NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

Maarten Huygen
Twee gekken zitten op een bankje. Het is het begin van een grap die me aan vroeger doet denken. Meestal werden ze verteld in besloten kring. Nu kun je er niet meer mee aankomen, want je sust er een gezelschap mee in slaap.

Maar dit is tv. De komische ster, Leslie Nielsen, vraagt in het Amerikaans één gek wie hij is en die zegt: "Napoleon." Hij was briljant hersenchirurg tot hij zijn telefoonrekening probeerde te lezen, legt Nielsen uit. De ander, malend in een witte jas, was psychiater. "Dat ben ik nog steeds", zegt hij verontwaardigd. Op de achtergrond zien we mensen in pyama achter elkaar aan hollen. Een man loopt in de dakgoot, misschien met het plan om zich naar beneden te storten. Dat zal niet meer gebeuren, belooft Nielsen, want nu is er Dutchtone met een nieuwe eenvoudige telefoonrekening. "Any nutcase can figure it out", zegt hij, waarna Napoleon gaat bellen met Joséphine.

Het zou een slapstick-achtige onderbreking zijn geweest van reclameblokken waar ik meestal het geluid bij uitzet. In het Amerikaans met ondertiteling, want dat vinden ze sjiek. Een beetje ouderwets. De spot zou gauw zijn vergeten. Maar dan hadden ze gerekend buiten de heer Kik, agoog die "met communicatie in de weer is". Een oudere man met eeuwig gefronste wenkbrauwen boven een geel hemd met stropdas. Hij was persoonlijk gekwetst, zei hij gisteren in B&W. En hij was gaan klagen. Zelf was hij nooit door een geestelijke stoornis geplaagd. Maar zijn oma had nog in zo'n gesticht gezeten dat "als twee druppels water" leek op het afgebeelde instituut. Inmiddels heeft de Reclame Code Commissie de spot verboden. Nu vind ik dat aan reclames hogere eisen mogen worden gesteld dan aan gewone televisiebeelden. Een reclamespot is geen gewone uitzending. De boodschappen zijn bedoeld om te verkopen en waarom zou je dat doen ten koste van anderen. Ze worden vaak herhaald. Bedrijven houden niet van controverses dus een veroordeling door de Reclame Code Commissie betekent het einde van de spot. Het verbaast me hoe gauw die commissie zwicht voor gekwetste groepen die een beroep doen op de goede smaak. Ik herken geen hedendaagse gestoorde in de Nielsen- spot. Die zit namelijk niet in zo'n mooie tuin met verpleging maar hij loopt als een aan drugs verslaafde dakloze wauwelend over straat omdat hij volgens de collega's van Kik zo gewoon is. De man die denkt dat hij Napoleon is, lijkt op de voetganger die uitglijdt over een bananenschil. Een klassiek cliché en daarom ongevaarlijk. En gek genoeg toch nog leuk.

Nog verder ging de veroordeling van de spot met de vrouwelijke politie- agent die na aanhouding van een auto spontaan de bestuurder kust. Hij heeft namelijk zulke frisse tandpasta gebruikt. Dat was aanranding, zei de klaagster in B&W. Als een mannelijke agent een vrouwelijke automobilist had gekust, was iedereen verontwaardigd geweest, zei ze. Maar een man had niet gekust. Terecht had de producent daarvan af gezien omdat het van slechte smaak had getuigd. Toch hadden behalve de klaagster, die verpleegkundige van beroep is, twee vrouwelijke agenten geprotesteerd. Ze waren een kwetsbare groep, zeiden ze. Nu begrijp ik wat er mis is met de Nederlandse politie.

Het is jammer dat de Reclame Code Commissie zo snel voor klagers bezwijkt. De laatste jaren is de kwaliteit van televisiespots behoorlijk vooruit gegaan. De producenten volstaan niet meer met een lawaaiige boodschap van een huisvrouw die een lesje opzegt. Ze zijn vaak origineel, met goede fotografie en goede acteurs, zoals bijvoorbeeld Peer Mascini.

Wel van slechte smaak getuigde de spot van Stichting Roken en Volksgezondheid. Een jongen slaat zijn vader tegen de grond en zegt dan "maar ik rook niet". Alsof roken een grotere misdaad is dan grof geweld. De Reclame Code Commissie keurde dit juist wel weer goed. Want klagers en stichtingen hebben goede bedoelingen en die tellen in Nederland zwaarder dan kwalijke gevolgen.