NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

Maarten Huygen
On-Nederlands vindt Kok een televisietoespraak van hem over de oorlog. Past niet in de verhoudingen hier. De Constitutie weerhoudt hem van goede voorlichting aan de kijker. Thorbecke heeft in zijn alwetendheid al voorzien dat er televisie zou komen en dat premiers daar misbruik van zouden willen maken. Daar heeft hij indertijd een stokje voor gestoken. Kok is slechts voorzitter van de ministerraad. Niet echt verantwoordelijk. Bloss ein Amt und keine Meinung. Presentator Rob Trip van Nova noemde het ,,oorlogvoeren in de polder''.

Dat poldermodel wordt een rechtvaardiging voor besluiteloosheid. Net zo'n verzinsel als die historische rechten van de Serviërs in Kosovo. Voorgangers van Kok zagen geen constitutionele beperkingen. Den Uyl, aan het hoofd van een vechtkabinet en niet de besluitvaardigste premier, sprak het volk toe over de Lockheedzaak en over de oliecrisis. Premier de Jong vroeg aan de kijkers wat extra geld voor de NAVO. Er zijn meer voorbeelden. Zelfs Colijn hield voor de oorlog een ,,U-kunt- rustig-gaan-slapen-speech'' voor de camera van de cineac.

Ik begin te vermoeden dat Kok die oorlog niet ziet zitten. Daar zijn goede redenen voor. Toen de NAVO besloot aan te vallen, kon de Nederlandse regering moeilijk als enige weigeren. Maar erger dan een verkeerde oorlog is een halve oorlog. Het besluit is genomen. Nederland moet nu eenmaal mee. Het kan ook voor andere NAVO-taken worden ingeschakeld. Zelfs GroenLinks steunt. Kok kan hen door een goede televisietoespraak politiek dekking geven. Of mag hij niet van de ministers Van Aartsen en De Grave? Kan ik me niet voorstellen, want zo leuk is het niet. Een NAVO-voorlichter die voor de televisie de mantra herhaalt dat de ,,missie succesvol is'' en dat ,,we heel erg effectief zijn'' overtuigt niet na al die beelden van uitgeputte vluchtelingen. President Chirac heeft de Fransen voor een tweede keer toegesproken. Tegelijk geruststellend en hautain als een hartchirurg bij een zware behandeling. Vanaf de top van de Olympus. Maakt u zich niet druk, we weten precies wat we doen. Hier hebben we een routine voor. Sans relâche gaat Frankrijk door met de aanval. Zijn wenkbrauwen wippen op en neer, hij kijkt naar boven, dan weer direct in het gezicht van de kijker. ,,La France, dat aan de wieg heeft gestaan van de vredesconferentie in Rambouillet, ontplooit nieuwe vredesinitiatieven. Onophoudelijk'', zei hij. Hij deed het toch maar.

Dagenlang had de televisie gebrek aan beelden over de oorlog zodat de kijker veel herhaling te zien kreeg. Opstijgende F16's, de neergestorte Amerikaanse Stealth bommenwerper, wat branden. Weinig anders over het oorlogsgebied, behalve geruchten. Televisie wordt radio. Op zulke dagen is de krant in het voordeel, want die hoeft niet te herhalen, kan analyseren en in contekst plaatsen. TV-correspondenten moeten van gevaarlijke oorden telefonisch uitleggen wat er aan de hand is. Het onvolprezen Nova laat Rob van Wijk van Clingendael verklaren. Na het einde van de Koude Oorlog leken de burger- defensiespecialisten even geen emplooi te hebben maar ze zijn helemaal terug, niet voor het tellen van kernkoppen maar voor het becommentarieren van echte oorlogen. Gisteren kwamen nieuwe beelden binnen van de mensen die over de grens kwamen. Volle veewagens. Anderen te voet. ,,Hoe voelt u zich?'', vraagt de interviewer aan een vrouw die met een koffer over de grens van Albanië loopt. ,,Hoe bedoelt u'', antwoordt ze. ,,Hoe zou ik me kunnen voelen.''

Totaal uitgeput en versuft als ze waren, kwamen ze nauwelijks uit hun woorden. ,,Mijn huis was plat geschoten.'' ,,Ik heb de lichamen en vermoorde mensen gezien.'' ,,Mijn zoon en mijn man zijn meegenomen.''

Vredesbeweger Mient-Jan Faber wil dat de NAVO-krijgsmacht nu even Kosovo binnenstormt om al die mensen te redden. Dat zei hij in een debat met VVD-Kamerlid Blaauw in Nova. Te laat. Hij overschat de mogelijkheden net zo sterk als die NAVO-planners.