NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

STEVEN DERIX
Zestien afleveringen van vijfentwintig minuten, zes uur en veertig minuten televisie, uitsluitend en alleen gewijd aan het katholicisme in de twintigste eeuw. Wie zit daar nou op te wachten?

Voor de serie Katholieken in de Twintigste Eeuw hebben KRO en RKK gebruikgemaakt van de nodige knowhow. Programmamaker Leo Fijen, presentator van het KRO-programma Kruispunt, was ooit werkzaam bij het secretariaat van het aartsbisdom in Utrecht. De teksten voor de serie werden geschreven door Ton van Schaik, een gezaghebbend en (behoorlijk verlicht) kerkhistoricus die vorig jaar nog een biografie schreef over (de eveneens behoorlijk verlichte) kardinaal Alfrink. Geen kleine jongens voorwaar, die ongetwijfeld een bedoeling moeten hebben gehad met een serie die in zestien afleveringen alle aspecten van het Rijke Roomsche Leven beschrijft, maar welke?

Alles komt uitgebreid aan bod: het katholiek onderwijs, katholieke rituelen rond leven en dood, het katholieke verenigingsleven (met beelden van massabijeenkomsten die je doen beseffen dat de vertoningen in het Nürnberg van de jaren dertig misschien wel niet zo uitzonderlijk waren als wij nu denken), katholiek volksgeloof, katho[- ]liek kloosterleven, de caritas, de missie, de katholieke media (u weet wel, de Volkskrant) en katholieke politiek (u weet wel, de KVP van Romme). Een indrukwekkend overzicht van honderd jaar katholicisme in Nederland, een - om in de woorden van presentatrice Maartje van Weegen (Nederlands Hervormd) te spreken - ,,balans op de drempel van de eenentwintigste eeuw''. Blijft de vraag: waarom? Voor welk publiek is dit allemaal bedoeld?

Misschien willen de samenstellers van de serie diegenen aanspreken die te laat zijn geboren om het Rijke Roomsche Leven aan den lijve te hebben mogen ondervinden. De eerste aflevering lijkt deze indruk te bevestigen. De vertelstem van Maartje van Weegen legt nog eens uit hoe verzuild de katholiekeen in de jaren vijftig ook alweer waren. Katholieken hadden hun eigen politieke partij, hun eigen omroep, hun eigen voetbalclub, waar niet-katholieken geen lid van konden worden. Heel nuttig voor scholieren, die tegenwoordig leren dat niet segregatie, maar integratie het hoogste goed is in de multiculturele samenleving van de jaren negentig. Maar iedere maatschappij/godsdienstleraar weet dat een gemiddelde Havo-klas niet over voldoende uithoudingsvermogen beschikt om zestien afleveringen katholieke sociale geschiedenis enigszins geconcentreerd tot zich te nemen.

Het kan ook zijn dat de serie is bedoeld voor diegenen die het Rijke Roomsche Leven wél bewust hebben meegemaakt. De teksten van sommige katholieke prominenten die in de serie aan het woord worden gelaten (o.a. Pierre Huyskens, Michel van der Plas, Hans van Mierlo, Kees Fens en Pé Mühren (de vader van Arnold en Gerrie) doen soms vermoeden dat deze kroniek vooral appelleert aan een gevoel van nostalgie, van vaag verdriet over datgene wat voorbij gegaan is. Michel van der Plas over de jaren zestig: ,,Het heeft in veel gevallen voor bevrijding gezorgd, maar het heeft ook voor veel vergroving, vervlakking en verloedering gezorgd, verlies van smaak. Van stijl. Van historisch besef.'' À la recherche du temps perdu catholique dus. Brideshead Revisited voor Katholieken. Mijzelf doet het weinig. Mijn moeder waarschijnlijk ook niet. Ze haat die nonnen van de kostschool nog steeds als de pest.

Katholieken in de Twintigste Eeuw, Ned.1, 19.01-19.29u.