In Tuschinski, Amsterdam

Miljonair en nerd beiden verliefd op mooie kleuterjuf

Door GERWIN TAMSMA
Rushmore, de tweede film van de dertigjarige Texaan Wes Anderson, begint als een charmante komedie over opgroeien en jeugdige grootheidswaan, en wordt daarna een duistere puberfabel la Welcome to the Dollhouse van Todd Solondz, waarin de zaken in hoog tempo uit de hand lopen.

In de slotfase wordt aan de handrem getrokken om toch nog maar tot een happy end te komen. Voor het overige valt er veel te genieten: niet alleen vanwege de bijzondere rollen, maar ook wegens het camerawerk en de art direction, die de film een tijdloos aanzien geven.

De vijftienjarige kapperszoon Max Fisher heeft een beurs voor de elitaire privéschool Rushmore. Hij bezigt het zelfverzekerde vocabulaire van een volwassene die alles al bereikt heeft waar Max van droomt. Met zijn gehoornde bril ziet hij eruit als een eenzame nerd, maar hij is wel een echte doener: voorzitter of oprichter van elke denkbare extracurriculaire activiteitenclub. Wegens slechte cijfers dreigt hij echter uit zijn paradijs verstoten te worden.

Een probleem van Rushmore is dat hoofdpersoon Max wel uniek is, maar niet universeel, zoals klassieke jongensfiguren uit de Amerikaanse literatuur als Tom Sawyer en Holden Caulfield dat zijn. Zijn handelingen roepen eerder nieuwsgierigheid op dan mededogen en herkenning.

Max, een mooi debuut van Jason Schwartzman, verliest de werkelijkheid in zijn geobsedeerd universum verder uit het oog wanneer hij met verregaande vasthoudendheid verliefd wordt op een mooie kleuterjuf (Olivia Williams), een jonge weduwe die aanvankelijk alle aandacht geamuseerd en verwonderd over haar heen laat komen. De mooiste, met een Oscarnominatie bekroonde rol in Rushmore is van minimalist Bill Murray, die zijn beste werk aflevert sinds Groundhog Day, als Mr. Blume: een rijke industrieel van de tragische figuur, maecenas van Rushmore Academy en Max' mentor annex sponsor. Wanneer Max er achter komt dat Blume een affaire krijgt met de juf, ontstaat een schijnbaar uitzichtloze oorlog. Deze plot verliest in Rushmore te snel stoom. Verwijzingen naar The Graduate of Charlie Brown verhelpen dat niet. Regisseur Anderson blijkt zich in de nesten te hebben gewerkt, want hij durft niet vrijuit te goochelen met de duistere kant van opgroeien in veilige Amerikaanse buitenwijken. Anderson neemt aan het eind van de film de nooduitgang. Op de oorlog tussen Max en Blume volgt catharsis en verbroedering.