Derek Jacobi

In een reeks profielen van hedendaagse filmsterren dit keer Derek Jacobi, de 'eeuwige man in maillot' die in de filmwereld geldt als een laatbloeier. Op het Rotterdams filmfestival is hij te zien als schilder Francis Bacon in 'Love is the Devil'.

Door PIETER STEINZ

Derek Jacobi. Foto Reuters

Strompelend en stotterend veroverde Derek Jacobi in de jaren zeventig de wereld. Als 'Ik Claudius' in de gelijknamige televisieserie gaf hij de vierde Romeinse keizer een menselijk gezicht; of liever verschillende gezichten, want in dertien afleveringen slaagde de toen 38-jarige acteur erin om overtuigend zowel een blunderende tiener als een vermoeide bejaarde te spelen. Jacobi was de zenuwtrekkende Clau-Clau- Claudius, en werd in zekere zin slachtoffer van zijn eigen succes: speelfilmrollen werden hem in de jaren tachtig nauwelijks meer aangeboden.

Niet dat Jacobi, geboren in Londen op 22 oktober 1938, vóór I Claudius een grootse filmcarrière had gehad. Op zijn curriculum stonden voornamelijk bijrolletjes, bijvoorbeeld in de Forsyth-verfilmingen The Odessa File (1974) en The Day of the Jackal (1973). Zijn eerste twee films waren toneelbewerkingen: Othello (1965) en Three Sisters (1970), beide geregisseerd door zijn grote voorbeeld Laurence Olivier, die hem begin jaren zestig had aangenomen bij de National Theatre Company. Sindsdien had Jacobi zich gespecialiseerd als Shakespeare-acteur; hij schitterde in alle dramatische hoofdrollen - televisiekijkers konden meegenieten van zijn ontroerende Richard II in de BBC-verfilming van eind jaren zeventig - en speelde 754 keer Hamlet op het Britse toneel. Alleen John Gielgud (94) gaat hem daarin nog voor.

,,Ik ben de eeuwige man in maillot'', heeft Jacobi (sinds 1994 Sir Derek) ooit gezegd, met een verwijzing naar zijn reputatie als klassiek acteur. Geen wonder dat zijn comeback als filmster in 1989 ook weer in een Shakespeare-verfilming was: Henry V van Kenneth Branagh, de Hollywood-Brit die zo dolgraag in de voetsporen van Olivier wil treden. Branagh vroeg hem vervolgens voor zijn film noir Dead Again, en in 1996 voor zijn vier uur durende Hamlet, waarin Jacobi heel toepasselijk Claudius speelde. Met zijn overdonderende dictie, zijn hoekig gestileerde mimiek en zijn balanceren tussen strengheid en herkenbare menselijkheid behoorde Jacobi tot de hoogtepunten van de film.

In de rol van de sadomasochistisch aangelegde schilder Francis Bacon, in John Maybury's Love is the Devil, zien we een nieuwe Derek Jacobi - hoewel hij in het verleden al eens een schilder (Soutine) speelde in de Roald Dahl-televisieverfilming 'Skin'. De verdiende doorbraak naar een groot publiek zal er niet van komen; daarvoor is een commerciëler succes nodig. Tien jaar geleden was Jacobi bij de casting van The Silence of the Lambs de belangrijkste concurrent van Anthony Hopkins. Hij liep de hoofdrol mis, maar je zult hem er niet over horen klagen. Jacobi weet dat erkenning in Hollywood lang kan duren: John Gielgud kreeg zijn eerste Oscar pas op zijn 76ste.

Love is the Devil (regie: John Maybury) wordt op het IFFR vr 5 febr. om 10.15 uin Pathé 1 vertoond.

Meer sterren