NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS 
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Overmorgen komt Nelson Mandela voor een tweedaags staatsbezoek naar Nederland. Vanmorgen sprak hij in zijn Pretoriase ambtswoning lovende woorden over het gastland en koningin Beatrix.

Door onze correspondent LOLKE VAN DER HEIDE

PRETORIA, 9 MAART. Nelson Mandela loopt niet, hij schrijdt. Langzaam komt de Zuid-Afrikaanse leider het zaaltje van zijn residentie met de voor ongeoefende tongen onuitspreekbare naam Mahlamba Ndlopfu binnen. De knieën zijn versleten in de steengroeven van de gevangenis op Robben Eiland, het gehoor laat te wensen over - een vraag moet worden geschreeuwd, niet gesteld - maar aan het verstand van de tachtigjarige mankeert helemaal niets en evenmin aan zijn tong, scherp als altijd. Hij is vol lof over Nederland, wegens de steun ,,bij het overwinnen van de blanke suprematie'' in Zuid-Afrika. Koningin Beatrix is zijn favoriete koningin. ,,Hare majesteit is een geweldig persoon, zo eenvoudig en toegankelijk. Ze heeft tijdens haar bezoek in 1996 diepe indruk op mij gemaakt.''

Mahlamba Ndlopfu, genoemd naar een zwart adellijk geslacht, heette in de 'blanke tijd' Libertas en was hèt machtsbolwerk van Zuid-Afrika. Hier beslisten Mandela's 'lelieblanke' voorgangers over leven en dood. De Nasionale Gedenkwaardigheid (monument) zoals een bordje naast de koperen voordeurbel meldt, biedt een magnifiek uitzicht over de hoofdstad. Binnen is het een bric brac van het oude en nieuwe Zuid- Afrika: kleurrijke, verse Ndebele poppen tegen een muur met een Kaap- Hollands wandtapijt uit vervlogen tijden. Een mahoniehouten tafel van toen, waarachter een zwarte gedistingeerde man zit, de president van de Republiek Zuid-Afrika.

Zijn reis naar Europa - na twee dagen Nederland gaat hij naar vier Scandinavische landen - is, zo zegt hij, een dankbetuiging. ,,Naast de voormalige Sovjet-Unie kregen wij uit geen deel van de wereld zoveel steun als uit Nederland en de Noordse landen tijdens onze strijd tegen de apartheid.'' Dankzij de Nederlandse en Scandinavische landen voelde het onderdrukte bevolkingsdeel van Zuid-Afrika zich niet langer ,,alleen op de wereld'', aldus Mandela. Na de parlementsverkiezingen van 2 juni treedt Mandela af. Dan gaat hij langs de kant van de weg staan, grapt hij, in navolging van vele bedelaars in Zuid-Afrika met een bord: 'Werkloos-nieuwe vrouw-blut-grote familie te onderhouden-helpt u mij alstublieft'.

'Het gaat niet alleen om deze oude man'

Mandela's Europese bezoek is de laatste grote reis die hij maakt als president. Zijn tweedaagse verblijf in Nederland moet worden gezien als een eerbetoon, zegt hij. Nederland gaf niet alleen financiële hulp in zware tijden, maar ook steun bij het ontwikkelen van human resources. ,,De kinderen van onze ballingen keerden terug naar een vrij Zuid-Afrika met een goede opleiding op zak.'' Behalve eer bewijzen komt hij ook zaken doen: ,,Nederland heeft grote investeringen gedaan in het nieuwe Zuid-Afrika, maar ik wil de bilaterale handel verder stimuleren.'' De president zal tevens actuele politieke kwesties bespreken. ,,Van premier Kok wil ik weten wat voor regelingen er zijn getroffen, in het geval de Libische leider Gaddafi de verdachten (van de aanslag op het PanAm-toestel boven Lockerbie in 1988) zal uitleveren.''

Mandela is behalve staatshoofd partijman gebleven, zijn Afrikaans Nationaal Congres is hem heilig, zet hij uiteen. ,,Het gaat niet om personen, het gaat om de beweging. Mannen en vrouwen komen en gaan, maar de organisatie blijft bestaan. Het ANC gaat door, onafhankelijk van de vraag wie deze oude man opvolgt. Ja, ik ben een ijdel man, maar ik geloof niet dat mijn bijdrage aan dit land groter is geweest dan die van anderen.'' Opvallend lovend is hij over zijn voorganger F.W. De Klerk en andere vooraanstaande blanken. ,,Zonder De Klerk en Constand Viljoen (de toenmalige blanke legerbevelhebber) hadden we geen vreedzame overgang kunnen bewerkstelligen. We hebben het nieuwe Zuid- Afrika met zijn allen gecreëerd.'' Het ANC gaat de komende verkiezingen in met als doel een tweederde meerderheid van de bevolking achter zich te krijgen (in 1994 kreeg het ANC 62 procent). Ziet Mandela dat niet als een gevaar, komt het niet neer op een eenpartij-staat? Hij antwoordt met een langgerekt 'nee'. ,,Je moet deze kwestie in zijn verband plaatsen. Er is niets mis met de wens sterk te willen zijn in dit land en te willen werken voor onze mensen. Wij namen in het verleden het initiatief om met onze vijanden te praten en te zeggen: 'Laten we ophouden met bloedvergieten.' Wij hebben een commissie voor de rechten van de mens opgezet, de Waarheids- en Verzoeningscommissie, het Constitutioneel Hof. Onze wetgeving garandeert de rechten van elk individu. Als iemand zich benadeeld voelt, kan deze persoon zich tot een van deze instellingen wenden.'' Mandela hamert met zijn knokkels op tafel: ,,En dit is niet theoretisch, dit is de werkelijkheid. Niemand hoeft bang te zijn dat het ANC misbruik zou maken van een tweederde meerderheid.''

NRC Webpagina's
9 MAART 1999

( a d v e r t e n t i e )