NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

Maarten Huygen
Vijf netten met hun eigen dodenherdenking. Terwijl op de Waalsdorpervlakte (RTL4) al het Wilhelmus werd ingezet, begonnen op de Dam (Nederland 1, 2 en 3) pas de twee minuten stilte. De Koningin had het net niet gehaald. De dienst in de Nieuwe Kerk was uitgelopen. Snel beende ze voort met haar gevolg. "De Koningin zal de eerste krans leggen en dat gebeurt dan nog voor acht uur", commentarieerde Joop van Zijl optimistisch. "En vooraf zal nog Geef Acht en Taptoe geblazen worden". Ik keek op mijn horloge, mat de afstand die ze nog moest afleggen.

Dan zou ze die krans als in een snel afgedraaide film op de houder moeten plaatsen en de trompet zou daarna razendsnel moeten spelen.

Hoe zou de stipte Majesteit zich voelen, nog net niet hollend, terwijl miljoenen televisiekijkers op haar wachten. Lijkt me een nachtmerrie. Maar ook de klok op de Dam sloeg twee minuten later dan de rest van het land zodat alles keurig op tijd leek behalve voor iemand die naar de Waaldorpervlakte zapte.

Henk van Dorp had om acht uur de camera op een brug over de snelweg tussen Breukelen en Abcoude laten zetten. In BVD draaide hij het af. Het was daar niet stil geweest. Er stond zelfs nog net geen file. Maar de televisiekijker kon de herdenking niet ontgaan.

Overal waren de twee minuten ingeprogrammeerd.

Moet het niet actueler, was de brandende vraag van interviewers gisteravond. Kun je Milosevic niet vergelijken met Hitler? "Oorlogsleed is oorlogsleed", zei de choreograaf en spreker in de Nieuwe Kerk, R. van Dantzig in een interview. Hij is 66 jaar maar lijkt een dansende Peter Pan, die jaren na de oorlog is geboren. Voorafgaand aan de herdenking van Westerbork zong Maarten Peters een lied over Kosovo. "De treinen hebben kleur. Heb ik dit niet al eens eerder gezien?" Hij stond niet op het officiële deel van het programma.

Emotioneel gesproken dringt de vergelijking met de Auschwitztransporten uit Westerbork zich op. Iedereen kan eraan denken. Maar zodra de overheid zo'n vergelijking sanctioneert, wordt het propaganda. Zoveel is zeker: Milosevic is geen Hitler, Blace geen Auschwitz.

J. Blom van het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie vond de vergelijking "een beetje te gemakkelijk". "Als je een historische vergelijking maakt, moet het helpen om een conflict te begrijpen", zei hij gisteravond in Nova. "Ik geloof niet dat de vergelijking helpt."

Henny Stoel van de NOS vroeg het nog eens aan Dirk Mulder, directeur van het herinneringscentrum kamp Westerbork. Hij vond dat de vierde en vijfde mei zich moesten concentreren op de Tweede Wereldoorlog. "Je mag er best wel de actualiteit bij betrekken maar je moet voorkomen dat het een actualiteit wordt zonder enige betekenis", zei hij.

Daar ben ik het mee eens. Europees historisch dieptepunt blijft de Tweede Wereldoorlog met zware veldslagen en de vermoorde zes miljoen. Daarnaast worden op de Dam en elders veel andere groepen oorlogsslachtoffers herdacht.

Het was een melée van kransen, gisteren, VN-veteranen, Korea- veteranen. Mensen die zich op het slagveld begeven, krijgen geen topsalaris met bonus. De nabestaanden krijgen in het beste geval een mager pensioentje. Voor hen zijn deze eerbewijzen belangrijk.

Nu is de bereidheid van het Westen tot oorlogsverliezen gering. Oud- Navo-commandant J. Mackenzie stelde het gisteren duidelijk tijdens een op Netwerk uitgezonden reportage over de Navo-blunders en misrekeningen in Kosovo: "Als er meteen al tien Navo-toestellen waren neergehaald, had het er niet best uitgezien." "Dan had dus een aantal Navobondgenoten weer om de tafel willen gaan zitten?", vroeg de interviewer.

"Reken maar", was het antwoord.

De dodenherdenking is er ook voor vredesbewegers die bij elk dramatisch televisiebeeld grondtroepen willen inzetten. Bij de soldaten wordt weinig stilgestaan.

Maar sneuvelen in een oorlog is niet vanzelfsprekend. Daar betalen veel mensen een hoge prijs voor. Die prijs moet worden herdacht. Herdenken is per definitie achter de feiten aan hollen.