NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

DE GULDEN IS DOOD, lang leve de euro. Samen met de D-Mark, de Franse franc en de overige munten van de landen die deelnemen aan de Economische en Monetaire Unie heeft de gulden opgehouden te bestaan als zelfstandige nationale munt.

Drie jaar lang zijn deze munten de verschijningsvorm van de euro - wat Nederland betreft tegen een koers van 2,20371 gulden - en dan beschikken de elf eurolanden niet alleen over een virtuele, maar ook over een tastbare euro. Het is een historische stap, een politieke en monetaire gebeurtenis die uitsluitend in superlatieven valt te beschrijven. En voorzover tot nu toe valt te overzien: een stap die probleemloos is genomen. De overgang op de 'girale euro', de introductie van de euro in het bancaire betalingsverkeer en de effectenmarkten, heeft het afgelopen weekeinde zonder rimpelingen plaatsgehad. Toen de financiële markten vanmorgen, op de eerste handelsdag in het nieuwe jaar, aan de slag gingen, kreeg de euro zelfs een duwtje in de rug. Op de valutamarkten trok de euro iets aan ten opzichte van de dollar en de effectenbeurzen vierden het afscheid van de vertrouwde nationale munten met een bescheiden koerswinst.

Met de definitieve vastklinking van de onderlinge wisselkoersen en de overdracht van de monetaire bevoegdheden aan de Europese Centrale Bank in Frankfurt is de Economische en Monetaire Unie werkelijk begonnen. Vooralsnog met elf lidstaten van de Europese Unie, maar, naar het zich laat aanzien, over afzienbare tijd aangevuld met de overige EU-landen. Zelfs Zwitserland, geen EU-lid, heeft vanmorgen zijn rente in overeenstemming gebracht met de euro-rente.

DAT DE EMU er gekomen is, mag op zichzelf al een buitengewone prestatie genoemd worden. Het is het resultaat van een project, eind jaren tachtig op gang gekomen, dat gebaseerd was op een Europese visie, op politiek leiderschap en een immense krachtsinspanning van nationale overheden. Maar de uitwerking, de voorbereiding op de invoering van de euro, is in belangrijke mate het werk geweest van de particuliere sector. In de financiële wereld, maar daar niet alleen, is achter de schermen zeer veel werk verricht om de introductie van de girale euro vlekkeloos te laten verlopen. Wat begon als een politiek idee, weliswaar mede op instigatie van een aantal grote Europese multinationale ondernemingen, heeft een private uitwerking gekregen. De overheden van de elf eurolanden mogen alle werknemers die de afgelopen maanden en jaren aan de introductie van de euro hebben gewerkt, en de ondernemingen die hierin grote bedragen hebben geïnvesteerd, wel buitengewoon dankbaar zijn. Zonder hen was het niet gelukt.

DE EURO brengt niet alleen kwantitatieve, maar ook kwalitatieve veranderingen met zich mee. De nieuwe munt is veel méér dan de som der delen. Binnen de 'interne markt' van de Europese Unie zelf zal de transparantie van één munt leiden tot intensivering van de concurrentie en aldus aansporen tot grotere economische dynamiek voor het bedrijfsleven. Daarnaast dwingen de afspraken die gemaakt zijn over het monetaire en begrotingsbeleid tot verdergaande discipline. De gemakkelijke uitweg naar devaluaties en oplopende overheidstekorten, waaraan álle Europese landen op verschillende momenten en in verschillende mate waren verslingerd, is afgesneden. Het macro-economische beleid van de eurolanden staat vanaf vandaag volledig in Europees perspectief. Dit besef is nog lang niet overal voldoende doorgedrongen.

Ten derde is met de euro een nieuwe wereldmunt ontstaan. Nog los van eventuele politieke ambities om een rivaal voor de dollar te scheppen, is dit alleen al wegens het financieel-economische gewicht van euroland het geval. De euro maakt een einde aan de onbetwiste positie die de dollar sinds 1944 in het internationale financiële stelsel heeft ingenomen. Dat vereist nieuwe afspraken, afstemming met de Verenigde Staten en vooral ook aanvaarding van verantwoordelijkheden die de Europese landen in de afgelopen vijfenvijftig jaar nauwelijks hebben gedragen. De verantwoordelijkheid namelijk om rechtstreeks zorg te dragen voor het internationale monetaire stelsel, voor voldoende liquiditeit in de wereldeconomie, voor crisismanagement waar dat nodig is en voor stabiliteit van de belangrijkste wisselkoersen. De Verenigde Staten hebben die rol, ondanks talrijke tekortkomingen en perioden van 'welwillende verwaarlozing' van de dollar, uiteindelijk altijd geaccepteerd. Euroland zal zich hier moeten bewijzen.

DE EURO IS een kleine stap voor de munten, maar een enorme stap voor Europa. De Europese samenwerking, na twee vernietigende oorlogen op het Europese continent met Amerikaanse steun in de jaren vijftig begonnen met het doel om te komen tot Frans-Duitse verzoening, gaat onmiskenbaar een nieuwe fase in. De binnengrenzen waren voor het goederen- en personenvervoer al geslecht, daar is de opheffing van de monetaire grenzen aan toegevoegd. Het kan nauwelijks anders dan dat dit zal leiden tot verdergaande stappen naar politieke samenwerking op gebieden die tot nu toe buiten het gemeenschappelijke beleid zijn gehouden. Het succes van de euro is daarom ook het succes van het Europese avontuur.

( a d v e r t e n t i e s )