De Max Havelaar-koffie van de videotheek

Deze maand wordt de Cinekidklapper gepresenteerd, een kwaliteitskeurmerk voor videofilms voor kinderen van drie tot twaalf jaar.

Door DANA LINSSEN

AMSTERDAM, 7 APRIL. Het idee stamt nog van de vorige directeur van Cinekid en daarom heet het nieuwe kwaliteitskeurmerk voor videofilms voor kinderen van drie tot twaalf jaar naar Hans Klap de 'Cinekidklapper'. Op 24 april presenteert de Stichting Cinekid ter gelegenheid van haar twaalf-en-halfjarige bestaan onder de noemer 'een lijst met films die je moet zien', de eerste honderd kinderfilms die de kwalificatie 'speciaal geschikt voor kinderen' meekregen.

,,In de twaalf-en-half jaar dat Cinekid nu bestaat, hebben we van veel ouders en kinderen te horen gekregen dat het vaak zo moeilijk is om te weten wat leuke films voor kinderen op video zijn'', licht Sannette Naeyé, directeur van de Stichting Cinekid, die jaarlijks tevens het gelijknamige film- en televisiefilmfestival voor de jeugd organiseert, het initiatief toe. ,,Bovendien neemt het aantal audiovisuele producties in z'n geheel explosief toe. Kinderfilms en dan met name producties die direct op video verschijnen, hebben veel minder dan films voor volwassenen een natuurlijke informatieomgeving. Er verschijnen slechts sporadisch recensies over en in de videotheek staan ze allemaal naast elkaar in het kinderhoekje, waar volwassenenfilms nog zijn ingedeeld in genres en er ook zoiets als een schap voor artfilms bestaat. De ervaring leert bovendien dat het merendeel van de kindervideo's speciaal voor die markt gemaakt lijkt en bestaat uit goedkope spin-offs en lookalikes van Disney-producties.

,,Cinekid is op grond van z'n doelstellingen geïnteresseerd in kwaliteitsbevordering en niet in de repressieve vraag welke films niet geschikt zouden zijn voor kinderen, zoals de filmkeuring en het Nicam, het insitituut dat toeziet op de leeftijdsclassificatie van videocassettes. Het nadeel van zo'n systeem is namelijk dat het niet informeert over films die juist wél speciaal geschikt zijn voor kinderen in een bepaalde leeftijdscategorie.''

Een tiental selectiecommissies van steeds drie personen uit het Cinekid- netwerk bekeek zo'n 350 producties. De 100 die er nu een Cinekidklapper hebben gekregen leveren een weinig verrassende lijst op, met klassiekers als Mary Poppins, Winnie de Poeh, Peter Pan, de originele Pippi Langkous-verfilmingen en E.T. Ook Nederlandse producties als Lang leve de koningin, Dag juf, tot morgen, Abeltje en Het zakmes kregen het als oorkonde aangeduide kwaliteitskeurmerk, dat straks als een label op de videodoos zichtbaar zal zijn.

Dat er veel films op de lijst ontbreken heeft volgens Naeyé een praktische oorzaak. ,,Wij hebben alleen die titels beoordeeld waarvan de branche aangaf dat ze courant waren. Dat veel Disney's en bijvoorbeeld de Laurel en Hardy's ontbreken komt doordat ze niet zijn aangebracht, of omdat de distributeur ze niet speciaal geschikt acht voor kinderen.'' In de toekomst wordt echter gestreefd naar volledigheid. ,,De lijst zal elk najaar tijdens het Cinekid-festival worden geactualiseerd. Met de Nederlandse Vereniging van Producenten en Importeurs van Beeld- en Geluidsdragers en de meeste distributeurs is afgesproken dat nieuwe titels in het vervolg eerst aan Cinekid zullen worden voorgelegd.''

De Cinekidklapper staat volgens Naeyé ver af van bevoogdende of educatieve doelstellingen die haars inziens vaak abusievelijk aan kindercultuur worden toegekend. ,,De enige ethische vraag die in de beoordeling is opgenomen is of kinderen door de film aan het denken worden gezet en erdoor serieus worden genomen. Je kijkt niet anders naar een kinderfilm dan naar een film voor volwassenen. Kindercultuur is niet hetzelfde als educatie. Wel is educatie een middel om een brug te slaan tussen kinderen en cultuur en hun invoeging in de maatschappij te bevorderen. De nadruk die er in het huidige politieke denken ligt op educatie opent echter de deur naar het misverstand dat educatieve doelstellingen de kwaliteit van kindercultuur zouden bestendigen.''