NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Het openbare deel van de rechtszaak tegen Microsoft is deze week afgesloten. Concrete gevolgen van een eventuele veroordeling wegens machtsmisbruik kunnen echter nog jaren uitblijven.

Door onze correspondent LUCAS LIGTENBERG

NEW YORK, 26 JUNI. Nu de laatste getuige in het Amerikaanse anti- mededingingsproces tegen softwaregigant Microsoft is gehoord, begint het gissen naar het vonnis van rechter Thomas Penfield Jackson. Vergelijkingen zijn gemaakt met andere grote zaken, zoals die tegen AT&T - dat werd opgesplitst - en tegen IBM, dat na jaren touwtrekken vrijuit ging. Bijna niemand gelooft dat Microsoft zal worden opgesplitst, maar evenmin dat het ongeschonden blijft.

De zaak tegen Microsoft is vorig jaar aangespannen door het ministerie van Justitie en negentien Amerikaanse deelstaten. Zij beschuldigen Microsoft van misbruik van zijn machtspositie met het besturingsprogramma Windows en dominantie na te streven op Internet, via zijn browser Explorer. Om dat te bereiken zou Microsoft hebben geprobeerd "de zuurstoftoevoer van concurrent Netscape af te snijden".

Zal de rechter Microsoft een monopolist noemen? Zullen er strengere regels komen voor wat het bedrijf wel en niet mag in relatie tot pc- makers? Zal het bedrijf op een of andere manier onder toezicht worden gesteld? Bijna niemand kan of wil er duidelijke uitspraken over doen.

Wel dichten sommige analisten de rechter een anti-Microsofthouding toe. "Als ik kijk naar het commentaar van de rechter tijdens het proces, denk ik dat hij zal concluderen dat Microsoft een monopolist is", aldus Ken Wasch, hoofd van de software-brancheorganisatie SIIA. "De rechter zal ook zeggen dat Microsoft de wet heeft overtreden bij het handhaven van dat monopolie. Maar welke tegenmaatregelen hij precies treft - dat is de grote vraag."

Te oordelen naar diens reacties vond rechter Jackson de verdediging van Microsoft tijdens het proces niet altijd overtuigend. Herhaaldelijk riep hij de door Microsoft ingehuurde advocaten van Sullivan & Cromwell naar voren om te vragen waar ze op uit waren. Ook onderbrak hij ondervragingen met: "Volgens mij heeft de getuige uw vraag al beantwoord en heeft hij er niets meer aan toe te voegen."

De rechter ergerde zich zichtbaar aan de video-ondervraging van Bill Gates. De topman van Microsoft bleek zich nauwelijks iets te herinneren van e-mails en memorandums van enkele jaren geleden. Bovendien informeerde hij voortdurend naar de betekenis van woorden. 'Wat bedoelt u met dominant?', vroeg hij dan.

In een van zijn gesprekjes met de Microsoft-advocaten liet de rechter doorschemeren te vinden dat Gates had moeten getuigen. "De beste persoon die jullie kunnen oproepen, wil je niet oproepen en ik kan me dat best voorstellen", zei Jackson tegen advocaat John Warden. De rechter kon zich dat best voorstellen omdat hij dag in, dag uit zag hoe David Boies, advocaat namens Justitie, van de ene na de andere Microsoftgetuige gehakt maakte. Het departement van justitie had Gates kunnen dagen, maar zag ervan af omdat het ruim de gelegenheid kreeg hem vooraf te ondervragen. Boies: "Ik heb hem alles kunnen vragen wat ik wilde."

Naast de videobeelden van Gates, die veel opschudding veroorzaakten, zorgde een andere videogebeurtenis voor publiciteit. Toen Justitie probeerde aan te tonen dat de browser Internet Explorer los te koppelen valt van Windows, stelde Microsoft daar een video tegenover die dit moest ontkrachten. Het bleek om een montage te gaan met beelden van twee pc's, terwijl de suggestie was gewekt dat het om een en dezelfde pc ging. De rechter was zeer verbolgen over dit bedrog. Microsoft verontschuldigde zich en werkte aan een volgende video. Voor de tweede maal mislukte de demonstratie.

De agressieve opstelling waarmee Microsoft het proces inging heeft de onderneming veel goodwill gekost. Daarom koos ze dit voorjaar voor een 'aardiger' tactiek. Het bedrijf verhoogde de politieke donaties met 800 procent en Gates, 's werelds rijkste man met een geschat vermogen van 90 miljard dollar, is veel vriendelijker geworden tegen politici.

Na acht maanden en zesentwintig getuigen is het openbare deel van het proces voorbij. Rechter Jackson zal de feiten evalueren en hoort nog pleidooien van beide partijen. Een uitspraak is volgens analisten op z'n vroegst in het najaar te verwachten.

Als Microsoft bestraft wordt, luidt de algemene verwachting, zal het bedrijf in hoger beroep gaan. Volgens analist David Card van Jupiter Comunications zal het bedrijf bijvoorbeeld nooit accepteren dat Microsoft-productnamen van het beeldscherm moeten verdwijnen bij het opstarten van de computer. Sommige pc-fabrikanten zouden de beginsequentie graag zelf bepalen, maar dat staat Microsoft zijn afnemers nu niet toe. "Het is iets waar het bedrijf zwaar aan tilt", aldus Card.

Ook zal Microsoft vergaande ingrepen in contracten met pc-makers te vuur en te zwaard bestrijden. Card: "In het algemeen kun je zeggen dat Microsoft fel tegen alles is wat riekt naar inmenging van de overheid op het gebied van product- en technologie-ontwikkeling. De regering mag wetten maken, maar moet geen contracten tussen bedrijven gaan opstellen."

Zou Microsoft de gang volgen tot aan het Amerikaanse Hooggerechtshof, dan kan het nog jaren duren voordat de anti-mededingingszaak concrete gevolgen heeft. Chris Letocq, analist bij marktonderzoeker Dataquest, meent dat Microsoft zakelijk voorlopig niets zal merken van de rechtszaak. "Microsoft is een heel sterk bedrijf", zegt hij. "Mensen willen hun producten hebben. Op korte termijn zie ik geen invloed van deze zaak op de resultaten, op de middellange termijn misschien - maar dat moeten we gewoon afwachten."