een speciale persmedewerker in hun persoonlijke kabinet. Die kabinetten moeten Europees zijn, zegt Prodi, en daarom moet de helft van de medewerkers een andere nationaliteit hebben dan de commissaris. De sollicitanten voor kabinetsposten verdringen elkaar op het ogenblik. Ze sturen ongevraagd hun levensbeschrijvingen en realiseren zich niet dat te grote gretigheid geen aanbeveling is.

Wat terzijde op het gazon staat de Nederlander Carlo Trojan, de secretaris-generaal van de Europese Commissie. Hij heeft de afgelopen maanden veel werk moeten opvangen van de nog maar weinig functionerende demissionaire commissie. Afgelopen woensdag heeft hij bij een afscheidsdiner voor aftredend commissievoorzitter Jacques Santer een toespraak gehouden waarover half Brussel praat. Tranen hebben alle aanwezigen zich gelachen. Van een mineurstemming houdt Trojan niet. De eerste informele bijeenkomst met de beoogde nieuwe Europese Commissie heeft zijn humeur er zichtbaar niet slechter op gemaakt.

Zie ook:
Grote druk regeringen bepaalde EU-bestuur

Prodi maakt zijn beloftes niet waar
(9 juni 1999)

( a d v e r t e n t i e s )